KirkçEŞme tesisleri

MÂDİYÂN OĞLU YANKO EFSANESİ

Mâdiyân Oğlu Yanko (Yanko îbni Mâdi-yân), Evliya Çelebi'nin Seyahatname'de anlattığına göre İstanbul'u Hz Süleyman ve oğlu Rehboam'dan (Rehoboam) sonra ü-çüncü kez bina eden hükümdardır.

Hz Âdem'in yeryüzüne düşmesinden 4.600 yıl sonra hükümdar olan Yanko, Hz İshak'm soyundan gelir. Rivayete göre kısraktan (mâdiyân) doğduğu ya da kısrak sütüyle beslendiği için bu adla anılmıştır.

Evliya Çelebi, Mâdiyân Oğlu Yanko'yu yeryüzünü hükmü altına alan dört eski padişahtan birisi olarak kabul eder. Buna göre, mümin olmayıp "edyân-ı bâtıla" üz-re amel eden ve 600 yıl yaşayan Yanko, yeryüzünde yeni şehirler kurmaya istekli bir hükümdarmış. Kâh Arz-ı Mukad-des'te (Filistin) kâh Makedonya'da kalan Yanko, bir gün tahtında oturup yiyip içerek sarhoş olmuş ve uykuya dalmış. Sabahleyin kendisini tahtı ile birlikte Saray-burnu'nda bulup orada günlerce vakit geçirmiş. Cümle vezir, vükela ve komutanlarını başına toplamış ve Sarayburnu'nun "âb ü hevâ"sından çok hoşlandığı için buraya bir kale yapılmasını istemiş.

Kürdistan'a hükmeden Bahtnasr, Yan-ko'ya başkaldırıp Suriye, Filistin ve Mısır'da bulunan pek çok şehri yakıp yıkmış ve ahaliyi kılıçtan geçirmiş, Hz Ermi-ya (Yeremiya) ve Hz Danyal'ı Safed şehrinde esir etmiş. Yanko, kardeşi Yenvan ve başveziri Kantor'u Bahtnasr üzerine göndermiş. İki tarafın askeri Karaman Sah-rası'nda tokuşup Bahtnasr yenilmiş ve olağanüstü güzellik ve değerdeki hazinesi, malı ganimet olarak Yanko'ya gelmiş.

Mâdiyân Oğlu Yanko da, bu hazine ve mal ile ilk kurucusu Hz Süleyman'ın hatırasına hürmeten İstanbul'un surlarını yaptırmış. Kardeşi Yenvan ise Tuna Nehri'ni şehrin içinden geçirmeye çalışmış. Beşve-ziri Kantor'a Yedikule'yi, diğer vezirlerinden Silivrice'ye Silivri Kalesi'ni, Burgazi-ce'ye Burgaz Kalesi'ni, Boğados'a Boğados

Kalesi'ni, Erekliye'ye Ereğli Kalesi'ni, iki kardeş vezirlere Çekmece kalelerini (Bü-yükçekmece ve Küçükçekmece), Terkozi-ce'ye Karadeniz Boğazı yakınlarındaki Ter-kos Kalesi'ni ve Yoroz adındaki patriğe Anadolu yakasında Kavak kasabasının ensesinde bulunan Yoroz (Yoros) Kalesi'ni inşa ettirmiş.

Yazdıklarını görüp işittiklerine, başka kaynaklardan derlediği bilgilere dayandıran Evliya Çelebi, Mâdiyân Oğlu Yanko'dan sonrada İstanbul'un kuruluş ve gelişmesine hizmet eden hükümdarları ve yaptıklarını anlatmış, yarı tarih yan efsane özelliği taşıyan bu metinlerle şehrin kuruluşunu Hz Süleyman'a bağlamaya çalışmıştır. Bibi. Evliya, Seyahatname, I, 33-37.

İSTANBUL