Ünsiyyətdə dilin rolu: Dil insanların düşündüklərini, hiss etdiklərini və bildiklərini başqalarına çatdıran əsas vasitədir. Ünsiyyət dildən istifadəni tələb edir və bu dil ideyaların, duyğuların və məlumatların ifadəsi üçün əsasdır. İnsanlar söz və simvollardan istifadə edərək ünsiyyət qururlar.
Ünsiyyət insan münasibətlərini necə formalaşdırır:
Ünsiyyət insanlar arasında münasibətlərin əsasını təşkil edir. İnsanlar ünsiyyət vasitəsi ilə emosional bağlar qurur, müqavilələr bağlayır və sosial əlaqələri gücləndirirlər. Ünsiyyət ailə, dostluq, iş və sosial münasibətlərin fəaliyyətində mühüm rol oynayır.
Mədəni və sosial əlaqələrin dildə ifadəsi:
Hər bir dil bir cəmiyyətin və ya mədəniyyətin şəxsiyyətini, dəyərlərini və tarixini əks etdirir. Dil mədəni ifadənin və sosial kimliyin formalaşmasının mühüm aspektidir. İcmalar öz adət-ənənələrini və irsini öz dilləri vasitəsilə qoruyurlar.
Ünsiyyəti Effektiv və Mənalı etmək: Ünsiyyət dilin düzgün və səmərəli istifadəsini tələb edir. Ünsiyyət prosesində dil anlaşıqlılıq, empatiya və effektiv ünsiyyət üçün mühüm rol oynayır. Dillə yanaşı, şifahi olmayan ünsiyyət vasitələri də (bədən dili, jestlər və s.) effektiv ünsiyyətin tərkib hissəsidir.
Ünsiyyət və Sosial Nizamın Fəaliyyəti:
Sosial asayişin qorunmasında ünsiyyət mühüm rol oynayır. İcmalar ünsiyyət vasitəsi ilə normalar qurur, biliyi ötürür və problemləri həll edir. İnsanlar ünsiyyət vasitəsi ilə sosial məsuliyyət və vəzifələri dərk edirlər.
Nəticə etibarı ilə dil və ünsiyyət insanların bir-birini başa düşməsinə, emosional bağlar qurmasına, mədəniyyətlərini ifadə etməsinə və ictimai quruluşun fəaliyyətini təmin etməyə imkan verən əsas anlayışlardır. Dil ünsiyyət üçün əvəzsiz vasitədir və ünsiyyət dildən istifadəni tələb edir. Bu qarşılıqlı birlik insanlara anlaşmanı artırmağa, sosial əlaqələri gücləndirməyə və mədəni fərqləri qeyd etməyə kömək edir. Dil və ünsiyyət insan həyatının əsas elementidir və cəmiyyətlərin fəaliyyətində mühüm rol oynayır.
NƏTİCƏ: Dil və ünsiyyət insan həyatının təməlidir və dünyadakı bütün cəmiyyətlərin ümumi irsini təşkil edən iki fundamental anlayışdır. Dil insanların öz düşüncə və hisslərini ifadə etmək üçün istifadə etdiyi mürəkkəb simvolik sistemdir. Ünsiyyət onlara bu ifadələri paylaşmağa, məna yaratmağa və digər insanlarla ünsiyyət qurmağa imkan verir. Hər iki anlayış bir-biri ilə sıx bağlıdır və qarşılıqlı əlaqədədir.
Dil mədəniyyətin, cəmiyyətin kimliyini əks etdirən güzgü kimidir. Hər bir dil o cəmiyyətin tarixini, adət-ənənələrini, inanclarını və dəyərlərini əks etdirir. Dil mədəni ifadənin əsas vasitəsidir və cəmiyyətlərdə aidiyyət hissini gücləndirir. Ünsiyyət insanlar arasında münasibətlərin əsasını təşkil edir. Ünsiyyət vasitəsilə insanlar emosional bağlar qurur, əməkdaşlıq edir, anlaşmanı inkişaf etdirir və sosial əlaqələri gücləndirirlər.
Dil və ünsiyyət ictimai quruluşun fəaliyyətində və qlobal münasibətlərin qurulmasında mühüm rol oynayır. Ünsiyyət sayəsində insanlar bir-birini başa düşür, fikir mübadiləsi aparır, problemləri həll edir və icmalar yaradırlar. Dil və ünsiyyət insan hüquqları, mədəni müxtəliflik, təhsil və biznesdə də mühüm amillərdir.
Nəticədə dil və ünsiyyət insanların bir-biri ilə daha səmərəli ünsiyyət qurmasına, mədəni fərqlilikləri anlamasına və sosial əlaqələri gücləndirməsinə şərait yaradır. Dil və ünsiyyət insan həyatının əsas hissəsidir və cəmiyyətlərin fəaliyyətində əvəzsiz rol oynayır. Bu iki anlayış bəşəriyyətə anlaşmanı artırmağa, əməkdaşlığı təşviq etməyə və bütün dünyada daha yaxşı gələcək qurmağa kömək edir. Dil və ünsiyyət fərdi və ictimai səviyyədə həyatın zənginliyini və mənasını artırır və bəşəriyyətin ümumi irsidir.
Məndə öz növbəmdə bu fikirlərə qatılıram. Dil və ünsiyyət belə desək həyatımızın ayrılmaz hissəsidir.İstifadə etdiyimiz bu iki anlayış bütün bəşəriyyətin ayrılmaz hissəsidir. Yəni bir sözlə dil olmasa ünsiyyət olmaz, ünsiyyət olmazsa dil nəyə yarar. Ona görədə bu iki anlayış daima bir-biri ilə əlaqədədir. Başqa bir yanaşmadan baxsaq yaxşı dil və ünsiyyət hər hansı bir ölkənin taleyini həll etməyə qadirdir,hər hansı bir siyasi məsələni həll etməyə qadirdir. Mənim fikirimcə biz ünsiyyəti elə qurmalıyıq ki, qabağımızdakı şəxs bizim ünsiyyətimizdən razı qalsın,fikrində xoş təsəvvürlər yaransın.
ƏDƏBİYYAT SİYAHISI Abdullayev A.A. “Nitq mədəniyyəti və natiqlik sənəti”, Bakı-1973
Babayev A.M. “Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti”, Bakı-2008
Abdullayev A.S. Nitq mədəniyyəti və natiqlik sənəti. Bakı.1981
Azərbaycan nitq mədəniyyəti problemləri. Bakı. 1988
N. Abdullayev. “Nitq mədəniyyətinin əsasları”. Bakı 2013
T.Əbdülhəsənli, S.Zülfüqarlı, A.Rzai. “Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti” Bakı, 2014.