A 1 con., *preposição, não muito frequente, que exprime várias relações no indiresa dja karta a tudu djinti pa konta (R95). (A). N. F. neol a 2



Yüklə 5,31 Mb.
səhifə42/62
tarix02.11.2017
ölçüsü5,31 Mb.
#28194
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   62

P, p


*Vigésima letra ou grafema do alfabeto que representa o fonema [oclusiva surda bilabial]. (P).

pa 1

1.con., *preposição que significa [em direcção a; a fim de; em proveito de]. - i ta leba merkaduria pa si kasa (P.dosS.) - pruntu pa nogos (P.dosS.) - Kusa ki bon pa bindiduris i mau pa kumpraduris (P.dosS.) - i tisidu par elis (R95) -. (PARA). N.F. par. N.M. par é utilizado diante das formas el; elis. N.S. pa bas; pa dentru; pa fora; pa isemplu; rimiti pa; toma pa.

2.con., *preposição que desempenha as funções de tempo, causa, meio como a equivalente da língua portuguesa [por]. - dipus di setenta i seis pali (IN96) - pa entra pa frontera pa Senegal (IN96) - un mediku pa 7.711 abitantis (P.dosS:) - n’ ta fasi apelu pa tudu mame (IN96) -. N.F. par.

3.con., *conjunção subordinativa que introduz orações finais; a fim de que; para que. - i tenba un o dus omis pruntus pa djuda (P.dosS.) - ka bu tarda pa fasi kontaktu (Igr.I.) -. (PARA). N.F. par. N.M. pa(r) segue os verbos factitivos e kuma segue os verbos declarativos.



pa 2

1.n., *utensílio de ferro para remover terra ou trabalhar com argamassa. (PÁ). N.S. V.B.

2.n., *escápula; omoplata.

pa bas

loc. adv., *locução adverbial que significa [por debaixo]; abaixo; inferior a. - namoradus di disaseti pa bas, kilas ta namora na djardins, na rua, na paseius. (N.M.) - Padja di kaza, tudu kumpridu ku kumpridu, i ka ta tciga di asna pa bas (L.A.) -. (PARA BAIXO; POR BAIXO).



pa bas di

con., *locução prepositiva. - Mininu i kudi djanan na skada tak, tak, i na ria pa bas di tcon (L.S.) -. (PARA BAIXO DE).



pa dentru

loc. adv., *locução adverbial de lugar que significa [para o interior]. - lubu entra ku mininu pa dentru (F.M.) -. (PARA DENTRO; POR DENTRO).



pa fin

loc.adv., *afinal; em conclusão. - Pa fin n’ ka ten ku ke n’ na pagau (T.M.) -. (POR FIM). N.S. sin. afinal.



pa fora

loc. adv., *locução adverbial de lugar que significa [para o exterior]. - i na rastal pa fora (L.S.) -. (PARA FORA; POR FORA).



pa isemplu

coloc., *expressão intercalada que significa [entre outros]. - alguin ta kudji un kusa i fala el i ki kusa, suma pa isemplu, utru ta fala el i baka, utru ta fala el i pis-berga (N.M.) -. (POR EXEMPLO). N.F. neol.



pa la

loc. adv., *locução adverbial de lugar que significa [lugar afastado do locutor]. - Leban pa la, ten pasensa, nha subrinhu (F.M.) -. (PARA LÁ; POR LÁ).



pa li

loc.adv., *locução adverbial de lugar que significa [sítio perto do locutor]. - Kau ku bu sta nel pa li inda, sinta diritu bu susega (R98) -. (PARA AQUI).



pa ultimu

loc.adv., *locução adverbial de tempo que significa finalmente ou em último lugar. - Pa ultimu i kua un kopu di binhu i da galinha (A.P.) -. (POR ÚLTIMO).



pabi 1

v., *derrubar e queimar a floresta para preparar, geralmente, o campo de cultivo de arroz; desbravar um terreno; roçar. - Purmeru dia i ta ba pabi kau pikininu, sol mansi i ba pega kau garandi (F.M.) -. (deriv. PAVEJAR). N.S. PAVEJAR significa desbravar o mato e fazer montículos de palha ou de ramos.



pabi 2

n., *acção ou resultado de derrubar e queimar a floresta para preparar, geralmente, o campo de cultivo de arroz. - tempu di pabi pasa (N.M.) -. (deriv. PAVEJAR). N.F. Pepel (M.deBarros). N.S. sin. pabidura.



pabia

1.adv., *advérbio de interrogação que indica a causa de um processo ou estado; porque. - Bu sibi pabia? Pabia ku bu mas mi? (T.M.) -. (deriv. POR VIA).

2.con., *conjunção subordinativa de causalidade; pois que; porque. - Pabia es i un pirigu pa tabanka (C.V.) - Si bu odja antigamenti kemansa ka ten tciu, i pabia ninguin ka osaba ulili matu sin pidi dunu tcon lisensa (C.V.) -.

pabia di

con., *locução conjuntiva subordinativa que indica [causalidade]; por causa de. - pabia di atrazus i vensimentu di miseria, manga di funsionarius ta tarbadja na dus o tris kaus (P.dosS.)-. (deriv. POR VIA DE).



pabia di ke ku

con., - Adeus ermon, konta nha djintis pabia di ke ku ami n’ muri (C.V.) -. (deriv. POR VIA DE ISSO QUE). N.F. vd. pabia di ke ku manda.



pabia di ke ku manda

con., *locução adverbial interrogativa que significa [porque]; a razão pela qual; por que razão. - Tcur ku bu sibi kuma bu na leba baka, pabia di ke ku manda bu na findji? (L.A.) -. (deriv. POR VIA DE ISSO QUE MANDA). N.F. pabia di ke ku.



pabia di pabia

loc.adv., *o porquê do porquê; a razão última. (deriv. POR VIA). N.S. V.M.



pabidu

part., *roçado; diz-se do mato preparado e desbravado para o cultivo. (deriv. PAVEJAR).



pabidur

n., *a pessoa que prepara a floresta para o cultivo. (deriv. PAVEJAR).



pabidura

n., *acção e resultado de derrubar e queimar a floresta para preparar, geralmente, o campo de cultivo de arroz. - Sin ke i mola si tersadu, kada ora ke i da un bias, po ta kai; po kai sin, pabidura kaba tudu (A.P.) -. (deriv. PAVEIA). N.F. Veneziano “pavon” que designa um feixe de cereal; Pepel (M.deBarros). N.S. PAVEIA designa um feixe de feno ou um montículo de mato roçado; sin. pabi 2.



