Ünden bugüN

Kınalıada Vapuru

Eser Tutel koleksiyonu

KEVAR HANEM

bak. SIVACIYAN, KINAR

KIRAATHANELER

19. yy'da faaliyet göstermeye başlayan ve kahvehanelerden(->) farklı olarak müşterilerinin gündelik olayları takip etme, çeşitli konularda bilgilenme ihtiyaçlarına cevap verebilmek amacıyla bünyelerinde gazete, dergi vb süreli yayınları bulunduran, ayrıca geleneksel sahne sanatlarının icra edildiği, musiki fasıllarının düzenlendiği eğlence ve kültür mekânları.

istanbul'da ilk kıraathanenin hangi tarihte açıldığına ilişkin yeterli bilgi yoktur. Bu konuda bazı farklı görüşler ileri sürülmüştür. Bunlardan en eski tarihi temel o-lan görüş, 16. yy'da cami teşkilatı içinde faaliyete geçen ve cemaatin namaz aralarındaki zamanı değerlendirmek amacıyla çeşitli dini halk kitaplarını okuyup sohbet ettikleri mekânları, ilk kıraathaneler olarak kabul eder. Bu görüşe göre, istanbul'daki kıraathaneler, aslında kahvehanelerden daha önce kurulmuşlar, fakat zamanla temel işlevlerinden uzaklaşarak gündelik hayattaki etkilerini kaybetmişlerdir. Kahvehaneleri, kıraathanelerin yozlaşmış bir şekli olarak değerlendiren bu düşünce biçimi, 16. yy'dan sonra istanbul hayatında şekillenen din dışı kamusal mekânların toplum içindeki kültürel dolaşımı sağlamada üstlendikleri çok yönlü rolü, tek bir boyuta indirgemesi nedeniyle yeterince tatmin edici değildir.

Kıraathanelerin, Avrupa'da örnekleri görülen ve üst tabakaya mensup insanların devam ettikleri bir çeşit kültür kulübü şeklinde 19. yy'da kurulduklarım ileri süren görüş ise, tarihsel açıdan doğru bir tespit yapmakla birlikte, bu mekânların istanbul hayatındaki çok yönlü faaliyetlerim i-çedönük bir toplumsal grubun kültür pra-