Medenî”; “şehirli, şehre ait, şehre özgü

b. Emeviler’de Malî Yapı:

Emeviler vergilerin toplanmasında genellikle Hz. Ömer dönemindeki kuralları uygulamışlardır. Ancak bu vergilerin miktarı, toplanması ve harcama yerleri konusunda bazı değişiklikler yapmışlar, bazı ek vergiler de koymuşlardır. Cizye Hz. Ömer döneminde sadece zimmîlerden alınırken Emeviler döneminde Yahudi, Hıristiyan, Mecusi ve sabiler arasında ihtidaların artmasıyla cizye gelirlerinin azalması üzerine, Müslüman olan ve mevali sınıfına geçen tebaadan da alınmaya başlanmıştır. Emeviler döneminde malî yapıyı destekleyen gelirlerden birisi de haraç idi. Cizyede olduğu gibi Suriye, Aşağı Mezopotamya’da ihtidaların artmasıyla haraç topraklarının azalmasıyla Abdülmelik b. Mervan, haraç miktarlarını artırmıştır. Valiler haraç vergisini toplayıp büyük kısmını köprülerin, yolların, sulama kanallarının yapımı gibi bayındırlık hizmetlerine harcarken, kalan kısmını hilafet merkezindeki beytülmale gönderirlerdi.

Toplumun ortak malı kabul edilen haraç topraklarının alınıp-satılması hoş karşılanmamıştır. Çünkü geliri halkın tamamını ilgilendiren hizmetlere gidiyordu. Emeviler döneminde bu kuralın, sınırlı da olsa ihlal edildiği görülmüştür. Sadece Ömer b. Abdülaziz döneminde satışı yasaklanmış, ancak daha sonraki hükümdarlar döneminde devletin izniyle tekrar satış işlemi başlamıştır. Abdülmelik b. Mervan Yunanca ve Farsça tutulan divan sicillerini Arapçaya çevirtmiştir. Bunların dışında Emeviler;

ı. Yabancı tacirlerin İslam ülkesine mal getirmeleri karşılığında Uşûr vergisi Dört Halife Döneminde yılda bir defa alınırken, Emeviler döneminde, yıla bakılmaksızın malın her girişinde alınmıştır.