pabiu

n., *torcida comprida e fina que serve para iluminar. (PAVIO). N.F. paroxítona; paviu. N.S. V.B.



padaria

n., *local onde se fabrica ou se vende pão. - no na pidi biderus di pon ku ta sinta na ki padaria e na bindi, pa e ba ta pui si nogos dentru di saku di oliadu (R95) -. (PADARIA). N.F. paroxítona.



padas

n., *bocado; porção; parte. - N’ larga la gora un padas di gustu, nin n’ ka na pui nteru (R95) -. (PEDAÇO). N.F. oxítona.



padasa

v., *cortar em pedaços; fragmentar; despedaçar. - I pega padasa karni (L.S.) -. (deriv. PEDAÇO).



padasa-padasa

v., *continuar a estraçalhar; continuar a despedaçar ou reduzir a pedacinhos com fúria. Onsa panha Lubu djanan i padasa-padasal tudu i botal (L.S.) -. (deriv. PEDAÇO). N.M. redobro.



padasinhu

n.dim., *bocadinho; migalha. - I kai na tcon i bida padasinhu (M.K.) -. (PEDACINHO).



paderu

n., *aquele que fabrica ou vende pão. (PADEIRO). N.F. neol. N.S. V.B., sin. masapon.



padi

1.v., *dar à luz filhos; gerar; parturir. - i padi un fidju, un mininu bunitu (T.M.) - Ki utru bin padi te sinku kabritu (T.M.) -. (PARIR).

2.v., *dar frutos; produzir. - Fidju di tarafi ta tene si tempu, pabia i ka tudu tempu ki tarafi ta padi (N.M.) -. (deriv. PARIR).

padi di lifanti

n., *chuva com sol. (deriv. PARIR DE ELEFANTE). N.M. lexia complexa. N.S. V.M.



padida

1.n.f., *mulher que acaba de dar à luz; parturiente; puérpera. - Pratikamenti tudu padida pudi mamanta si fidju (R96) -. (PARIDA). N.S. PARIDA é termo calão; padida di un mama.

2.n.f., *mulher com filhos. - Ten pasensa, disanu fidjus: anos padidas no kansa, no kansa ku no omis pa no kansa ku no fidjus (R98) -.

padida di un mama

coloc., *mãe que tem uma mama, quer dizer a mãe que faz diferença entre o filho gerado e os filhos das co-esposas; mãe egoísta que olha só pelos seus filhos. - N’ misti bida mindjer ma n’ ka misti sedu padida di un mama (O.S.) -. (deriv. PARIDA DE UMA MAMA).



padidu

part., *dado à luz; gerado; nascido. - mininu pudi padidu tras di si pape, ma nunka tras di si mame (J.S.) -. (PARIDO).



padidur

n., *o pai ou a mãe; progenitor. (deriv. PARIR). N.M. n.pl. padiduris. N.S. V.A.



padiduris

n.pl., *os pais; progenitores. - Pa e kustuma kuntangu di se padiduris (N.Me.) -. (deriv. PARIR). N.F. paroxítona, padidur.



padindera

n.f., *muito fecunda; que está para parir. (PARIDEIRA). N.S. V.B.



padinti

v.caus., *tornar prenhe; engravidar. - N’ tene un kabra la i tciga dja padi, te gos n’ ka tene matcu pa padintil (T.M.) -. (deriv. PARIR).



padiru

n., *muro. - Dentru di kasa di tidja un padiru branku (J.M.B.) -. (PAREDE). N.S. sin. muru.



padisi

v., *sofrer; tolerar. - Abo bu sta sabi, bu ka sibi si utru na padisi (L.A.) -. (PADECER). N.F. proparoxítona, neol. N.S. sin. sufri.



padja

1.n., *designação genérica para designar a relva, os legumes e ao colmo das plantas gramináceas, quando seco. - Kabaru e ta fika e na kema padja (N.M.) -. (PALHA). N.S. padja-brabu; padja-lur; padja-santa; bari padja; baridur di padja; kasa di padja; padja di asu; padja di branku; padja di kankra; padja di kema pitu; padja nobu; tcepen di padja.

2.n., *as folhas duma árvore; folhagem; folha. - Si bu foga na iagu, nin ki padja di tarafe ke na pasa bu ta pega nel, bu ta kuda kuma i pudi salbau (C.P.) -. N.S. sin. fodja; padja di palmera.

padja di asu

n., *esfregão para lavar os pratos. (PALHA-DE-AÇO). N.M. lexia complexa. N.S. V.B.



padja di branku

n., *tudo o que é semelhante à alface e que os europeus comem como legumes crus. (deriv. PALHA DE BRANCO). N.M. lexia complexa. N.S. V.B.



padja di kankra

n., *a palha usada para cobrir a palhota. - Mindjer i padja di kankra, si busidu, i ka ta pudi tornadu la mas (L.A.) -. (deriv. PALHA). N.M. lexia complexa.



padja di kema pitu

n., *tabaco. (deriv. PALHA PARA QUEIMAR O PEITO). N.M. lexia complexa. N.S. V.M.; sin. fodja di tcera; sin. tabaku.



padja di palmera

n., *folha de palmeira. - I ditanda padja di palmera na entrada (L.S.) -. (deriv. PALHA DE PALMEIRA). N.M. lexia complexa.



padja-brabu

n., *palha gigante; palha daninha que cresce com o arroz. - E serka pumba, e serka pumba na padja brabu (T.M.) -. (deriv. PALHA BRAVA). N.M. lexia composta.



Padjadinka

n., (PAJADINCA). N.F. vd. Badjaranka. N.S. V.A.



padja-lur

n., *folhas de louro, muito utilizadas em cozinhados. - Bu toma padja lur ku adju ku sal bu pila tok i moku (N.M.) -. (deriv. PALHA DE LOURO). N.M. lexia composta.



padja-modjadu

1.n., *erva. - Lembra kuma i ten dus kaminhu, kil di padja seku ku kil di padja modjadu (T.M.) -.(deriv. PALHA MOLHADA). N.M. lexia composta. N.S. sin. padja-verdi.

