Mühazirə müəllimi: Dos. H. H. Həsənov

KitabYurdu.az 
116

---

Dövlət maliyyə siyasəti investisiya siyasəti ilə qırılmaz surətdə əlaqədardır. 
Investisiya siyasətinin əsas istiqamətləri aşağıdakılardan ibarətdir: 
1. Investisiya fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsində üstün sahələrin müəyyən 
edilməsi; 
2. Fəaliyyətdə olan müəssisələrin genişlənməsi və taktika ilə yenidən 
silahlanmasına üstünlük verilməsi. Başqa sözlə, ağırlıq mərkəzi yeni tikintidən 
müəssisələrin texnika ilə yenidən silahlanması və yenidən qurulmasına keçirilir; 
3. Xalq təsərrüfatının həyati əhəmiyyətli sahələrində investisiya fəaliyyətinin 
həyata keçirilməsinə büdcədən subsidiya verilməsi; 
4. Müəssisələrin mənfəətindən və amortizasiya ayırlmalarından yönəldilən 
vəsaitlərin investisiyalaşdırılması sahəsində onların hüquqlarının genişləndirilməsi; 
5. Investisiyanın dövlət büdcəsi hesabına maliyyələşdirilməsinin getdikcə ixtisar 
edilməsi və müvafiq olaraq qeyri-dövlət investisiyalaşma sferasının artırılması. 
Beləliklə, investisiyanın maliyyələşdirilməsinə vəsaitin əsas hissəsi qeyri-büdcə 
mənbələrindən, ilk növbədə isə müəssisə və əhalinin xüsusi vəsaitlərindən 
yönəldilməlidir. 
MÜƏSSISƏNIN (TƏŞKILATIN) MALIYYƏ SIYASƏTI VƏ ONUN
HAZIRLANMASI 
Müəssisə təsərrüfat subyekti olmaqla, xüsusi maliyyə resurslarına və öz maliyyə 
siyasətini müəyyən etmək hüququna malikdir. Müəssisədə maliyyə siyasətinin işlənib 
hazırlanmasının strateji vəzifələri aşağıdakılardan ibarətdir: 
1.
Kapitalın strukturunun optimallaşdırılması və müəssisənin maliyyə sabitliyinin 
təmin edilməsi; 
2.
Maksimum mənfəətin əldə olunması; 
3.
Müəssisənin maliyyə-iqtisadi fəaliyyətinin şəffaflığına nail olunması; 
4.
Müəssisənin investisiya cəlbediciliyinin təmin olunması; 
KitabYurdu.az 
117

---

5.
Müəssisə tərəfindən maliyyə resurslarının cəlb edilməsinin bazar 
mexanizmlərindən (kommersiya krediti, büdcə krediti, qiymətli kağızların 
buraxılması və s.) istifadə edilməsi; 
Müəssisənin maliyyə siyasətinin hazırlanması müəssisənin maliyyə siyasətinin 
işlənib hazırlanması üzrə Iqtisadi Inkişaf Nazirliyinin təsdiq etdiyi metodiki tövsiyələrə 
əsasən həyata keçirilir. Bu sahədə əsasən müəssisənin maliyyə siyasətinin 
hazırlanmasının əsas istiqamətlərinə aiddir: 
1.
Maliyyə-iqtisadi vəziyyətin təhlili; 
2.
Uçot siyasətinin hazırlanması; 
3.
Kredit siyasətinin hazırlanması; 
4.
Dövriyyə vəsaitinin, kreditor və debitor borclarının idarə edilməsi; 
5.
Xərclərin (məsrəflərin) idarə edilməsi və amortizasiya siyasətinin seçilməsi; 
6.
Divident siyasəti; 
7.
Maliyyənin idarə edilməsi. 
Maliyə-iqtisadi vəziyyətin təhlili maliyyə siysətinin işlənib-hazırlanmasının 
əsasını təşkil edir. Burada nəinki maliyyə təhlilinin metoduna, habelə əldə edilmiş 
nəticənin təhlilinə və idarəetmə qərarlarının işlənib hazırlanmasına diqqət yetirilir. 
Müəssisənin fəaliyyətinin maliyyə-iqtisadi təhlilinin əsas komponentləri 
mühasibat balansının üfiqi, şaquli və trend təhlili və maliyyə əmsallarının 
hesablanmasıdır. Mühasibat hesabatlarının təhlili müəssisənin əmlakının tərkibini, 
maliyyə vəziyyətini, xüsusilə vəsaitlərin formalaşması mənbələrini, borc vəsaitinin 
miqdarını, məhsul (əmtəə, iş və xidmət) satışından əldə edilən satış pulunun həcminin 
qiymətləndirilməsini müəyyən etmək məqsədilə onda göstərilən mütləq göstəricilərin 
öyrənilməsi deməkdir. Hesabatların faktiki göstəriciləri müəssisələrin planlaşdırdığı 
göstəricilərlə müqayisə edilir. 
Üfiqi təhlil ilin axırına mühasibat hesabatının göstəricilərini ilin əvəlinə və 
keçmiş dövrə olan göstəricilərlə müqayisəsindən ibarətdir. Şaquli təhlil balansın ayrı-
ayrı maddələrinin ümumi yekun göstəricilərində xüsusi çəkisini müəyyən etmək və