Şekil 7.Kurak topraklardaki 22 restorasyon girişiminin bitki materyali kaynağı(FAO LaReMoT)
Bir restorasyon programı planlama sorumlusu yöneticiler, en uygun dikim koşullarını seçmek için mevcut farklı malzemeleri analiz etmelidir (türler, kaynak bölgeler, temel malzeme tipi, üretim malzeme kategorisi). Bu malzemenin, aynı zamanda bugünün ve geleceğin ormanlarının genetik çeşitliliğini de etkileyebileceği dikkate alınmalıdır. Tohumla boratuvar desteği mümkünse, ekim malzemesinin kalitesi, her tür için, belirli kriterler ve protokoller doğrultusunda değerlendirilmelidir. Ayrıca, tohum işleme teknolojileri, düzenli çimlenme ve gelişmiş bitki üretimini kolaylaştırmak için geliştirilmiş olabilir (pilot çalışma-17). Tohum işleme tarafındans ağlanan bazı avantajlar şunlardır: (i) tohum gücü veya fizyolojik durum manipülasyonu yoluyla çimlenme/fide büyümesini geliştirmek; (ii) tohum ekimini kolaylaştırma (peletleme, kaplama, kakma); (iii) ekim sırasında ihtiyaç duyulan (örn. besin, aşılayıcılar) iletim malzemeleri (pestisitler dışında); (iv) Geleneksel olmayan'yükseltme' teknikleri (yoğunluk, renk, x-ışını) kullanılarak zayıf ya da ölü tohumların çıkarılması; (v) izlenebilirlik ve kimlik koruma için görünür pigmentler veya diğer malzemeler/işaretler ile tohum kaplama.
-
– Fidanlıklarda tohum, fide ve kesim kalitesini artırmak için bitki üretiminde yenilikçi teknolojiler
Ağaç-fidan teknolojisi, fidekalitesini belirleyecek ve daha iyi bir saha performansı sağlayacaktır. Mevcut stres koşulları ve gelecekteki iklim senaryolarında, zorlu arazi koşullarında kendi potansiyelini kullanması yeteneğine sahip, üretilmiş bitkilerin morfolojik ve fizyolojik kalitesini artırmak için, yarı-kurak koşullardaki fidanlık kültürlerinde yeni teknolojileri tanıtmak için gereken çaba için, aşağıdaki konular üzerinde duruluyor;
-
Optimum biyokütle dağıtımı ile fidan elde etmek için yeterli kap kullanımı (41): Kap seçimi çok-işlevli türlerin özellikleri, gelişimi desenleri ve dikilecek çevre koşullarına uygun olmalıdır. Güçlüsu kısıtlamaları ile bozulmuş kurak sahalarda, az gelişmiş fide-kök sistemi tarlalarda yüksek mortaliteye yol açacaktır. Sonuç olarak, uygun bir biyokütle dağıtımı, optimum kök/sürgün oranı ve daha derin horizonlara daha hızlı ulaşma kapasitesine sahip bir kök sistemi fide üretmek için gereklidir.
Şu anda, piyasada, malzemesi, şekli, boyutu, derinliği, sığaçımı ve alt hücreleri, fideyoğunluğu ve kökspiralini önlemek için tasarlanan dikey nervülerine göre tanımlanmış çok çeşitli kap tipleri bulunmaktadır. Örneğin, Akdeniz bölgesinde en sık kullanılan kaplar, (hücre hacimleri 400-250 cm3 arasında ve 18 cm maksimum derinliği olan) türlerde kuraklıktan kaçınmak için uzun bir musluk kök ile erken gelişime dayanan nispeten sığ derinlikte ve yetiştirilen, Quercuscinsi gibi daha derin kaplarda işlenmesi gereken kaplardır. Büyük derinlikler fidanların dikey istikrarını ve dikim sonrası kuru döneme ulaşmadan toprak neminin daha sabit olduğu daha derin horizonlara erişimlerini geliştirirler (71).
CEAM vakfı tarafından CETAP Antonio Matos Lda (Espinho-Portekiz Ormancılık KaplarıÜretici Firması) ile işbirliği içinde yürütülen bazı deneyler, (30 cm derinliği ve 589 cm3 hacminde) yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE) içeren derin prototip kapları tasarımı ve geliştirilmesiyle sonuçlanmıştır. Test fidanları (Quercus Suber), uzun kazıkkök ve daha yüksek sayıda yeni kök ve daha derin katmanlarda kök biyokütleleriyle derin toprak kolonizasyon potansiyeli ile morfo-fonksiyonel özelliklerive bitkikalitesini geliştirmiştir.
