Mehir Sözleşmesinin Hukuki Niteliği Seda İrem Çakirca' Özet

Y ıl: 2 0 1 4 • Cilt: 9 - Sayı: 121-122

---

Seda İrem ÇAKIRCA
kilemediğini belirtmiştir. Yerel mahkeme kocanın bu iddialarını reddetmiştir. 
Eyalet Yüksek Mahkemesi mehir sözleşmesinin geçerliliğini İslam hukuku 
uyarınca kabul etmiştir. Mahkeme gerekçesinde; tarafların dini nikah yapma­
ları ve buna bağlı olarak da mehir belirlemeleri durumuna Türk hukukunun 
uygulanmasının, en az Alman hukukunun uygulanması kadar uygunsuz oldu­
ğunu vurgulamıştır85. Koca, seçimlik olarak sunduğu diğer iddiasında ise da­
vaya konu olan parayı hediye etmeyi vaat ettiğini ve evlilik sırasında davacıya 
takılan takılarla bu sözünü yerine getirdiğini dile getirmiştir. Mahkeme bu 
iddiaları da reddetmiştir. Eyalet Yüksek Mahkemesi olaya İslam hukuku ku­
rallarını uygulayarak; evliliğin kısa süreli olması ve cinsel ilişkinin gerçekleş­
memesi sebebiyle anlaşılan mehir miktarının yarısının ödenmesine karar ver­
miştir. Bu noktada eleştirilmesi gereken ilk nokta; Mahkemenin Türk hukuku 
yerine İslam hukukunu uygulamasıdır. İkinci olarak ise Mahkeme Türk hu­
kukunu uygulamaktan imtina etmekle, mehir sözleşmesinin hukuki niteliğine 
dair yapılması gereken incelemelerde de bulunmamıştır. Mahkeme, meseleye 
Türk hukukunu uygulamış olsaydı farklı bir sonuca ulaşacaktı. Zira; Öztan’ın 
da çok haklı olarak ifade ettiği gibi; Türkiye’de yapılan dini nikah seremo­
nilerinin sembolik bir ritüeli olarak koca, karısına bir miktar para ödemeyi 
vaat etmektedir86. Her iki taraf da, söz konusu vaadin hukuki bir geçerliliği­
nin olmasım amaçlamamaktadırlar. Mehrin hukuken geçerli olması saikiyle 
yapılan işlemler ise; Türk uygulamasında mehir yeknesak hale gelen görü­
şe göre bağışlama sözü verme şeklinde değerlendirilmektedir87. Karara konu 
olan olayda her iki taraf da mehri, talak şeklinde boşanmanın bir sonucu ola­
rak değerlendirmesi sebebiyle, tarafların iradesi bağışlama sözü verme olarak 
yorumlanamaz. Dolayısıyla Türk hukukunda kamu düzenine aykırı olan talak 
şeklinde boşanmaya bağlanan mehir, Türk kamu düzenine aykırı olması se­
bebiyle geçersiz olarak kabul edilmelidir88. Ancak Eyalet Yüksek Mahkemesi, 
meseleye İslam hukuku kurallarını uyguladığı için belirlenen mehrin yansı­
nın davacıya ödenmesine karar vermiştir. Bu karardan dört yıl sonra OLG 
Nümberg tarafından mehre dair verilen başka bir kararda ise, Türk hukukuna 
göre mehir sözleşmesinin bağışlama sözü verme olduğunun ve geçerli olarak 
kurulabilmesi için yazılı şekil şartına bağlı olarak yapılması gerektiğinin altı 
çizilmiştir89. Bu kararlardan da anlaşılabileceği gibi mehrin Türk hukukundaki
85 OLG Düsseldorf, 03.01.1997 - 1 UF 111/96, FamRZ, 1998, s. 624.
86 Öztan, Anmerkungzur OLG Düsseldorf, 03.01.1997 - 1 UF 111/96, FamRZ, 1998, ss. 624-626.
87 Öztan, s. 625; Krüger, s. 419.
88 Öztan, s. 626.
89 OLG Nümberg, 25. 01. 2001 - 7 WF 3677/00, FamRZ 2001, Heft 23, s. 1613. Benzer daha gün­
cel bir karar için bkz.: OLG Düsseldorf, 18. 12. 2008,1-5 U 88/08, http://openjur.de/u/30703. 
html. (çevrimiçi, 12. 06. 2014)