Mühazirə 8
Landşaft Differensiasiyasını Yaradan
Əsas Qanunauyğunluqlar. Landşaftın Azonal və
İntrazonal Differensiasiyası.
Dağlıq ölkələrdə, o cümlədən Azərbaycanda, hündürlük landşaft qurşaqları differensiasiyasının yaranması, yerləşdiyi coğrafi mövqeyinin xarakterindən asılıdır. Azərbaycan ərazisi öz coğrafi vəziyyətinə görə kontinental bölmə ilə Atlantik bölməsinin keçid zolağında, subtropik qurşağın şimal yarımqurşağında yerləşir. Landşaft vahidlərinin (yarımsəhra, çöl, meşə, çəmən, subnival, nival və s.) hündürlük istiqamətində differensiasiyası, ilk növbədə, həmin istiqamətdə iqlim göstəricilərinin (temperatur, rütubət) və s. dəyişilməsi ilə bağlıdır.
Landşaftın hündürlük differensiasiyasının yaranması səbəbləri olaraq bir qrup mütəxəssislər istilik və rütubətin dəyişmə münasibətlərinə üstünlük verirlər. Bitki tipinin hündürlük istiqamətində dəyişilməsində əsasən Doluxanov və başqaları Cənubi Qafqaz landşaftının hündürlük strukturunun üç tipini (Kolxida, Şərqi Zaqafqaziya və Ön Asiya) ayırmışdır.
N.Kərəmov (1966) hündürlüyün dəyişməsinə görə Böyük Qafqazın (Azərbaycan daxilində) landşaft qurşaqlarının 5 struktur tipini (Quba – Xaçmaz, Şəki – Zaqatala, Dübrar – Dəvəçi, Şamaxı və Qobustan) ayırır.
İnkişafın qeyri–bərabərliyi coğrafi təbəqədə fiziki–coğrafi differensiasiyanın iki növünü: regional və lokal ayırmağa imkan verir.
Dostları ilə paylaş: |