Bu morfo-fonksiyonel avantajlar, derin bir kapta, kök sisteminde daha yüksek kök su taşıma kapasitesi sağlar (kökhidrolikiletkenlikölçütleri), kuraklık koşulları altında su konumunu geliştirir(72).
-
Alt katman su tutma kapasitesini artırma (41): Olması gereken yüzey özellikleri:
(i) bitki kök sisteminin optimum oksijenasyon izni; (ii) artan sututma kapasitesi ve sudurumu göstergesi; (iii) transplant sonrası şok azaltmak; ve (iv) fide dikiminden sonraki ilk aylarda su stresi koşullarını azaltmak içinf delere iyi bir sudurumu sağlamak. Deneyve saha sonuçları, fide performans substratı (yüzeylerde yükseksu tutma kapasitesi ve yüksek fide su durumu ve alandadaha yüksek bitkisağ kalımı) ile karışık hidrojellerin kullanımının yararlı etkilerini onaylamıştır. Daha yüksek hayatta kalma ile Pinus halepensis ve Okaliptüsgrandis (74) ve turunçgiller ile(75) Quercus Suberfidanlarının CEAM tarafından yapılan substrat-tadil hidrojeli ile be şekilde bir deneysel dikim yapılmıştır. .
Fidanlıklarda süs ve orman bitkileri üretimi için yüksek talep ve turba ve bir kaynak olarak orman organik toprağın korunması ile ilgili ekonomik ve ekolojik sorunlar, fidanlık yetiştirmede alternatif yüzeyler üretme gerekliliğini ortaya koymaktadır. Çeşitli çalışmalar (76, 77) Akdeniz kurak alanlarında (Pinus halepensis Quercus ilex yani Pistacia lentiscus) özellikle daha iyi büyüme ve beslenme bazlı substratlar yetiştirilen çalılar ve ağaçlar olduğunu göstermiştir. Ancak, bu alt tabaka türünün fidanlıklarda işlenmesiyle ilgili bazı dezavantajları sunulmuştur (çok ağır olduğundan).
Atıkların gübreye dönüştürülmesi (kompostlama), Nijer ve Burkina Faso’da (vaka çalışması 14) çiftçi-yönetimli doğal gençleştirme programındaki dikim çukurları ile ilişkilidir ve çiftçilerin organik madde azalmasını telafi etmesine, su tutma kapasitesinin artırılmasına ve işgücü girdisini azaltmaya yardımcı olur. Kompostlama, 20 cm-1m arası derinlikte çukurlarda, bitki artıkları, hayvan gübresi ve kül ile saman kaplama ve ısınıp çürümeye terk edilmesi ile üretilmektedir (63). Kompost gevşek toprak ile karıştırılır ve her dikim çukuruna lokal olarak uygulanır, böylece çukurlar arasındaki bağ ek besin ve kompost su tutma kapasitesinden yararlanmaz. Kuru alanlarda çukurlar sulanabilir ya da sadece yağmur suyu alabilir. Hayvanları hasat sonrası ekin alanında otlayan Peuhl göçebe çobanları, kompostlama için artan talep fiyatların ikiye katlanmasına yol açtığından, satmak için gübre toplamaya başlamıştır. Gerekli teknik bilgi çok sınırlı olduğu gibi dış teşvikler olmadan kendiliğinden benimsenmesine doğru artan güçlü bir eğilim vardır.
-
Fidan üretimi için sulama (41, 70): Bitki üretimi için kritik bir faktör olduğundan, su kalitesi, fidanlık alanı değerlendirme sırasında öncelikli olarak dikkate alınmalıdır. Su örnekleri alınmalı alınmalı ve kalitesi test edilmek üzere analiz ettirilmelidir. (bitkilere zararlı çözünmüş tuzların varlığı; patojenik mantarlar, yabancı ot tohumları, yosun ve olası pestisit kontaminasyon varlığı için). İyi su yönetimi, suyun verimli kullanımını, güvenilir su kaynağını, yüksek homojenlikte su dağıtımını ve çimlenmeve erken büyüme sırasında yetiştirilen türlerin değişen ihtiyaçlarına göre esnek bir yaklaşım gerektirir. Elle sulama basit ve ucuz ekipman gerektirir ve özellikle başlangıç aşamasında küçük yerli bitki fidanlıkları için en pratik sulama şeklidir. Her fidanlık mahsulü için farklı sulama ihtiyacı olduğu anlaşıldığında, istenirse, bitki ihtiyaçlarını karşılamak için uygun sulama sistemleri için bir yatırım yapılabilir. Aşırı sulamadan kesinlikle kaçınılmalıdır. Kurak bölgelerde kıt su kaynakları ile fidan üretiminde önerilen sulama rejim lerinin uygulanması için, kuru mevsimlerde su sorunları yaşanabilmektedir.
