Kurs ishi mavzu: O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyotida ipoteka kreditining tutgan o’rni va uni rivojlantirish istiqbollari

1. Jaxon amaliyotida ipoteka kreditlash modellari.
Jahon amaliyotida ipoteka kreditlash tizimlarining bir necha turlari ishlab chiqilgan bo'lib, ular odatda modellar deb ataladi. Ipoteka kreditlash modellari (ipoteka modellari) bir-biridan asosan quyidagi parametrlarda farqlanadi:

• 
  ipoteka kreditlash tizimining moliya bozori bilan yaqin aloqasi;
  
• 
  jalb qilish doirasi va vositalari moliyaviy resurslar;
  
• 
  kredit olish uchun dastlabki shartlarning mavjudligi.
  

Ushbu masalalar qanday hal qilinishiga qarab, ikkita asosiy ipoteka modelini ajratish mumkin: ochiq va yopiq.
Ochiq (Anglo-Amerika) model ipoteka butun mamlakat moliya bozori tizimiga kiritilgan.
Yopiq (nemis) model moliya bozoridan ipoteka kreditlashning nisbiy avtonomiyasini o'z zimmasiga oladi.
Jahon amaliyotida uy-joy fondini moliyalashtirishning ikkita asosiy sxemasi mavjud: ipoteka kreditlash tizimini tashkil etishda mavjud ikkita asosiy yondashuv. Ushbu ikkita asosiy sxema quyidagi xususiyatlarda farqlanadi: (3-ilova).

• 
  -kredit tashkilotlarining kreditlash va investitsiyalar jarayonida ishtirok etish darajasiga ko'ra;
  
• 
  - kredit tashkilotining tashkiliy-huquqiy shaklini va uning moliyaviy aktivlarini shakllantirishda qarz oluvchining ishtiroki yoki ishtirok etmasligi to'g'risida.
  

Ipoteka kreditlash bozorlarini shakllantirishning jahon tajribasi shuni ko'rsatadiki, ular eng murakkab iqtisodiy va huquqiy ta'limni ifodalaydi. Ularning faoliyati ko'plab iqtisodiy, psixologik va huquqiy omillarga bog'liq. Kredit tashkilotlarining ipoteka kreditlariga murojaat qilishlari ularning faoliyatida bir-biridan farq qiluvchi tasdiqlangan va samarali moliyaviy vositalardan, birinchi navbatda, berilgan kreditlarni qayta moliyalashtirishda foydalanish istagining aksidir:.

• 
  - Amerika ipoteka modeli - banklar tomonidan beriladigan ipoteka kreditlari maxsus tashkil etilgan ipoteka agentliklariga biriktirilgan ikki bosqichli ipoteka kreditlash sxemasi. Ular, o'z navbatida, individual kreditlarni paketlaydi, shakllangan paketlar (hovuzlar) bo'yicha ipoteka bilan ta'minlangan qimmatli qog'ozlar chiqaradi, ularni fond bozorida sotadi, yana banklardan kredit sotib oladi va hokazo. (xususan, AQShda ishlab chiqilgan); ...
  
• 
  - Germaniya ipoteka modeli - ipoteka kreditlashning bir bosqichli modeli deb ataladigan, bunda ipoteka kreditini bergan bank ipoteka kreditlarini mustaqil ravishda ipoteka qimmatli qog'ozlarini chiqarish yo'li bilan qayta moliyalashtiradi (Germaniyada qo'llaniladi).
  

Yuqorida aytib o'tilganidek, jahon amaliyotida ipoteka kreditlash deganda ko'chmas mulk garovi (ipoteka) bilan garovga berilgan kreditlar, garov ta'minotini ko'chmas mulkka bo'lgan huquqlar davlat reestrida ro'yxatdan o'tkazish, shuningdek, ipoteka krediti bergan kreditorlarni qayta moliyalash elementlarini o'z ichiga olgan tizim tushuniladi. ipoteka krediti. Iqtisodiyotda ipoteka kreditlash mexanizmidan keng foydalanish natijasida rivojlangan mamlakatlar ipoteka bozori vujudga keladi.
Ipoteka bozori - bu garov bilan ta'minlangan kreditlarni qayta moliyalashtirishni osonlashtirish uchun taqdim etilgan ipoteka kafolatlari bilan faqat qarz qimmatli qog'ozlari sotiladigan bozor.
Ipoteka bozori birlamchi va ikkilamchi turlarga bo'linadi.
Birlamchi bozor - bu faqat kreditorlar va qarz oluvchilar vakili bo'lgan bozor bo'lib, ipoteka agentliklari bundan mustasno (maxsus faoliyati birlamchi kreditorlardan (ko'pincha ixtisoslashgan ipoteka banklaridan) ipoteka kreditlarini chiqarishdan tushgan mablag'lar hisobidan sotib olish bo'lgan ixtisoslashgan tijorat tashkilotlari). o'z ipoteka qimmatli qog'ozlari) va banklardan kredit sotib oluvchi boshqa investorlar.