2.n., *folha de planta ainda não seca.

padja-nobu

n., *a erva que cresce ao começar as chuvas; erva verde. (deriv. PALHA NOVA). N.M. lexia complexa. N.S. V.B., sin. padja-verdi.



padja-santa

n., *planta utilizada na medicina tradicional como febrífugo; os grãos, torrados, servem como sucedâneo do café. (PALHA SANTA). N.M. lexia composta. N.S. V.B.; n.v. “Cassia occidentalis”.



padja-seku

n., *palha. - Bibu kala, mortu na papia: padja modjadu ku padja seku (Co.D.B.) -. (deriv. PALHA SECA). N.M. lexia composta.



padjasinhu

n.dim., *argueiro. (PALHINHA). N.S. V.B.



padja-verdi

n., *erva. - Tersa parti di tera kemadu ku tersa parti di pos ku tudu padja verdi (N.T.) -. (deriv. PALHA VERDE). N.M. lexia composta. N.S. sin. padja-modjadu; sin. padja-nobu.



padjiga

1.v.tr., *separar; dispersar. - Si bu odja galinha na padjiga reia, i kusa di kume ki misti (L.A.) -. (ESPALHAR). N.F. proparoxítona.

2.v.tr., *divulgar; difundir; tornar público. - rei padjiga noba na tudu ladu di si tera (T.M.) -.

3.v.intr., *separar-se; dispersar-se. - Ali no na padjiga pabia, skola ki djuntanu li, sta dja na si kabantada (J.S.) -. (ESPALHAR-SE).

4.v.intr., *cair. - Tudu djius pirdi; montis padjiga (N.T.) -.

padjigada

n., *corrida; confusão; afastamento. - Padjigada kudi, kilis di bas e na kuri e na miti na matu pa sukundi na koba (T.M.) -. (ESPALHADA).



padjigadu

part., *separado; dispersado; divulgado. - Si bu matadu, tudu e djinti di Juda ku sta ku bo e na padjigadu (Igr.I.) -. (ESPALHADO).



padrastu

n., *o marido em relação aos filhos do matrimónio anterior. - Nes manera di ntindi familia, padrastu ku madrasta, tiu ku tia ka ten, elis tudu i papesinhus ku mamesinhu (J.S.) -. (PADRASTO). N.F. neol. N.S. sin. papesinhu.



padri

1.n., *sacerdote católico. - Padri da kumunhon, djintis ta risibi kurpu ku sangui di Jesus (N.M.) -. (PADRE).

2.n., *diz-se também dos responsáveis de outras religiões. - padri musulmanu -.

padrinha

v.tr., (APADRINHAR). N.F. vd. apadrinha. N.S. V.A.



padrinhu

1.n., *testemunha de baptismo, crisma, casamento. (PADRINHO).

2.n., *aquele que acolhe, protege ou ajuda alguém. - E tene padrinhus na Paizis Baichu, padrinhus e ta dati e manda dinheru (R95) -.

padroeiru

n., *patrono; protector. - santu di dia o padroeiru (L.Cat.) -. (PADROEIRO). N.F. proparoxítona, neol.



paf

intens., *adjunto de intensidade que especifica o rumor de um objecto quando cai em lugar mole. N.S. V.B.



paga 1

v.tr., *reembolsar alguém; fazer um pagamento. - Bu ta paga dispeza pa elis pa e pudi rapa kabesa (N.T.) -. (PAGAR).



paga 2

1.v.tr., *fazer cessar a acção do fogo; extinguir; diminuir. - si kil polvora iardi, bu sibi sertu kuma Cabral na bin paga kil polvora (C.P.) -. (APAGAR).

2.v.intr., *extinguir-se; acabar. - Lebri forontal la, pa pudi sibi ke ki manda i ta paga fugu, o si otca fugu ta pagaba tambi el son (Ch.Mb.) -. (APAGAR-SE).

paga garandesa

coloc., *respeitar os mais velhos; apresentar os dons nas cerimónias de iniciação; pagar bebidas ou outra coisa aos mais velhos depois de uma boa notícia. - Asin ke ta fika e na paga garandesa na mons di garandi (F.M.) -. (deriv. PAGAR A GRANDEZA). N.S. paga garandesa é o conjunto de donativos ou impostos que os mais jovens são obrigados a dar à classe etária superior para alcançar os mesmos direitos na sociedade.



paga-kabesa

n., *imposto de capitação durante o tempo colonial. - N’ tene nha kabesa, sin paga-kabesa, sin sipaiu (N.Me.) -. (deriv. PAGAR A CABEÇA). N.M. lexia composta. N.S. sin. dasa; sin. mpustu.



pagadu 1

part., *reembolsado; retribuído. - Mpustu ka na pagadu (R95) -. (PAGADO).



pagadu 2

part., *extinguido; diminuído. - kreditu ta pudi pagadu en tris o kuatru anus (H.C.) -. (APAGADO). N.F. apagadu.



pagadur

n., *pessoa que paga. - Pa Nhu purpara kil dukumentus ku Nhu tene suma bon pagadur ku Nhu seduba(R98) -. (PAGADOR).



pagamentu

1.n., *satisfação de dívida. - Si Nha ka fia, Nha ta punta pa data di pagamentu (J.D.) -. (PAGAMENTO). N.S. sin. pagu.

2.n., *recompensa; remuneração. - i na risibi pagamentu suma un djustu (N.T.) -.

pagu

n., *pagamento; recompensa. - tarbadjadur mersi si pagu (N.T.) -. (PAGO). N.S. sin. pagamentu.



pai

n., - Entri pai i ermon ka bu miti bu mon (J.M.B.) -. (PAI). N.F. neol., vd. pape.



paichon

1.n., *sentimento forte como o amor. - n’ pasa na Prasa di Imperio, forti amizadi, bonitu paichon, bonitu amor (J.D.) -. (PAIXÃO). N.F. neol.

2.n., *na religião cristã, os tormentos sofridos por Cristo. - no na fasi lembransa di Paichon di bu Fidju (L.Cat.) -.

PAIGC

sigla, *sigla que designa o Partido Africano para a Independência da Guiné e Cabo-Verde. - tudu sibiba dja klaru kuma PAIGC ten ke libertanu un dia (C.P.) -. (PAIGC).



paiol

n., - faltas di armas na paiol (R99) -. (PAIOL). N.F. neol., vd. paion.



paion

n., *depósito de pólvora e de munições. - no denunsia ate matrikula di karus ke lebadu, ki munisons ke karegadu na paions pa ba bindi (R99) -. (PAIOL). N.F. paiol.



pais

n., *nação; estado. - Guine-Bisau i ka un pais pobri suma manga di djintis ta fala (R98) -. (PAÍS). N.F. oxítona, neol. N.M. pl. paizis, paroxítona. N.S. sin. nason; sin. tera.



paizis

n.pl., - imigrantis ke no tene dja na paizis strandjerus (IN96) -. (PAÍSES). N.F. paroxítona, vd. pais.



pajina

n., *qualquer dos lados duma folha de papel. - Kada dus pajinas ta trata di un asuntu (Cecomes) -. (PÁGINA). N.F. proparoxítona, neol. N.S. sin. fodja.



pak

intens., *adjunto de intensidade que especifica o significado de choque ou embate. N.S. V.B.



paka

1.v., *buscar uma companhia para ter relações sexuais. - Paka mininus na skina leba elis kubiku (T.Dj.) -. (deriv. PACA).

