KirkçEŞme tesisleri

Bibi. Ayvansarayî, Hadîka, II, 39-41; Eldem, Köşkler ve Kasırlar, II, 180-187

M. BAHA TANMAN

KURTULUŞ

Şişli îlçesi'ne bağlı büyük bir semt.

Taksim Meydanı'nın ve semtinin kuzeyinden Harbiye'ye doğru uzanan Cumhuriyet Caddesi'nin (orada yer alan Elmadağ ve Harbiye semtlerinin) batısı, eski bir dere yatağı içinden geçen Dolapdere Cad-desi'ne doğru iner, bu caddenin de batısında, yamaç yukarı doğru Kurtuluş semtinin doğu kesimi başlar. Semt kuzeyde (Pangaltı'nın batısına düşen) Feriköy'e değin uzanır, güneyde ise Dolapdere Caddesi (kurumuş dere yatağı) güneybatıya doğru bir yay çizerek Hacı Hüsrev Caddesi'ne ve Mahallesi'ne kavuşur. Bugünkü röper-lerle söyleyecek olursak, Pangaltı'nın bu-

tutsak, bu bölgeye yerleştirilmişti. Ayrıca, Girit ve İyonya Adaları'ndan gelen ve Azap-kapı Tersanesi'nde çalışan Yunanlı işçilerin çoğu da bu bölgede toplanmışlardı. Daha sonra, Piyale Paşa'nın Yunan adalarından getirdiği tutsaklar da Tatavlalı olmuşlardı. (Şunu da eklememiz gerekir ki, Piyale Paşa, Peloponez'i işgal ettikten sonra, Tripoli yakınındaki Tegea'ya bağlı bölgeye, o günden bugüne dek Piali adı verilmiştir.)

Tutsaklardan sonra, İstanbul'la ticaret yapan Sakız Adalılar da Tatavla bölgesine yerleşmişlerdi.

Barbaros Hayreddin Paşa'nın koruması altında olduğu ve oradaki halkın bundan yararlandığı söylenen Tatavla'nın sınırları, zamanla Sinenıköy'e kadar genişlemiştir. 1802'de, İngiltere hükümetinin önerisiyle ticaret ilişkilerinde bulunmak üzere kimi İngiliz aileleri de bu bölgeye yerleştiler. Bunlar arasında, Osmanlı sarayının mubayaa müteahhitliğini yapan G. Sim-mans'a, Tatavla'nın kuzeyindeki Kayade-re ve Dolapdere bölgeleri bağışlanmış, bu yüzden de bu çevreye Sinemköy adı verilmiştir.

18. yy'ın sonlarına doğru, sayıları 20.000'i
bulan Rumlar, yabancıların Tatavla'ya gir
melerinin engellenmesini istediler ve bu
nunla ilgili olarak bir ferman çıkarttırma-
yı başardılar. Yabancıların Tatavla'ya gir
meleri yasağı, Cumhuriyet dönemine -çıkan
büyük yangından sonra ve bölgeye Kur
tuluş adının verilmesine- değin sürdü.

19. yy seyyahı de Amicis(-») 1870'ler-

de Pangaltı (tepesi) eteğinden geçen ku
ru derenin karşısındaki tepede Rum ma
hallesi olduğunu, burada bolca meyhane
bulunduğunu yazar.

Tatavla'nın ilk halkına, Tersane'de işçi olarak çalışmaları nedeniyle Tersindiler denilirdi. Sonraları çeşitli mesleklerle de ilgilenmeye başlayanlar oldu. Örneğin, Ta-