KirkçEŞme tesisleri

MECİDİYE CAMÜ

316

317

MECIDİYEKÖY

cephelerine oranla, daha parçalı bir görünüm ortaya, koymaktadır. Bunun nedeni, bu cephelerin yatay ve düşey profiller ve sağır bölümlerde yer alan kabartma çerçeveler yönünden, ötekilere oranla daha zengin oluşudur. Zeminden askı kemerlerinin üzerine kadar, yedi profil takımı bulunmaktadır. Bunlar zeminde, zemin kat pencerelerinin altında ve üstünde, yapının birinci katının başlangıç hizasında, üst sıra pencerelerin altında ve üstünde ve üst kat orta pencere kemerinin üzengisi hizasında yer almaktadır. Bunlardan dördüncü ve yedinci profiller ötekilere oranla cepheden daha fazla öne çıkmaktadırlar. Üzerleri kurşunla kaplanmış olan bu iki profilden ilki hünkâr mahfili ile meşruta kütlesinin iki katını birbirinden ayırmakta, ikincisi ise bu kütlenin saçağını belirlemektedir. Her iki profil de yapıyı çepeçevre dolanmaktadır. Dışa bakan cephelerdeki düşey profil ve kapalı çerçeve bolluğuna avluya bakan cephede rastlanmamaktadır.

Harim hacminin köşeleri üzerinde yer alan ağırlık kuleleri yapının en plastik e-lemanlarıdır. Aşağıdan başlayarak ilk çıkıntıların üzerinde palmet yapraklarını andıran kabartmalar vardır.

Minarede, gövdeden şerefeye, anahat-larıyla mukarnası andıran, fakat gerçekte mukarnas olmayan, dört sıra küçük konsolla geçilmektedir. Şerefenin çevresinde on iki küçük kolon yer almaktadır. Bu kolonların arasına yerleştirilen demir parmaklıklar parapet görevini karşılamaktadır. Kolonların arasında, yukarıda üç loplu gotik kemerler vardır. Kemerlerin içine süslemeler övülmüştür. Minare bundan sonra külaha kadar, daha çok neoklasik olarak adlandırılabilecek süsleme ayrıntılarıyla, bu arada örneğin "yumurta ve ok" motifleriyle devam etmekte; kolonlar arasında görülen bu gotik esinlenme, yapı bütünlüğü içinde tek başına kalmaktadır.

Harim bölümünün iç yüzeylerinin düzenlenişi, zeminden askı kemerlerinin üstüne kadar, dış düzenlemenin hemen hemen aynıdır. Aradaki tek ayrılık, içeride, kapalı panoların içinde alçı kabartma süslemelerin yer almış olmasıdır. Bu panoların kabartma olmayan bölümleri yakın bir tarihte yeşile boyanmıştır. Özgün halinde de renkli olup olmadığını, renkliyse ne renk olduğunu bilmiyoruz. Aynı anlamda bir kabartma pano düzenine geçit elemanlarında ve kubbede de rastlanmaktadır.

Bibi. Öz, İstanbul Camileri, II, 46; S. Eyice, "istanbul Minareleri", Türk Sanatı Tarihi Araştırma ve İncelemeleri, I, İst., 1963, s. 72. S. Batur, "Mecidiye Camisi", Prof. H. KemaKSöy-lemezoğlu'na Armağan, İst., 1982, s. 61-78. SELÇUK BATUR