KirkçEŞme tesisleri

MANİFATURACILAR ÇARŞISI

Unkapanı ile Saraçhanebaşı arasında, Sa-raçhanebaşı'na çıkarken, Atatürk Bulva-rı'nın(-») sol yakasında l km'lik şeritte u-zanan çarşı.

Sultanhamam ve civarında yayılmış olan manifaturacı ve kumaşçı esnafını daha uygun koşullarda bir araya getirmek amacıyla, Remzi Peker öncülüğünde 1954' te oluşturulan "Sınırlı Sorumlu İstanbul

Manifatura ve Kumaşçılar Çarşı Yapı Ko-operatifi"nin girişimleriyle kuruldu.

Çarşının, uygun ulaşım koşulları yüzünden Haydarpaşa'da kurulması düşünülmüşse de, dönemin İstanbul valisi Fahrettin Kerim Gökay'ın(->) önerisi ile, Bozdoğan Kemeri(->) ile Unkapanı Köprüsü arasındaki alanın istimlak edilerek çarşı inşaatına tahsis edilmesi kararlaştırıldı, l Eylül 1955'te toplanan kooperatif genel kurulu söz konusu alanın alınması için belediye tarafından çıkarılan tahvillerden 30 milyon liralık bir bölümü satın almaya karar verdi, fakat işlemlerin tamamlanması ve bazı hukuki sorunlar yüzünden ancak 6 Ağustos 1959'da, A bloğun bulunduğu yer hariç olmak üzere bugünkü arsa satın alındı.

Çarşı yeri olarak seçilen arsanın üst başında Bozdoğan Kemeri ve Şehzadebaşı Camii, geride Süleymaniye Külliyesi(->), bunların arasında Vefa Kilise Camii(-»), Atatürk Bulvarı üzerinde Şebsafa Kadın Camii(->), Unkapam'na doğru Hacı Kadın Camii(-t) ve Hamamı, Atlama Taşı ve Yavuz Sinan Camii ile arsanın içinde Kâtip Çelebi(->) ve Hızır Bey Çelebi'nin(->) mezarları bulunmaktaydı. Bu tarihi bölgenin imar planının olmaması yüzünden belediyenin isteği üzerine kooperatif tarafından 27 Ağustos 1958'de bir "Mevzi İmar Planı" yarışması düzenlendi. Yarışmaya katılan 14 proje arasından Yüksek Mimar Cihat Fmdıkoğlu, Yüksek Mimar Kâmil Bayur, Yüksek Mimar Tarık Aka, Yüksek Mühendis Niyazi Duranay ve Yüksek Mimar Öz-demir Akverdi'nin hazırladığı proje birinciliği kazandı. Proje semtin tarihi çevresi ve Süleymaniye Camii ile olan ilgisi açısından ve özellikle Prof. Luigi Piccinato'nun önerileri göz önüne alınarak tadil edildi ve bu haliyle 1960'ta belediye tarafından onaylandı.

19 Şubat 1960'ta bölgenin imarı ve çarşı binalarının inşası için yeni bir yarışma düzenlendi ve katılan 11 büro arasından Site Mimarlık Bürosu'ndan Yüksek Mühendis Mimar Doğan Tekeli, Yüksek Mühendis Mimar Sami Sisa ve Yüksek Mühendis Mimar Metin Hepgüler'in projesi birinciliğe layık görüldü. Bu tarihten sonra belediye projeye bazı eklemeler yaparak Hızır Bey ve Mustafa Kâtip Çelebi hazirelerinin korunmasını istedi ve 15 Mart 196l'de, Hıfzısıhha Enstitüsü ile Şebsafa Kadın Camii arasında 1-4. blokları kapsayan ilk kısmın inşaatına başlandı. Bunu 5. ve 6. blokların inşaatı izleyerek ilk kısım 19ö7'de, ikinci kısım ise 1968'de tamamlandı.

Manifaturacılar ve Kumaşçılar Çarşısı, 6 kapalı avlu ve biri şadırvanlı avlu, diğeri de mezarlıklar avlusu olan 2 açık avlu ile birbirine bağlanan 6 bloktan oluşmaktadır. Projede 80-90 m2'lik 1.117 dükkân yapılması planlandıysa da, bu sayı günümüzde 1.194'tür.

Modüler bloklar arasında 5+5 m'lik aks sistemi kullanılmış, döşemeler, korkuluklar, merdiven ve doğramalar az sayıda tiplere bindirilmiştir. Cephelerde yatay taşıyıcılar brüt beton olarak bırakılmış, dol-

Atatürk Bulvarı

üzerindeki

istanbul

Manifaturacılar

Çarşısı'ndan bir

görünüm.

İstanbul

Manifaturacılar

ve Kumaşçılar

Çarşısı,

ist, 1969

gu duvarlar ise beyaz traversle kaplanmıştır. Galeri ve avlu döşemelerinde dökme mozaik kullanılmıştır.

Çarşı ayrıca plastik sanatlardan seçkin örneklerle süslenmiştir. Bunlar Füreya Koral ve Sadi Direnin seramik panoları, Eren ve Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun 3 mozaik panosu, Nedim Günsür'ün mozaik panosu, Ali Teoman Germaner'in doğal taştan bas-relief'i, Yavuz Görey'in çeşme plastiği ve Kuzgun Acar'ın işlenmiş çarşı amblemidir.

Bugün, 1. blokta mefruşatçılar ile tıbbi malzeme satıcıları, 2. blokta sanayi ve konfeksiyon makineleri satanlar, 3. blokta merkezi yönetim büroları, 4. blokta yine sanayi ve konfeksiyon makineleri satanlar, 5. blokta tesettür giyim eşyaları satanlar, 6. blokta ise plak, kaset satıcıları ile ses kayıt stüdyoları bulunmaktadır.

Çarşının 200 araçlık bir katlı otoparkı bulunmakta, 250 araçlık ikinci otoparkın inşaatı ise sürmektedir. 10 banka şubesi ve bir üniversiteye hazırlık dershanesi faaliyet göstermekte, PTT şubesi için girişimler ise sürmektedir. Merkezi sistem ile ısınan çarşı kendi özel güvenlik örgütüne sahiptir. Çarşıyı tanıtan bir fuarın açılması çalışmaları sürmektedir. Dükkân sahipleri tarafından seçilen yönetim kurulu ve buna bağlı müdürlükçe yönetilen çarşıda yaklaşık 10.000 kişi faaliyet göstermektedir.