-
Mekanizma kuraklık direnci için ön koşullama uygulamalarına başvurma (41):Kuraklık ön koşullanması, bitki stoku kalitesinin iyileştirilmesi için ilerici kuraklık alanının saha koşulu altında hayatta kalması ve fide büyümesi (kök artırmak: fide dikimi sonrasında, arazide-ekim fidanlık veya kök büyüme kapasitesi) ve fizyolojik özellikleri (kuraklık stresi direnci için iyi gözenek kontrolü gibi.) için fidan göndererek ağaç fidanlarında sulama rejiminin azaltılmasıyla oluşur. Kuraklık şiddeti, özellikle bitki türleri ve fide karakteristiğine, özellikle stres direncine göre ayarlanmalıdır. Çeşitli çalışmalarda hafif veya orta düzeyde kuraklık su stresi direncine özgü sınırları aşarak önlemek içinçok şiddetli kuraklıklarda daha iyi performans gösterdiği gözlemlenmiştir (78, 79). Genel olarak, 3 ile 6 ay arasındaki ön şartlama sürelerinde, bu durum belirli türlerle ilişkili gibi görünse de, daha kısa sürelerdendaha iyi sonuçlarverdiği gözlenmiştir. Doğu İspanya’daki deneysel çalışmalarda, kuru dönem başlangıcı sadece ekim tarihine yakın olduğunda, Akdeniz havzasının en kurak alanları olarak oluşurlar, belli türlerin devamlılığı için bazı fizyolojik adaptasyonların önemli etkilerini gözlemleme olasılığı yüksektir.
-
Hedef fidanlara yönelik döllenme seçilmesi (41):(N), fosfor (P) ve potasyum (K), bitki dokularının besin konsantrasyonunun %75’ini oluşturur ve bunlar fidanlık kültür tekniklerinde en önemli besin maddeleridir. Çeşitli çalışmalar, döllenmenin çeşitli nedenlerden dolayı kuraklık toleransını artırabildiğini göstermiştir. Örneğin, N ve P bulunumu kök büyüme potansiyeli ve kök hidrolik iletkenliğini (80, 81) artırır, böylece döllenmiş fidanlarda toprak suyunu yakalama yeteneği artabilir (82). Bu besinlerin sınırlandırıldığı bozulmuş kurak sahalarda önemli olabilir (83). Yine de, biyokütle birikimi ve toplama kalıplarındaki değişiklikleri göstermek için eksik N ve P gübreleme, fidanlıklar için yaygındır (84), bu, suya vekuraklığa daha yüksek bir dayanım kabiliyeti için talebin azalmasına neden olabilir. Ayrıca, besin eksikliği de, fidan nakli şokuna(68) dayanım sağlayan enerji rezervleri olarak hareket edebilen yapısal olmayan karbonhidrat birikimini artırabilir (85). Açıkça, her türün fide büyümesine göre değişen optimum büyüme ve canlılığı için kendi beslenme gereksinimleri vardır (86).
-
Beslenme sertleştirme (41) (stres direnç mekanizmalarını teşvik etmek için besin kaynağının azaltılması-özellikle azot):Su stresi ön koşullamasından daha az ilgi görmüştür. CEAM’in bazı çalışmaları, ekim öncesinde N varlığının kısa vadeli azalması, yarı kurak ortamlarda odunsu türlerin kurulmasını geliştirmek için umut verici bir yöntem olabileceğini göstermektedir. Döllenmenin her iki yöntemi: bir yandan optimum beslenme; diğer yandan beslenme sertleşmesi sahada olumlu sonuçlar göstermiştir. Bu konuda, kaynakçada çelişkili sonuçlar göstermektedir. Bu sebeple, farklı N gübreleme rejimi etkilerinin her türün belirli davranışları ile son derece bağımlı olduğu söylenebilir ve bu diğer faktörlerde dikkate alınmalıdır. Fide kalitesi geliştirmek için ve hedef fide dikim sahaları ile verim yönlendirme alanlarının özellikleri ve öznitelikleri için daha fazla araştırmanın yapılması gerektiği açıktır.
