3.13. Aks ettirish (Fikrlash) usuli Fikrlash usuli talabalar tomonidan materialni mustaqil tushunish
uchun zarur shart-sharoitlarni yaratishni va o‘rganilayotgan materialga
nisbatan faol tadqiqot mavqeiga ega bo‘lish qobiiiyatini rivojlantirishni o‘z
ichiga oladi. Pedagogik jarayon o‘quvchilaming o‘z faoliyati natijalarini
muntazam ravishda tekshirish bilan bog‘liq vazifalami bajarish orqali
amalga oshiriladi. Bu vaqt davomida xatalar, qiyinchilikllar va eng
muvaffaqiyatli yechirnlar qayd etiladi.
Refleksiv usulning afzalliklari shundaki, o‘quvchilar mustaqil qaror
qabul qilish va mustaqil ish qobiiiyatini rivojlantiradilar, rejalashtirish Va
maqsadlarga erishish mahoratini oshiradilar, ulaming harakatlari uchun
mas’uliyat hissi kuchayadi.
Biroq, kamchiliklar ham mavjud: ular tomonidan o‘rganilayotgan
mavzu yoki intizomning muammolari bo'lgan o‘quvchilarning faoliyat
doirasi cheklangan va qabul qilish va erishish faqat tajriba yo‘li bilan, ya’ni
sinov va xatolar orqali amalga oshiriladi.
3.14. Aylanish (Rotatsiiya) usuli Rotatsiya usuli o'quvchilami turh rollarda dars yoki dars jarayonida
mustahkamlashdan iborat bo‘lib, ular ko‘p qirrali tajribaga ega bolishlari
mumkin.
Usulning afzalliklari shundaki, u o'quvchilarning motivatsiyasiga
ijobiy ta’sir ko‘rsatadi, muntazam faoliyatning salbiy ta’sirini bartaraf
etishga va ufqlar va muloqot doirasini kengaytifishga yordam beradi.
Kamchiliklardan yangi va noma’lum talablar qo‘yilgan hollarda
o‘quvchilarning kuchayib borishi deb atash mumkin.
3.15. “Rahbar-qul” usuli Ushbu usulga ko'ra, bitta talaba (yoki guruh) begona ko‘nikmalar va
ko‘nikmalarga ega bo‘lish uchun ko‘proq tajribali talaba (yoki guruhga)
qo‘shiladi.
Usulning afzalliklari uning soddaligi,
o‘quvchilaraing yangi
faoliyatga tezroq moslashishi va muloqot qobiiiyatini oshirishida.
Qiyinchilik shundaki, talaba har doim ham tajribali sherigi bilan qaror
qabul qilishning chuqur psixologik sabablarini tushunishga qodir emasligi
hisoblanadi.
22