2.v., *bater nas mãos de alguém que traz qualquer coisa, fazendo cair esse objecto. - E sibi kuma, prontu si i bin kontra ku alguin kila na pakal, enton i ten ke ianda ku el tambe na bolsu (R95) -. N.S. paka deriva de PACA, que significa embrulho ou pacote, que, neste caso, é partilhado com os amigos.

paka-paka

v., *diz-se do comportamento de pessoas que, de noite, passam de um sítio para o outro em busca de bebidas e de companhia. - el i fala kuma el i di ki djinti ki ta paka-paka, n’ pensa kuma kil kusas di paka-paka no dibi di rapartil tciu (R95) -. (deriv. PACA). N.M. redobro. N.S. sin. kadjabrandadi.



paki

v., *bater para tirar a casca ou córtex. - e bin filantal tudu e raspal e pakil: paki i manera ke ta fasil pa i pudi sai na po (N.M.) -.



pakoti

n., *pequeno embrulho; fardo pequeno. - un pakoti di nata (R96) -. (PACOTE). N.F. neol. N.S. pakoti di sigaru.



pakoti di sigaru

n., *macho de cigarros. - N’ misti un pakoti di sigaru (J.L.R.) -. (deriv. PACOTE DE CIGARROS). N.S. PACOTE designa uma embalagem de 10 machos de cigarros.



pala

n., *peça para cobrir o cálice durante a celebração da Santa Missa. (PALA). N.F. rel. N.S. V.B.



pala di tcepen

n., *parte do boné ou barretina que cai sobre os olhos. (deriv. PALA DO CHAPÉU). N.S. V.A.



palabra

1.n., *som articulado que tem um sentido; vocábulo. - Na kabantada di palabra, konsoanti nasal n ta skirbidu sin kualker sinal, suma: korson, iermon (Men) -. (PALAVRA). N.F. palavra.

2.n., *frase; discurso. - Palabra di magru ka ta obidu na kau di fola baka (L.A.) -. N.S. korta palabra; palabra di ordi; toma palabra.

3.n., *acordo. N.S. ruma palabra.

4.n., *discussão; disputa. - E bin tene palabra garandi entri elis (T.M.) -. N.S. buska palabra.

palabra di ordi

n., *palavra-chave ou frase que um chefe de Partido dá aos seus militantes para cumprir melhor as próprias responsabilidades. - manga di dirijentis ka ntindi inda palavras di ordi di Amilcar Cabral (R98) -. (PALAVRA DE ORDEM). N.M. lexia complexa.



palasiu

n., *edifício grandioso. - E fuguia palasiu (R98) -. (PALÁCIO). N.F. proparoxítona, neol.



palavra

n., - Mbon, papia, n’ dau palavra (R95) -. (PALAVRA). N.F. neol., vd. palabra.



palerma

n., *estúpido. - Djubi tambe ki palermas, kuma ami ke e na goza (M.M.) -. (PALERMA). N.S. sin. parvu.



Palestinianu

n., *natural ou habitante da Palestina. - disaseti Palestinianu (R95) -. (PALESTINIANO).



palhota

n., *cabana; senzala. (PALHOTA). N.F. neol. N.S. V.B., impustu di palhota.



paliasu

n., *personagem cómica de circo; arlequim. - Paliasu i paliasu, i un kusa ke tudu kriansas gosta di odja (R95) -. (PALHAÇO). N.F. neol.



palmada

*pancada com a palma da mão. (PALMADA). N.S. V.B.



palmatoria

n., *instrumento para bater os alunos na palma da mão; castigo muito comum durante o tempo colonial. - Kin ki iara i para mon i toma palmatoria i sinta i rikunhisi, pa e ka volta iara mas (R98) -. (PALMATÓRIA). N.F. proparoxítona.



palmera

n., *designação comum a todas as árvores da família das palmáceas, que crescem sobretudo nas regiões quentes. - N’ tenba un badjuda ku nunka ka ta tisi kabelu: Palmera (Co.D.B.) -. (PALMEIRA). N.F. palmu 2. N.S. disi palmera; kana di palmera; kobra di palmera; korda di sibi palmera; korson di palmera; limpa palmera; padja di palmera; palmera di granja; palmera di tceben; sibi palmera.



palmera di granja

n., *espécie melhorada de palmeira dendê; palmeira de Sumatra. (PALMEIRA-DE-GRANJA). N.M. lexia complexa. N.S. V.A.



palmera di tceben

n., *árvore da família das palmáceas, muito comum na Guiné-Bissau, que produz os frutos do chabéu; palmeira-do-azeite; dendezeiro. (PALMEIRA DE CHABÉU). N.S. V.B.



palmu 1

1.n., *parte anterior e côncava da mão, entre o pulso e os dedos. - Otca ki tciga nde ku badjuda sinta nel palmu na kudi (P.B.) -. (PALMA). N.S. sin. palmu di mon; rapika palmu; tcebeta palmu; toka palmu.

2.n., *extensão da ponto do polegar ao dedo mínimo, com a mão aberta. (PALMO). N.S. palmu é hiperónimo de PALMA, PALMO, PALMEIRA e VINHO DE PALMA.

palmu 2

1.n., *palmeira; folha de palmeira. (PALMA). N.F. arc., vd. palmera. N.S. palmu deriva de PALMA enquanto a folha da palmeira é como uma mão com os dedos abertos; binhu di palmu; binhu palmu.

2.n., *vinho de palma. - Kabaru djuda ku palmu, kasa ka pudi mansi (I.eI.) -. (deriv. PALMA). N.S. palmu é hiperónimo de PALMA, PALMO, PALMEIRA e VINHO DE PALMA.

palmu di mon

1.n., - membrus superioris ki brasu di mon, bas di sabaku, palmu di mon, dedus di mon, ku unhas (N.M.) -. (PALMA DA MÃO). N.F. vd. palmu 1. N.M. lexia complexa. N.S. ant. kosta di mon.

