Metr. Xanə. Xanə xarici Musiqidə qüvvəli və zəif təqtilərin – hissələrin ardıcıl növbələşməsinə metr deyilir. İki və
üç təqtili metr var. İki təqtili metrin birinci təqtisi güclü, ikincisi zəif olur.Üç zərbəli metrin
birinci təqtisi güclü, ikincisi nisbətən güclü, üçüncüsü zəif olur. Təqtilərin güclü və ya zəif
olması real deyil, xəyalidir.
Musiqi əsərinin qüvvətli təqti ilə başlayıb, qüvvətli təqti ilə qurtaran hissəsinə xanə deyilir.
Xanələr bir-birindən xanə xətti ilə ayrılır.Xanə ilə musiqi əsəri bərabər hissələrə bölünür. Xanə
qüvvətli təqti ilə deyil, zəif təqti ilə başlayarsa, buna xanə xarici deyilir.
Ölçü. Sadə və mürəkkəb ölçü. Sadə və mürəkkəb ölçülü xanələr Xanənin ölçüsünü metr təqtisi təşkil edir. Xanədə metr təqtisinin sayını və təqtinin
uzunluğunu göstərən işarəyə ölçü deyilir. Ölçü kəsr formasında yazılır – surət xanədə təqtinin
sayını, məxrəc
isə təqtinin uzunluğunu göstərir. Bu uzunluq yarım, çərəq, səkkizlik, onaltılıq ola bilər. Xanələr
qüvvətli təqtinin sayından asılı olaraq bir neçe növə bölünür – sadə, mürəkkəb, qarışıq, dəyişən.
1)
Sadə ölçülü xanələr – bir güclü təqtisi olan iki təqtili və üç təqtili xanələrə sadə xanələr
deyilir.
İki təqtəli xanələrdə birinci təqti güclü, ikinci təqti zəif olur
2/4 ölşülü xanədə 2 təqti var. Hər təqtinin uzunluğu çərək nota bərabərdir.
2/2 ölşülü xanədə 2 təqti var. Hər təqtinin uzunluğu yarım nota bərabərdir.
2/8 ölşülü xanədə 2 təqti var. Hər təqtinin uzunluğu səkkizlik nota bərabərdir.
Üç təqtili xanələrdə birinci güclü, ikinci nisbətən güclü, üçüncüsü zəif olur
3/4 ölşülü xanədə 3 təqti var. Hər təqtinin uzunluğu çərək nota bərabərdir.
3/2 ölşülü xanədə 3 təqti var. Hər təqtinin uzunluğu yarım nota bərabərdir.
3/8 ölşülü xanədə 3 təqti var. Hər təqtinin uzunluğu səkkizlik nota bərabərdir.
2)
Mürəkkəb ölçülü xanələr – bir neçə eyni növlü sadə xanənin birləşməsindən mürəkkəb
xanələr əmələ gəlir. Mürəkkəb xanələrdə güclü təqtinin sayı mürəkkəb xanəni təşkil edən
sadə xanələrin sayından asılıdır.
