İslam Tarihi'nde Gerçeğe Giden Yol

ŞİA VE EHL-İ SÜNNET’TE MUT’A

Mut’aya Resul-i Ekrem (s.a.a) tarafından musade edildiği ve ashabında bununla amel ettiği Ehli Sünnet ve Şia tarafından kabul edilmektedir. Yalnız, aradaki ihtilaf, mut’anın hükmünün kaldırılışı hususundadır.

Ehli Sünnet’e göre bu hüküm Resül-i Ekrem zamanında helal olduğu halde sonraları kaldırıldı ve ardından haram kılındı. Haram hükmü Sünnet’te gerçekleştirilip Kur-an’da gelmemiştir. Şia’ya göre ise bu hüküm Resul-ü Ekrem zamanında olduğu gibi tüm zamanlarda da var olcaktır.Dolayısıyla ihtilafın mezkur hükmün geçerli olup – olmayışı hususnda olduğu görülmektedir.

Ehli Sünnet, mut’a hükmünün halife Ömer zamanında kaldırıldığına inanmaktadır.

Bazıları mut’anın Resulullah ve Ebubekir zamanında kaldırıldığını savunuyorlar. Oysa bu asılsız bir savunmadır. Eğer mut’a Resulullah (s.a.a) veya Ebubekir zamanında yasaklanmış olsaydı, Ömer, “Resulullah zamanında helal olan iki şeyi ben haram ediyorum...”demezdi.

Dolasıyla Ömer’in bu hükümü içtihatı ile yorumlanmış, Allah ve Resulunun vermiş olduğu hükmün tam tersi uygulanmıştır. Şia’nında kabullenmediği nokta buradadır. Zira, içtihadın böylesini kabullemek gerçektende Allah’a kul olmanın hilafına bir şeydir ve doğrusu bu pek büyük bir yanlıştır.

_______________________

1. 
   Tefsir-ul Mizan, c.4, s.313 ve Tefsir-i Taberi, c.5, s.9
   

Ayrıca Ehl-i Beyt, mut’anın kıyamete kadar helal olacağını bildirmiştir. Halife Ömer’in yukarıdaki sözünü mantıksal olarak inceleyecek olursak, içtihat ile yorumlamanın ve Ömer’e içtihat hakkı tanıyarak olayı geçiştirmeye çalışmanın çok yanlış bir şey olduğunu göreceğiz. Çünkü nass karşısında içtihat etmektir ve Allah-u Teala’nın Kur-an’ı Kerim’de buyurduğuna göre sapıklıktır:

“Allah ve Resulü bir işte hüküm verdiği zaman artık inanmış bir erkek ve kadına o işi kendi isteklerine göre seçme hakkı yoktur. Kim Allah’a ve Resulüne karşı gelirse apaçık bir sapıklığa düşer.” ¹

Oysa Ömer’in uyguladığı yasaklama, geçiçi ve o zamanın maslahatına uygun olarak yapılan bir şey idi. Bunun içindirki “Resulullah onları haram etti veyahut nesh etti” demiyor. Haram edişini kendisine isnat ediyor. Yine “yapanları Allah cezalandırır” demiyor; “Ben cezalandırırım” diyor. Bundan anlaşılıyor ki, onun maksadı o zamana ait bir şeydi. Haram sayması ortam ve zamana göreydi, dine göre değildi. Fakat sonra gelenler bu noktayı ve hiç kimsenin Allah’ın helal etiğini haram etme yetkisine sahip olmadığını idrak edemediler.

Fazl, İmam Sadık (a.s) ‘dan şöyle rivayet etmektedir: İmam’ın şöyle buyurduğunu duydum: “Ömer, Irak ehlinin onun mut’ayı haram ettiğini sandıkları haberini duyunca, birisini gönderip onlara: onun mut’ayı haram etmediğini ve Allah’ın helal kıldığı şeyleri haram etme yetkisine sahip olmadığını, sadece (zamanın şartlarına uygun olarak) onun mut’adan nehyettiğini haber vernesini söyledi.” ²

