Мцндярижат

Könül Bunyadzadə:

Evet, ama kafi bir insan sıradan biri değil, etrafına bir kaç kişiyi top­la­yıp küçük bir toplum yapabilecek bir kişinin yapması artık bir toplum demek.

Mehmet Rıhtım:

Tasavvufi yapıların modernleşmesi lazım, bunun bir az açılması lazım.

Kenan Gursoy:

İşte buna ihtiyaç var, bu sınavı vermesi lazım tasavvufun, tasavvufi kurumsallaşmanın. Yani eğer aşk geldi, şevk geldi, coşku geldi, ben her şeyi bıraktım diyen bir tasavvuf hayatından bahs edicek olursak, bakınız kayıyo­ruz, uçurumdan aşağıya düşüyoruz. Felsefeyle buluşmaya bir ihtiyac var. Tek­rar söylüyorum, coşkuyu tasavvufun yolu haline getirirseniz, ki çoşku el­bette tasavvufun yollarından biridir, ama her şeyi coşkuya aktarırsanız, her şe­yi coşkuya indirgerseniz, ortada hep çalıp söyleyen, ağlıyan, çok şükür di­yen, ama bu dünya için bir şey yapmayan bir insan çıkıyor. Kendinizi coş­ku­ya ve heyecana kaptırarak benim her şeyi bi­len gibi ortaya çıkmış insanlar var etrafımızda, ben böyle söylüyorsam bu böy­ledir, yada benim şeyhim bu­nu böyle söylüyorsa böyledir, – diyen insanlar var, kendilerini coşkunun için­dey­ken bir şekilde hakikatın ta kendisi ol­du­ğu­nu düşünen insanlar var. Ne ma­lum firavunlaşılmadığı akıl burada son de­re­ce önemli, cok önemli rol oy­na­yacak tasavvufi yol için, ölçüt olucak, kıs­tas olucak, bir mizan olucak. Ya­ni siz edebin bir formu olarak, yani sınır­la­rı­nı bilmenin, ölçü içinde ha­re­ket etmenin, benlik iddiasında bulunmanın, ba­kın çok enteresan, beni benlik id­diasında bulunmamak adına da bulucaz, yani ken­di aklımızı, kendi ölçü­tü­mü­zü benlik, egoizma ve ben üstünüm, kibir id­di­asında bulunmamak için de bu­lucağız bir ölçme ihtiyacı bu akıldır, ben`i­mim akli olmak durumundadır ve eğer böyle yaparsanız kendi benlik, ben­cil­lik sınırınızı da fark edip orda kendinizi kendiniz olmak bakımından akıl ölçüleri ile adam etmek duru­mun­­dasınız. Ben bilirim iddiasında olmak de­ğil, yani o hali yaşanan bir ek­zis­­tansyal hali birileri epistemoloji haline ge­ti­ri­yorlar ve yargıda bulu­nu­yor­lar, şu şudur, bu budur diye yargıda bu­lu­nu­yor­lar. Eğer işin içine tefek­kür gir­mişse, o zaman evrensel bilim için de bu ne­ye tekabül eder, şunu şöy­le söy­lemeliyiz diyen bir mizah oluşuyor. Ör­ne­ği şöyle verelim, eğer akli te­fek­kürle tasavvufu buluşturamazsak muazzam bir enerjiyi ortaya kablosuz olarak salarsanız. Burdan fayda değil, zarar çı­kar. Ama hangi enerjiyi? Eğer edebin içinde, adabın içinde, ölçütün içinde ku­rumsallaştırabilirseniz o ener­ji­yi, burdan muhteşem bir iklimin muhteşem bereketi çıkar. Hadise bu!