KirkçEŞme tesisleri

una der Bosporos, II, Pesth, 1822; Belin, La-tinite-, R. Mayer, Byzantion-Konstantinupo-lis-lstanbul, Viyana, 1943; P. B. Palazzo-P. A. Raineri, La Chiesa di S. Pietro in Galata, İst., 1943; M. Sturdza, Grandes familles de Grece. d'Albanie et de Constantinople, Paris, 1983; O. Koloğlu, "La Formation deş Intellectuels a la Culture Journalistique dans l'empire Ottoman et l'influence de la presse etrangere", Presse Turque et presse de Turquie, ist., 1992; G. Groc-İ. Çağlar, La presse Française de Turqu-ie de 1795 â nosjours, İst., 1985; J. B. Piolet, La France au dehors-İes missions catholique Françaises, I, Paris, ty.

İLBER ORTAYLI

LEVENT

Büyükdere Caddesi'nin(->) doğusunda, Zincirlikuyu Mezaıiığı'nın karşısından başlayıp Sanayi Mahallesi'nin karşısına kadar uzanan semt. Halen, Beşiktaş îlçesi'ne bağlı mahalleler bütünlüğü.

1950'lerde ilk kurulduğu sırada, Eti-ler'e(->) doğru giden Nisbetiye Caddesi' nin kuzeyinden başlayıp Levent Caddesi' ne kadar uzanan ve günümüzdeki Levent' in altıda biri kadar bir alanı kapsayan semt, 1994 başında ilçe olması gündeme gelen geniş ve kalabalık bir yerleşimdir. 1. Levent'ten 4. Levent ve Yeni Levent'e kadar zaman içinde bölüm bölüm kurulup gelişmiş olan semtin günümüzdeki sınırları batıda Büyükdere Caddesi, doğuda Ebulu-la Caddesi, güneyde Nisbetiye Caddesi, kuzeyde Orgeneral İzzet Aksular Caddesi' dir. 4. Levent'in güneyinden, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nü Büyükdere Caddesi' ne bağlayan bağlantı yolu geçer.

Levent'in güneybatısında, Büyükdere Caddesi'ne göre karşısında, Zincirlikuyu Mezarlığı, daha sonra cadde boyunca sıralanan Roche, Eczacıbaşı, Philips, Renault-Mais, Deva, Fako, Sandoz vb fabrika ve tesisleri, İETT Levent Otobüs Deposu ve Sanayi Mahallesi vardır. Bu hattın gerisinde, kuruluş tarihi açısından ilki Gültepe olan Kuştepe, Çeliktepe, Harmantepe, Ortaba-yır gibi bir zamanların ünlü gecekondu mahalleleri yer alır. Güneyde, 1965 sonrasında kurulmaya başlanan ve günümüzde çeşitli lüks apartman ve sitelerle Ortaköy sırtlarını bütünüyle kaplamış olan Nisbe-

tiye Mahallesi; semtin doğu sınırı olan Ebu-lula Caddesi'nin doğusunda da yine İstanbul'un lüks ve seçkin konut topluluklarından sayılan Maya Sitesi'ni de içeren Akat-lar Mahallesi vardır. Levent bütünlüğünden farklı bir yapılaşma olan daha çok subayların üye oldukları konut kooperatifleri veya özel şirket ve müteahhitlerin yaptırdığı konut ve sitelerle dolmuş bulunan kuzey ve kuzeydoğu kesimi, Konak Mahal-lesi'dir ve Harp Akademileri'nin geniş arazisine ve tesislerine komşudur. Levent, kent dışı bir toplukonut yerleşmesinin, İstanbul'da, 40 yıl içinde yoğun bir kent içi yerleşmeye dönüşmesinin belirgin örneklerinden biridir.

Levent Mahallesi, adım, Osmanlı döneminde, 18. yy'da bu yörede bulunan Levent Çiftliği'nden almıştır. 18. yy'da da hemen hemen bugünkü güzergâhını takip eden Büyükdere yolunun doğusundaki geniş arazi I. Abdülhamid (hd 1774-1789) tarafından Kaptan-ı Derya Hasan Paşa'ya irat olarak verilmiş, oda burada bahçeler, binalar, kasırlar yaptırmış ve buraya deniz leventlerinden meydana getirdiği bir muhafız bölüğü yerleştirmiştir (bak. leventler). III. Selim döneminde (1789-1807) padişahın bu civarda en fazla uğradığı yerlerden biri olduğu, Ruzname'den de anlaşılan Levent Çiftliği, bir yandan Baltalimanı, Tarab-ya, Büyükdere, Belgrad Köyü ve Beşiktaş, öte yandan Kâğıthane, Haliç, Okmeydanı' na ulaşmak için bir kavşak noktası niteliğinde de görünmektedir. Ruzname'de, III. Selim'in Levent Çiftliği'nde yiyip içtikten, askerleri denetleyip merasimlere katıldıktan sonra buradan Beşiktaş Sarayı' na veya Boğaziçi kıyılarına ya da Tersane Sarayı'na veya Okmeydanı'na indiği yolundaki tarih düşmelere sık sık rastlanır.

Yine III. Selim'in Levent Çiftliği'ndeki kasırda dinlendiği, bazen buraya haremiyle birlikte de geldiği, burada pehlivan güreştirip ok talimleri yaptırdığı, musiki dinlediği, köçekleri seyrettiği anlatılır. İstanbul'a da gelmiş olan Fransız bilim adamı, hekim ve gezgin Olivier, 1790'larda İstanbul'u anlattığı seyahatnamesinde Levent Çiftliği'nde Avrupa usulü tüfek ve kasatura yapan