_______________________

1. 
   Ahzab/36
   
2. 
   Bihar-ul Envar, c.100, s.319
   

444

Mut’ayla İlgili Hadislerden Örnekler

1- “Cabir b. Abdullah açıkca şöyle dedi: Biz Resulullah ve Ebubekir zamanında... günlerce mut’a edebiliyorduk yalnız, Ömer onu Amr b. Haris yüzünden yasakladı.” ¹

2- “Ashaptan biri şöyle diyordu, Cabir b. Abdullah’ın yanındaydım, bir şahıs gelerek ona, İbni Abbas ve ve İbni Zübeyr iki mut’a hakkında (mut’a-ı hac ve mut’a-ı Nisa) ihtilaf etmektedirler, dedi. Cabir ; her iki mut’ayı da Resulullah zamanında yapıyorduk. Daha sonra Ömer onları yasakladı ve bir daha o işi yapmadık. Diye cevap verdi.” ²

Yukarıdaki hadisin bir benzeri az bir farklılık ile sahih-i Muslim’in 3.cildinin 331. Sayfasında (Dar-uş Şe’b baskısı) geçmektedir.

3. 
   Salebi Tefsir-i Kebir adlı kitabında İmam Ali (a.s)’dan şu hadisi nakleder:
   

“Doğrusu mut’a rahmettir... Eğer Ömer onu yasak-

lamasaydı şerefsizden başka hiç kimse zina etmezdi.”

4. 
   Taberi kendi Tefsirinde ve Ahmet İbni Hambel
   

Müsnedinde mut’ayla ilgili ayti tefsir ederken bu hadisi nakletmişlerdir: “Bir gün İbni Abbas küçük bir meclisdeyken mut’adan konu açılmış: Peygamber efendimiz mut’ayla amel ettiler, demişti. Urvet İbn-i Zubeyr: Ama Ebubekir ve Ömer mut’ayı yasaklamışlar artık, de

__________________________

1- Sahih-i Müslim, c.2,s.1023 (16.h)

2- Sahih-i Müslim, c.2,s.1023 (17.h)

yince, İbni Abbas öfkelenerek ayağa kalkmış: bu adam cağız ne diyor ? demişti. Meclistekilerden biri: O, Ebubekir ile Ömer’in mut’ayı yasaklamalarından söz ediyor dedi. Bu cevabı alan İbni Abbas pek üzülmüştü şöyle karşılık verdi: Ben bunların helak olduğunu görüyorum. Onlara Resul-u Ekrem’in buyruklarından söz ediyorum, onlar ise Ebubekir ve Ömer’den bahsediyorlar.”

5. 
   Sahih-i Titmizi’de şöyle nakledilir; “Ömer oğlu Abdullah’tan mut’a nikahı hakkında sorulduğunda; ‘Helaldir.’ diye cevap verdi. Devamen; ‘fakat babam bunu yasaklamış, nehyetmiştir.’ dediler. Abdullah ibn-i Ömer’in cevabı şu olmuştu: Eğer bir meseleyi babam nehyetmiş ve peygamber onu kabul etmişse (nehyetmemişse) sorarım senden, acaba babama mı yoksa peygamberime mi uyayım.”¹
   

6- Ehl-i Sünnet’in bazı alimleri bu denilenlere rağmen,

mut’ayı helal bilmektedir. Örneğin: Ehl-i Sünnet’e

mensup, Tunus’un büyük alimlerinden Zeytuni camii

imamı şeyh Tahir b.Aşur yazmış olduğu “Et-Tahrir vet

Tenvir” adlı tefsir kitabında mut’a konusuna yönelik

Nisa suresinin 24. Ayetine binaen “helaldir” şeklinde x

yazar. ¹

Velhasıl Şia mut’anın Peygamber zamanında helal ol-

duğundan dolayı şimdi de onu, helal olarak bilmektedir.

“Muhammed (s.a.a)’in helalı, kıyamet gününe kadar

helaldır ve onun haramı, kıyamet günene kadar haramdır. ²

__________________________

1- Bkz. Et-Tahrir vet-Tenvir, Tahir b: Aşur c.3, s.5

2- Usul-u Kafi, c.1, s.58 (5.baskı) ve Kenz-ul Ummal ve Müstedrek-ul Hakim, Mukaddime-i Daremi, s.39.