-
Bitki büyüme düzenleyicilerinin kullanılması (PGRS) (41): Büyüme düzenleyicileri (PGRs) bitki davranışını engelleyici veya değiştirici, bitkilerde hormon benzeri uyarıma neden olan sentetik kimyasal bileşiklerdir. PGRs etkisi büyüme düzenleme vebitkilerde kuraklık toleransı geliştirmek için yaygın olarak anlatılmış ve çalışılmıştır. Ancak ormancılık uygulamalarında bugüne kadar kullanımı nadir olmuştur. Çok yüksek dozlarda kök gelişimi üzerinde olumsuz etkileri olabildiği halde, PGR’lerin ormancılıkta kullanımı kök sistemine daha yüksek tahsis teşvik eden yerüstü biyokütle gelişimindeki büyüme inhibitörleri ve yayavaşlatıcılar üzerine odaklanmıştır (87). Farklı araştırma çalışmalarında elde edilen sonuçlar umut vericidir, ancak saha araştırma ile, bu sonuçların karşılaştırılması gerekmektedir.
-
Mikorizal tedavisi (69): Mikorizal aşılayıcı uygulanması, fidanlıklarda giderek yaygınlaşan bir uygulama haline gelmektedir. Fidanlıklar yerli süs ya da tarımsal üretim tesisleri olsada, fide üretimine mikoriza ekleyerek ölüm oranlarını düşürülebilir , su ve gübre tüketimi azaltılabilir. Bu, bitkinin kök sisteminin yüzey alanını artırır ve sonuç olarak, bitki daha fazla su absorbe edebilir. Su alımındaki bu artış, transplant sağ kalımını ve kuraklık direncini arttırır. Bazı durumlarda, mikoriza fosfor durumunun düşük olduğu tropikal topraklarda önemli olan ve nodül oluşturmak için nitrojen sabitlemeyi arttıran azota erişimi arttırabilir (fosfor ve çinko). Diğer faydaları toprak parçalarını biraraya getiren mikorizaya bağlı olarak toprak yapısını geliştirmeyi içermektedir.(Su sızımını sağlayan ve rizosferdeki oksijeni arttıran). Doğru beslenme alan bitkiler hastalığa karşı daha dirençlidir ve bu mikorizanın toprak kaynaklı hastalıklara karşı yardımının bir yoludur. Kök dışında bir örtü olduğunda, mikoriza bir bariyer oluşturur, patojen mikroorganizmalar ile savaşır vemikorizave bitkiyi korumak için toksinler ve antibiyotikleri dışarı atar. Ayrıca, kökden beslenen nematodlar mikorizal bitki saldırılarına daha az maruz kalırlar. Ancak, nereden mantar temin edileceği, hangi türlerin kullanılacağı, piyasada mevcut ürünlerin kalitesi ve en etkili uygulama metotları ile ilgili birçok belirsizlik vardır.
Yerel topluluklar, özel mülk sahipleri ya dadevlet kurumları tarafından yürütülen fidanlıkların kurulması aktif restorasyon eylemlerini desteklemek için yaygın bir uygulamadır. FAO (Şekil7) tarafından çalışılan 22 vaka çalışmasının %59' unda, restorasyon projeleri restorasyon işlemlerinde kullanılan bitki materyalinin tam veya kısmi üretimi için fidanlıkların kurulmasını içermektedir. Yine de, çoğu yerli türden bitki üretimi teknikleri hakkında çok sınırlı bilgi mevcuttur. Önemli uygulamalı araştırma, programları tarafından bilim merkezlerinde ve özellikle gelirin bir parçası "ticari ağaç fidanı barınağı” olarak üretilmiş olmalıdır. Kadınlar, savunmasız nüfus gruplarını destekleyerek iş yaratılması için önemli bir etkinlik halinde, toplum tarafından işletilen fidanlıklarda bitki üretim faaliyetlerinde önemli bir rol oynamaktadır.
Yerli türlerin üretimi için toplum tabanlı ve yerel STK fidanlıkları, kurak bölgelerde bir dizi uluslararası işbirliği kuruluşu tarafından desteklenmektedir. Kew Milenyum Tohum Bankası Ortaklığı, pilot rehabilitasyon çalışmalarında kullanılan yerli ağaçlar ve ilişkili türlerin fidanlarıyla yerli üretim için yerel topluluklarla birlikte Makueni ilçesinin bozulmuş ormanlarında çalışarak, Kenya’nın yarı kurak kesiminde"Yaşam için Tohumlar" projesini desteklemektedir. Akdeniz İşbirliği WWF Programı ve IUCN Merkezi yerel kapasitenin -insanlar, STK, orman yöneticileri ve özel fidanlık yöneticileri- geliştirilmesine yönelik bir dizi girişimi desteklemekte ve restorasyon için çok amaçlı doğal türlerin üretimine odaklanan bir dizi yerel fidanlıklar kurmakta ve fidan ve bitki satışından gelir sağlamaktadır.
-
Dostları ilə paylaş: |