Sebr ve taksim yönteminde konu ile ilgili üretilen şey, zihinde iki veya daha fazla bölümlere ayrılarak incelenir. Bunların hepsinin doğru ya da yanlış olması imkansızdır. Önermelerden birisi doğru olduğu zaman diğeri yanlış olmak zorundadır. Delil ile bu ihtimallerden geçersiz olanlar elenir. Geriye kalan ihtimal doğru olarak kabul edilir. Burada hareket noktası, ele alınan nesnenin araştırılması değil, onunla ilgili olarak insan aklına gelebilecek ihtimaller üzerinde durulur24. Eş’ârî, “Allah, Ey İblis! İki elimle secde etmekten seni alıkoyan nedir?” ayetindeki “yedeyn” yani “iki el” kavramını yorumlarken bu yöntemi kullanmıştır. Buna göre, “yedeyn” kavramını; iki nimet, iki organ, iki kudret ve Allah’ın Celal sıfatı olmak üzere dört anlama gelebileceği ihtimali üzerinde durulur. Daha sonra bu ihtimallerden ilk üçü elenir ve “yedeyn” kavramının “Allah’ın celal sıfatı” ihtimali doğru kabul edilir25.
Bir Şeyin Doğruluğundan Benzerinin Doğruluğuna, Bir Şeyin İmkansızlığından Benzerinin İmkansızlığına Delil Getirme
Benzer iki şeyin aynı vasıfları taşıması sebebiyle benzer hükmü almaları gerekir düşüncesinden hareketle oluşturulan bir delildir. Bu delilin esası, bir kimse bir adımı attığı zaman ikincisini de atabilir gib iknaya dayalı bir delildir. Bu delilin özellikle öldükten sonra dirilmeyi ispat etmek için kullanıldığını görüyoruz. Allah Teâlâ evreni ve insanı ilk defa ve hiçbir modeli olmadan yaratmıştır. Bir şeyi ilk defa ve modelsiz olarak yaratan Allah ikinci defa daha kolay yaratabilir. Elbette ikinci yaratma birincisinden daha kolaydır. Nitekim Kur’an da ilk yaratılışı, diğer yaratılışlara örnek göstermekte26dir. Bu anlamda delilin ilham kaynağı Kur’an’dır diyebiliriz.
