KirkçEŞme tesisleri

MESİH MEHMED PAŞA CAMÜ, TÜRBESİ VE ÇEŞMESİ

Fatih Ilçesi'nde Muhtesip iskender Mahal-lesi'nde, Hırka-i Şerif Camii(-+) yakınında, Mevkufatçı Sokağı ile eski Ali Paşa Cad-desi'nin kesiştiği yerdedir.

III. Murad'ın (hd 1574-1595) vezirazam-larından, Mısır beylerbeyliği yapmış olan Hadım Mesih Mehmed Paşa (ö. 1588) tarafından 1585-1586'da yaptırılmıştır. Mimar Sinan'a ait kaynakların çoğunda caminin adı geçiyorsa da, çırağı Davud Ağa'nın tasarıma katkısı olduğu olasılığım göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Yapı, doğudan batıya doğru alçalan bir arsa üzerine, batı yönünde sıralanan dükkânlarla zeminin yükseltilmesi sayesinde düz bir zemine oturtulmuştur. Caminin tasarımında daha önce ivaz Efendi ve Mehmed Ağa camilerinde kullanılan sekiz dayanaklı strük-tür kullanılmış, ancak yan galerilerin kullanımı ve avlu tasarımıyla yeni denemeler ortaya koyulmuştur. Enlemesine dikdörtgen bir plan şeması gösteren cami, kesme taştan inşa edilmiştir. Harim mekânını örten 12,80 m çaplı kubbenin basıncı kemerler aracılığıyla sekiz dayanağa aktarılmıştır. Kubbeye geçiş tromplarla sağlanmış, dışarıya taşkın derin mihrap bölümü yarım kubbeyle örtülmüştür. Taşıyıcı sistem, merkezi kubbenin etrafını kuşatan, çokgen kesitli ağırlık kuleleriyle dışarıdan da okunabilmektedir. Cami doğu ve batıdan galerilerle kuşatılmış, ancak galeriler orta bölümün mekân bütünlüğüne katılmamıştır. Söz konusu yan mekânlar, üçer birim halinde alt katta dışarı açılmakta, bunların kaburgalı çapraz tonozları üzerine oturan üst kat ise harim mekânına açılmaktadır. Bu tasarımda, galerinin üstü içeriye açılan oldukça geniş mahfiller halini almış, ayrıca zemin katında duvarların içinde kalan taşıyıcı sistem, yukarıda açıkça görülebilmiştir. Mahfil, pandantiflerle geçilen üçer kubbeyle örtülmüştür. Köşelerde kemerlerin birleştiği yerler iri mukarnaslarla dolgulanıp, mekânı zen-ginleştirmiştir. Altı granit sütunun taşıdığı beş gözlü son cemaat yeri, yanlarda kubbe, ortada aynalı tonozla örtülüdür. Granit sütunların başlıkları köşeleri pahlanarak kaba bırakılmış, yalnızca batıdaki başlık mukarnaslarla süslenmiştir. Son cemaat yeri kuzeye doğru ikinci bir revakla kuşatılmış, üzeri ahşap çatıyla örtülmüştür. İkinci bölümün mermer sütunları kemerlere bak-lavalı sütun başlıklarıyla bağlanmaktadır.

Cami aydınlık bir mekâna sahiptir. Yan duvarlarda mahfil seviyesinde açılan pencereler ve kubbe kasnağını kuşatan 24 pencereden yeterli ışık alınmaktadır. Yan galerilerin pencerelerinden ise, harim bölümüne pek az ışık alınabilmektedir. Dışarıdan pencere dizilerini ayıran korniş iki kat