2.n., *antiga unidade de medida de 22 centímetros de comprimento. - buska un pedra o lata di altura di bu palmu di mon (M.M.) -. (deriv. PALMO).

palpa

v.tr., *tocar com a mão. - Omi palpa i sinti fundinhu rumpi (M.M.) -. (PALPAR; APALPAR).



palpa-palpa

v.tr., *continuar a examinar; sondar profundamente. - Talves e pudi otca Deus si e palpa-palpa, ma kuntudu i ka sta lundju di kadaun di nos, pabia nel ku no na vivi, no na bulbuli i no sta nel (N.T.) -. (deriv. APALPAR). N.M. redobro.



palpita

v., *comover-se. (PALPITAR). N.S. V.B.



paludismu

n., *doença, caracterizada por febre intermitente, transmitida pelo mosquito anófele que se reproduz na água estagnante. - Lembra kuma, si miskitu murdi alguin duenti ku sta ku paludismu, i ta bai murdi utru alguin san, la i ta kambantal duensa (Igr.I.) -. (PALUDISMO). N.S. sin. malaria; sin. sison.



pam-pam 1

n., *espécie de arroz que cresce nas terras altas não alagadas. - Si bo odja no ta fasi pam-pam, i pabia bulanhas ientra tudu sal, pabia oriki dana (C.V.) -. (PAM-PAM). N.F. arus pam-pam. N.M. redobro. N.S. sin. arus di sekeru; ant. arus di bulanha.



pam-pam 2

n., *parcela de floresta desbastada e queimada, para o cultivo. - no ta miti fugu na matu seku pa no labra pam-pam, kume, fasi karbon, montia, tira mel (C.V.) -. (deriv. PAM-PAM). N.F. redobro.



pampana

n., *órgão sexual feminino. - femia tene kunu, i ta tcomadu tan pampana (N.M.) -. N.S. sin. mindjerndadi.



pandiga

n., *brincadeira ou divertimento em excesso; extravagância. - Pandiga ka pudi ten (R.N.) -. (PÂNDEGA). N.F. proparoxítona. N.S. sin. ramboiada.



panela

n., *vaso de barro ou de metal em que se coze a comida. - Sami tira un bokadu di arus na panela (Ceef) -. (PANELA).



panelasinhu

n.dim., *diminutivo de panela. - i odja un panelasinhu finka ku nata i lambul i bai pui na kumida (M.K.) -. (deriv. PANELA).



panga

1.v.tr., *tocar; bater uma coisa para esta se tornar mole; remexer. - Andju panga Pedru na ombra, i korda, i falal: lanta dipresa (N.T.) -. (ESPANCAR). N.S. panga-bariga; panga baguitc; panga udju.

2.v.intr., *sofrer de diarreia. - Mesinhu pudi dadu son si alguin ku na panga tene febri, si i panga mas di dus bias o i na ramasa (Igr.I.) -. (deriv. ESPANCAR).

3.coloc., panga puti, *fazer potes.

4.coloc., panga kasa, *construir uma casa.

panga baguitc

coloc., *preparar o esparregado, batendo folhas de baguixe, quiabo e beringela amarga. - baguitc ka ta kunhadu, i ta piladu, i ta pangadu (J.L.R.) -. (deriv. ESPANCAR O BAGUICHE).



panga udju

coloc., *piscar o olho; dar sinal piscando o olho; baixar as pálpebras. - kabesa tan dita la i na panga udju (T.M.) -. (deriv. ESPANCAR O OLHO).



panga-bariga

n., *evacuações frequentes, liquefeitas, acompanhadas ou não de dores abdominais; diarreia. - panga-bariga ka ta kontra ku bunda largu (L.A.) -. (deriv. ESPANCAR A BARRIGA). N.M. lexia composta. N.S. sin. diareia.



pangadu

part., *tocado; remexido. - Badjiki ka ta kunhadu, i ta piladu, i ta pangadu (J.L.R.) -. (ESPANCADO).



pangadur

1.n., *pessoa que bate uma coisa para que esta se torne mole. (deriv. ESPANCAR). N.S. V.A.

2.n., *pedreiro. N.F. arc. N.S. sin. pedreru.

panha

1.v.tr., *pegar com a mão; agarrar; tomar; pescar. - Otca ke panha manga di pis, Lebri fala Lubu: gosi no bai kasa (A.P.) -. (APANHAR). N.S. lestu panha raiba; panha bariga; panha pe; panha raiba.

2.v.tr., *surpreender em flagrante delito. - Si badjuda panha si rapas ku utru badjuda, e ta kaba, pabia i ka misti odjal ku utru (N.M.) -.

3.v.tr., *deter; ter em prisão. - Tuga kunsa manda panha mindjeris, panha omi, manda mara, suta konta-konta (C.P.) -.



panha bariga

coloc., *ficar grávida; engravidar. - Otca i bin panha bariga, i fika i ta ianda bas di polon (A.P.) -. (deriv. APANHAR UMA BARRIGA).



panha pe

coloc., *compreender bem um assunto; perceber; inteirar-se de algo; tomar pé. - n’ punta tok n’ panha pe di tudu e kuntisimentus disna di kunsada (N.T.) -. (deriv. APANHAR PÉ).



panha raiba

coloc., *irritar-se; zangar-se. - Tcoka i panha raiba, i bua, i ba fika na matu (A.P.) -. (deriv. APANHAR RAIVA). N.S. sin. nguispa.



panha tcai

coloc., *apanhar em flagrante adultério. - Sukundi, sukundi, Nharas na panhadas tcai (D.N.) -. (deriv. APANHAR).



panhadu

1.part., *agarrado; pescado; detido. - Kume pis o kusas ku panhadu na mar so si kusinhadu tok i kusidu (R95) -. (APANHADO).

