On İki İmam Şiîlliği’nden intikal eden inançlara gelince; Hz.
Peygamber’den sonra Hz. Ali’nin ilk halife olması gerektiği, onun önüne
geçen ilk üç halife ile onlara destek veren sahâbenin yerilmeyi hakettiği
anlayışı aynen benimsenmiştir. Bunun yanı sıra “Ali’nin Allah’ın velisi
olduğu”, “On iki İmam” ve “On Dört Masum” kavramları da iktibas
edilmiştir. Ancak bu kavramlar On İki İmam Şiîliği’nin anladığı şekilde
yorumlanmamış, farklılaştırılarak bünyeye alınmıştır. Söz gelimi, “Ali’nin
Allah’ın velisi olması” fikri, adı geçene mezhebin kabul ettiği gibi siyasi
mahiyette değil tasavvufi nitelikte benimsenmiştir. On İki İmam isim olarak
aynen benimsenmekle birlikte, onların tasavvuru tarihi şahsiyetlerine paralel
olarak düşünülmemiştir. “On Dört Masum” da ilgili mezhepten tamamen
farklı olarak imamların sabi iken vefat eden çocukları olarak düşünülmüştür.
Öte yandan Kerbela olayına özel önem verilmiş, bu amaçla “Muharrem
erkânı” geliştirilmiştir.
Alevilik ve Bektaşilik’te “Hak-Muhammed-Ali” üçleri hangi kavramları sem-
bolize eder?
