KirkçEŞme tesisleri

MİNAS (AYİOS) KİLİSESİ

Samatya'da, doğuda alt seviyedeki Abdur-rahman Nafiz Gürman Caddesi, batıda Bestekâr Hakkı Bey Sokağı arasında yer alır. İçinde bulunduğu avluyu kuzey-güney doğrultusunda ikiye bölen kilisenin, do-

Ayios Minas

Kilisesi'nin

içinden bir

görünüm.

Zafer Karaca

ğu duvarı alttaki yola kadar iner. Avlunun güneydoğusunda bulunan baldaken tipi çan kulesi beyaz mermerdendir. Kilisenin altında aynı adı taşıyan ayazma vardır.

Kilisenin bulunduğu yerde, yapım tekniği ile 4-5. yy'a tarihlenen Ayios Karpos-Papilos veya Ayios Polikarpos adıyla bilinen ve isa'nın mezarının model alınarak yapıldığı öne sürülen martiriumun var olduğu kabul edilir. Rus hacılardan Novgo-rod, 1200'de istanbul'u ziyaret ettiğinde, Altın Kapı'daki kutsal yerler arasında Kar-pos-Papilos Kilisesi'nden de söz etmiştir.

Kilise, 1583 tarihli Tryphon, 1604 tarihli Paterakis ve 1669 tarihli Thomas Smith listelerinde kaydedilir. Kerameus, Ayios Polikarpos'a ithaf edilen kilisenin 1782'de yandığını belirtirken, 1786'da Le Chevalier, bodrumunda Ayios Minas Ayazması'nın bulunduğu ve kubbe çapı 36 ayak olan bir yapıdan söz eder. Kitabesine göre, 1833'te yeniden inşa edilen kilisenin mimarı Kons-tantis Yolasığmazis'dir. Ayazması Ayios Mi-nas'ın adı ile anılan kilise, 1955'te Altı-Yedi Eylül Olayları'nda(->) büyük ölçüde tahrip olmuş, daha sonra yenilenmiştir.

Mimari: Kilise, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı ve iki yüzlü kırma çatı ile örtülüdür. Kuzey cephesi sıvalı olan yapı kaba yönü taş ile inşa edilmiş, köşelerde düzgün kesme taş kullanılmıştır. Doğuda düzenli tuğla sıraları vardır. Cephelerde yer yer devşirme malzeme görülür. Yapıyı saçak altında, iki düz silme arasında bir içbükey silme dolanır.

Bazilikal plan tipindeki kilisenin naosu üç neftidir. Naosun doğusunda, orta nef hizasında apsis yerindeki mimari öğe, içte az derin ve yarım yuvarlak olup, yanlarda kare kesitli iki duvar paye ile sınırlanır ve doğu duvarının yaklaşık üçte ikisine kadar yükselir. Naosta nef ayrımı altışar sütunlu sıralar ile sağlanmıştır. Yan nefler orta neften bir basamak, doğudaki ilk sütunlar hizasında belirlenen bema yan neflerden bir, orta neften iki basamak yüksektir.

Netleri sınırlayan sütunlar, betondan kirişlerle bağlanır. Sekizgen mermer altlıklar üzerindeki sütunlar, mavi renkte boyalı ve Korint tipi başlıklı, başlıklar kartonpiyer tekniğindedir. Kilisenin beton örtü sis-