2.part., *surpreendido em flagrante delito. - Si panhadu tcai ka bu fasil pas, pabia abo i mindjer, bu pudi sedu kumadri di utru (N.Tu.) -.

panka

v.tr., *agredir com um pau. (ESPANCAR). N.S. V.B.; sin. da pankada.



pankada

n., *golpe dado com panca, com pau, ou com a mão; choque. - Si n’ ka muri di flema, di pankada n’ na muri (G.F.) -. (PANCADA).



pankadaria

n., *grande quantidade de pancadas. - mininu na bindi na rua; ora ke kusa ka tciga, si tciga kasa, i pankadaria (IN96) -. (PANCADARIA). N.F. paroxítona, neol.



pankadia

v., *dar pancadas. - Jesus pankadiaduba, kuntudu nunka i ka molesta ninguin (A.T.) -. (deriv. PANCADA).



panket

n., *variedade de doce; polme. - Tambe dentru di un saku di plastiku, pa djintis pudi kume kusa limpu: panket ku e batatas ke ta firbinti (R97) -. (PANQUECA). N.F. pankete; Mandinga “pànkeeti” que significa filhó.



pankete

n., (PANQUECA). N.F. vd. panket. N.S. V.B.



panta

1.v.tr., *provocar medo; assustar. - atu di intimidason, ku sedu panta djintis, kastiga djintis (R95) -. (ESPANTAR).

2.v.intr., *sentir medo; assustar-se. - Galinha panta kontra i sibi kuma i Gatu-Lagaria (A.P.) -. (ESPANTAR-SE). N.S. pantanda.

pantadu

1.part., *assustado; que sentiu medo. (ESPANTADO).

2.part., *admirado. - Pedru kontinua na konki; otca ke iabri porta e odjal, e fika pantadu (N.T.) -.

pantadur

n., *aquele que espanta. (ESPANTADOR). N.S. V.B.



pantadura

n., *espanto; medo; susto; ameaça. - Na kaminhu i odja si kumpanher bala panhal i kai i muri, i ta panta i ka ta pudi nada, ora ki tciga Bubaki i ta muri di pantadura (N.M.) -. (deriv. ESPANTAR). N.S. sin. spantu.



pantanda

v.caus., *ameaçar; fazer com que alguém se espante. (deriv. ESPANTAR). N.S. V.A.



pantci

v., *cortar; cortar o chabéu da palmeira dendê em fracções; tirar as nozes da infrutescência. - ora ki tisi tceben, i ta pantcil tudu (N.M.) -.



pantcidu

part., *diz-se do chabéu cortado em fracções antes de desprender as suas nozes. - si katcu ta kortadu, i ta pantcidu (J.L.R.) -.



panti

v.intr., *aproximar-se, fazendo um desvio no próprio caminho; passar perto e cumprimentar alguém. - n’ mistiba panti n’ vizita bos (N.T.) -. N.S. panti bo djubi.



panti bo djubi

coloc., *passem por aqui e vejam; parem para olhar. - Panti bo djubi e pumba li! (N.M.) -.



panu

n., *peça de tecido de forma regular, utilizado como vestido ou para cobrir-se durante a noite. - I toma panu i pindra na ombra i miti matu pirdi (N.M.) -. (PANO). N.S. mara panu; panu-branku; panu-kru; panu di kubri; panu di pinti; tisidur di panu.



panu di kubri

n., *peça de fazenda que serve de vestido. - Un dia si kolegas na bai mas, i lanta tan i toma si panu di kubri i mara na garganti i bai se tras pa skola: si pursor ka serkal i pul nomi (N.M.) -. (deriv. PANO DE COBRIR). N.M. lexia complexa.



panu di pinti

n., *peça de pano tecida com o tear tradicional. - i nin i ka pera pa i distindidu panu di pinti pa i kamba na avion (C.P.) -. (deriv. PANO DE PENTE). N.M. lexia complexa.



panu-branku

n., *variedade de dermatose. - Mesinhu di panu-branku i un padja ke sta tan na matu (IN99) -. (deriv. PANO BRANCO). N.M. lexia composta.



panu-kru

n., *variedade de tecido de algodão ainda não corado. (PANO-CRU). N.M. lexia composta. N.S. V.B.



panu-lampradu

n., *pano com linha brilhante, dourada ou prateada. (deriv. PANO DE LÂMPADA). N.M. lexia composta. N.S. V.M.



papa 1

v.tr., *comer. (PAPAR). N.S. V.A.



papa 2

n., *comida mole; comida de menino. - Mesmu si kontra bu na mamantal, bu na pui un utru alimentu, suma papa sin, bu dibi di ba ta dal el puku-puku (R95) -. (PAPA).



Papa 3

n., *nome do chefe da Igreja Católica; Sumo Pontífice. - Pa bu buri na Papa bu Spiritu Santu (L.Cat.) -. (PAPA).



papa 4

n., *maneira carinhosa de chamar o pai. - Sorti di pape bin dja, nansi bin dja, tisi sorti di papa (J.D.) -. (PAPÁ). N.F. oxítona, neol. N.S. sin. pape.



papadu

part., *comido; ingerido. (PAPADO). N.S. V.B.



papagaiu

1.n., *ave trepadora da família dos Psitacídeos, que se caracteriza pela facilidade com que imita a voz humana. (PAPAGAIO). N.F. proparoxítona. N.S. V.B.

2.n., papagaiu bijago, *papagaio cinzento com cauda vermelha; jackó; papagaio cinzento. (PAPAGAIO BIJAGÓ). N.S. n.v. “Psittachus erithacus timneh”.

papaia

1.n., *planta tropical da família das Caricáceas; papaleira. - N’ tene badjuda tras di kasa ku manga di mama na pitu: Papaia (Co.D.B.) -. (PAPAIA). N.F. proparoxítona. N.S. n.v. “Carica papaya”.

2.n., *o fruto da papaia. - Tceben pudi tan lofidu ku papaia amarelu (N.M.) -. N.S. n.v. “Carica papaya”.

3.n., papaia amarelu, *o fruto maduro. (PAPAIA AMARELA).

4.n., papaia verdi, *o fruto antes de amarelecer, utilizado na confeição de algumas iguarias, como o doce de papaia. - Korta papaia verdi, bu tira si liti bu pui na kudjer (Igr.I.) -. (PAPAIA VERDE).

papamel

n., *formiga vermelha. - papamel muri pabia di gustu di asukar (J.D.) -. (deriv. PAPAR O MEL). N.M. lexia composta. N.S. PAPA-MEL significa “irara”, um mamífero da América do sul.



pape

1.n., *ser de sexo masculino que gerou outro ser; progenitor. - Nha pape ku nha mame falan pa ka n’ ba ta obi ke ku bu na falan (T.M.) -. (PAPAI; PAI). N.F. oxítona, pai. N.S. djunta pape.

2.n.pl., papes, *os antigos. - Asin ki purda no papes, pabia i lembra di si santu aliansa (L.Cat.) -.

papel 1

n., *função; responsabilidade; importância. - I ten manga di papel ku no mindjer pudi toma parti nel (C.P.) -. (PAPEL).



papel 2

n., *massa feita de matérias vegetais que, reduzida a folhas muito finas, serve para escrever; folha; documento. - Anos no tene kila, i ka son na sintidu, ma skritu na papel (MR98) -. (PAPEL). N.S. papel seladu.



papel seladu

n., *tipo de papel, com selos, usado para os documentos de carácter administrativo. (PAPEL SELADO). N.M. lexia complexa. N.S. V.B.



papelada

n., *documentos; papéis. (PAPELADA). N.S. V.B.



papelaria

n., *loja de venda de materiais escolares e de escritório e, às vezes, de jornais. (PAPELARIA). N.S. V.B.



papelon

n.aum., *cartão. (PAPELÃO). N.S. V.B.



papesinhu

n.dim., *padrasto. - Jose i papesinhu di Jesus (N.T.) -. (deriv. PAPÉ). N.S. sin. padrastu.



papia

1.v., *falar; dizer; discursar. - Otca i kaba papia, i tcoma utru alguin pa i bin sapa kabesa di galinha (F.M.) -. (deriv. PAPEAR). N.F. paroxítona. N.S. PAPEAR significa papaguear, sin. fala.

2.v.tr., *contar. - i papia kil ki misti (R98) -.

3.v.tr., *falar uma língua. - teras afrikanus ku ta papia Portuguis (R95) -.



papia ngregu

coloc., *falar uma linguagem codificada invertendo a ordem das sílabas. (deriv. PAPEAR GREGO). N.S. V.M.



papia risu

coloc., *levantar a voz. - Ka bu papia risu ku omis bedju, ma konsidja elis suma bu pape (N.T.) -. (deriv. PAPEAR RIJO).



papia tras di

v.prep., *caluniar na ausência de alguém. (deriv. PAPEAR ATRÁS DE). N.S. V.B.



papiadu

part., *falado; contado; dito. - I kunsa na papiadu anti di ermons e kombersa kuma ki disipulu ka na muriba (N.T.) -. (PAPEADO). N.S. sin. faladu.



papiadur

n., *pessoa que fala; locutor. - Nin ku n’ ka sedu garandi papiadur, ma n’ tene kunsimentu (N.T.) -. (deriv. PAPEAR). N.S. sin. faladur.



papu

1.n., *primeiro estômago das aves. - Un garan-garan ku ta intci papu di galinha (L.A.) -. (PAPO).

2.n., *desenvolvimento da pele por baixo do queixo; papada. - Kamalion intci si papu ku benenu i na purpara pa burfal el (M.K.) -.

par 1

n., *conjunto de duas coisas iguais ou diferentes; dois; duas; casal. - N’ kumpra sinku par di turu (N.T.) -. (PAR).



par 2

con., *preposição. - anos, i kila ki no bin par el (R95) -. (PARA). N.F. vd. pa 1. N.M. par é utlizado diante das formas el; elis.



para

1.v.tr., *cessar um movimento ou acção; suspender. - i ka para kil manobra di Tuga, kil manobra di tenta para luta (C.P.) -. (PARAR). N.S. para-fuguia; para-lapis.

2.v.intr., *terminar; deixar de andar. - i ta falal pa i para papia sin (N.M.) -.

3.v.intr., *estacionar. - Karus, te volvo na para la (R95) -.



para rabada

coloc., *agachar-se; dobrar-se para receber uma injecção. (deriv. PARAR A RABADA). N.S. V.M.



para-fuguia

n., *cessação das hostilidades; trégua; armistício; cessar-fogo. - i anunsiaba para-fuguia (R95) -. (deriv. PARAR O FOGO). N.M. lexia composta.



para-lapis

n., *afiadeira. (APARA-LÁPIS). N.F. paroxítona, apara-lapis. N.M. lexia composta. N.S. V.B.



parabens

n., *felicitações; congratulações. - Deus ta djudan, fidjus di mi parabens, pa i sedu un bon simola (N.Me.) -. (PARABÉNS). N.F. neol. N.S. da parabens.



parabola

n., *narração alegórica. (PARÁBOLA).



parabresa

n., *chapa de vidro ou outra substância que protege o condutor do carro do ar. (PÁRA-BRISAS). N.S. V.B.



parachoki

n., *dispositivo que serve para atenuar o efeito das colisões. (PÁRA-CHOQUES). N.S. V.B.



paradu

part., *que não está em movimento. - I ta fika paradu ku el na metadi strada (R95) -. (PARADO).



parafusa

v., *apertar com parafusos. (PARAFUSAR). N.S. V.B.



parafusu

n., *rosca; tarraxa. (PARAFUSO). N.S. V.B.



paraizu

n., *lugar de delícias; éden; Céu. - aos propi bu na sta la ku mi na Paraizu (N.T.) -. (PARAÍSO). N.F. paroxítona. N.S. sin. utru mundu.



parajen

n., *lugar onde param regularmente os veículos de transporte público. - I tenba un parajen ke staba na Karakol (R95) -. (PARAGEM). N.F. paroxítona, neol.



parakata

n., *calças justas, largas em baixo. (deriv. PARA CATAR). N.F. oxítona. N.S. V.M.



parakeda

n., *aparelho que ajuda a descer de grande altura. (PÁRA-QUEDAS). N.F. neol. N.S. V.B.



parakidista

n., *pessoa que se lança de pára-quedas. - e kunsa fasi desembarku di tropas parakidista na Sul di no tera (C.P.) -. (PÁRA-QUEDISTA). N.F. neol.



paralan

n., *protecção; dispositivo que cobre a roda dos veículos. (PÁRA-LAMAS). N.F. oxítona. N.S. V.B.



paralitiku

adj., *pessoa atacada pela paralisia, uma doença que afecta a capacidade de contracção dos músculos voluntários. - no ta odja djintis ta lambu si duentis, ta lambu si paralitikus, pa un omi bai fala lanta, kuma i na lanta i ka na lanta: i tristi e sena (IN96) -. (PARALÍTICO). N.F. proparoxítona, neol.



paraliza

1.v.tr., *tornar paralítico; suspender. (PARALISAR). N.F. neol.

2.v.intr., *parar; não progredir. - e paraliza e sinta na tabanka, tarbadju ka ten par elis, pabia di ke? (IN96) -.

paralizadu

1.part., *parado; entravado. - sistema di kontrolu finanseru i sta paralizadu (R98) -. (PARALIZADO). N.F. neol.

2.part., *atacado pela doença denominada paralisia.

paransa Deus!

loc.interj., *interjeição que exprime [desejo]; esperamos em Deus; queira Deus. - I bardadi me? paransa Deus!, n’ kansa dja (C.V.) -. (deriv. ESPERAR A DEUS). N.F. spransa Deus!. N.M. colocação. N.S. (PARANÇA) significa o acto de parar ou o descanso.



paranta 1

v.caus., *impedir de andar; fazer parar. - Guvernu fitca e rabida e torna manda paranta tarbadju di diretu di liberdadi (R98) -. (deriv. PARAR).



paranta 2

v.tr., *transplantar; cultivar. - Ami n’ paranta, Apolu regua, ma Deus ku fasil kirsi (N.T.) -. (PLANTAR). N.F. pranta; planta 1.



parantadu 1

part.caus., *impedido; feito parar. - tementi mortus na parantadu na matus, kebur i di fomi na Barela (H.M.) -. (deriv. PARAR).



parantadu 2

part., *transplantado; cultivado. - I ten un omi ku tenba un figuera parantadu na si kintal (N.T.) -. (PLANTADO). N.F. prantadu.



paranu

adv., *para o próximo ano. - Paranu, ora ku n’ bin, si dunu ta pagan (A.P.) -. (deriv. PARA O ANO).



parasita

1.n., *animal que vive à custa da substância de outro. (PARASITA). N.F. neol.

2.n., *pessoa preguiçosa que come à custa alheia. - e ba ta sustentadu purke i un parasita (C.P.) -.

parbisa

n., *estado ou qualidade de parvo; parvalhice; parvoiçada. - Ka bu fasi parbisa (J.L.R.) -. (PARVOÍCE).



parbu

adj., *pouco inteligente; pateta; tolo; palerma. - Abo bu parbu dimas (T.M.) -. (PARVO). N.F. parvu. N.S. sin. palerma; sin. tulu.



pardos!

interj., *interjeição que exprime [surpresa] ou [súplica]; a sério. (POR DEUS). N.F. oxítona. N.S. V.B.



pardu

adj., *cor cinzenta. (PARDO). N.S. V.B.



paredi

n., *parte vertical que constitui cada um dos lados da casa, suporta os tectos e divide os vários aposentos; muro. - Masa mas simentu pa roboka paredis (Igr.I.) -. (PAREDE). N.S. sin. muru.



parel

contr., *crase da prep. [par] e do pron. [el]. - E ba labra parel (T.M.) -. (PARA ELE; PARA ELA).



parentasku

n., *qualidade de ser parente; consanguinidade; afinidade. - Kuma ki parentasku ta vividu na tabanka? (L.S.) -. (PARENTESCO).



parenti

n., *pessoa que pertence à mesma família. - Si lifanti djubi tapada sin entra, i pabia si parenti ka sta la (J.S.) -. (PARENTE).



parki

1.n., *terreno muito arborizado, destinado a passeios. - no na fasi un parki publiku la, di diverson, pa kriansa (R95) -. (PARQUE). N.F. neol.

2.n., parki di stasionamentu, *lugar destinado ao estacionamento dos veículos. - bo ba para na ki parki di stasionamentu di Titina (R95) -. (PARQUE DE ESTACIONAMENTO). N.M. lexia complexa.

Parlamentu

n., *assembleia política onde os deputados discutem os negócios de Estado. - I anos i kontra koba mal na Parlamentu (R99) -. (PARLAMENTO). N.F. neol. N.S. sin. ANP.



parmanha

1.adv., *advérbio de tempo que designa a primeira parte do dia. - e ta pasa la sesta-fera di parmanha (R95) - inkontru ku kunsa es parmanha na no kapital (R95) -. (PELA MANHÃ). N.F. oxítona. N.S. parmanha-sedu.

2.adv., amanha-parmanha, - i pa amanha-parmanha i kunsadu ku rispostas di ministru (R95) -. (AMANHÃ DE MANHÃ).

parmanha-sedu

loc.adv., *muito cedo. - no sai parmanha sedu, no ka tene nada di kume (Ceef) -. (DE MANHÃ CEDO).



parokia

n., *subdivisão administrativa duma Diocese; igreja. - Bo dibi di mati na kaminhu di krus ke ta fasidu na parokia na dia di sesta-fera (L.Cat.) -. (PARÓQUIA). N.F. proparoxítona.



parsensa

n., *semelhança; analogia. - parsensa di si rostu rabida, si ropa bida branku fandan (N.T.) -. (PARECENÇA).



parseria

n., *associação cujos sócios só são responsáveis pela parte com que entraram; união de pessoas com objectivos comuns. - kil ke no tcoma parseria o na Kriol no tcomal djunta mon (MR98) -. (PARCERIA). N.F. paroxítona, neol.



parseru

n., *pessoa que compartilha alguma coisa com outra ou outros; sócio. - Kordenason entri Ministeriu di idukason i utrus parserus ku n’ mensionaba dja (MR98) -. (PARCEIRO). N.F. neol. N.S. sin. sos.



parsi 1

v.intr., *tornar-se visível; mostrar-se. - Di repenti un andju di Sinhor parsi (N.T.) -. (APARECER).



parsi 2

v.intr., *ter ar de; ter parecença com; levar a crer. - I bin i odjan na un kau, ki kau parsi praia i parsi tambi djardin (N.M.) -. (PARECER). N.S. parsi ku.



parsi 3

adv., *advérbio de dúvida; possivelmente. - Parsi gosi no tene kondisons pa papia ku es ovinti, alo! Bon dia (R95) - Parsi i ka bai djubi inda na tcon di Bidjugu de! (R95) -. (AO QUE PARECE).



parsi ku

v.prep., *ser semelhante a. - i tene dja manga di utrus kusas ku ka ta parsi ku kil karnaval di tempu antigu (A.C.) -. (PARECER-SE COM).



parsi ku djuntu

coloc., *parecer igual; assemelhar-se. (deriv. PARECER SER JUNTO). N.S. V.B.



parsidu

part., *símile; semelhante. - Deus kria omi parsidu ku el (L.S.) -. (PARECIDO).



parsinti

v.caus., *fazer parecer; comparar; confrontar; achar semelhante. - Ke ku n’ na parsinti Renu di Deus ku el? (N.T.) -. (deriv. PARECER).



parsintidu

part.caus., *feito parecer; comparado; achado semelhante. - e bistil un ropa ku si bonitasku ta parsintidu suma di rei (N.T.) -. (deriv. PARECIDO).




Yüklə 5,31 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   62




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin