Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

kerakligini uqtiradi: 1) xotin kishi bilimli bo‘lsin; 2) dinga

34

e ’tiqodli bo ‘lsin; 3) uyatchan, sharm-hayoli; 4) tabiatan jasur va sabr-toqatli; 5) o ‘z erini qattiq sevishi; 6) tug’ish va bola tarbiyasi haqida o ‘ylashi; 7) ezma bo ‘lmasligi; 8) o ‘z eriga

bo‘ysunishi; 9) to‘g ‘ri so‘z, kamtar va farosatli bo lishi kerak; 10) u hech vaqt o‘z sha’niga dog‘ tushirmasin; 11) eri bilan ehtiyotkor bo‘lib , uning hurmatini joyiga qo ‘yib muomala qilishi shart; 12) u o ‘z vazifasi va burchini yaxshi bilsin; 13) xotin ro’zg’ordagi narsalardan to‘g ‘ri, tejamkorlik bilan foydalana bilsin; 14) u o ‘z xulq-atvori va yaxshi fazilatlari bilan eridagi kamchiliklarni yo ‘qotishi kerak.

Shu tariqa ibn Sino er-xotin zimmasiga o’ta murakkab va hayotiy vazifalarni yuklaydi. Ayniqsa, oila boshlig’i oldiga katta talablarni qo’yadi. Agar oila boshligi tajribasizlik, no’noqlik qilsa, u oila a’zolarini yaxshi tarbiyalay olmaydi va oqibatda yomon natija kelib chiqishi mumkin. “Oiladagi yomon tarbiya, - deb uqtiradi olim, - faqat shu oilaning o’zigagina salbiy ta’sir qilib qolmasdan, balki boshqa oilalarga ham salbiy ta’sir qilishi mumkin”, Ibn Sino ko’rsatadiki, shart-sharoitning qanday bo’lishidan qat’i nazar, bola tarbiyasi ota-onalarning asosiy burchi va vazifasidir. Ota-ona davlat boshligimi yoki jamiyatning bir fuqarosimi, unisidan qati nazar bola tarbiyasi masalasida ularga bir xil talab qo’yiladi. Davlat boshlig’i va boshqa kata

35

mansabli kishilar ham oila tarbiyasi masalasida boshqalarga o’rnak ko’rsatishi kerak. Shuning uchun ham ibn Sino oddiy xalq oilani boshqarishda ham, bolalarni tarbiyalashda ham davlat boshlig’idan namuna olishi kerak. Davlat boshlig’ining eng yaxshi fazilatlariga ega bo’lishini talab qiladi, uni xushmuomalali, adolatli va oilaparvar bo’ lishga chaqiradi.

Ayni choqda ibn Sino bekorchilik-o‘g‘irlik, qimorbozlik,

ichkilikbozlik, giyohvandlik, fohishalikni keltirib chiqaradi, degan xulosaga keladi. Ayniqsa, u ichkilikbozlikning zarari haqida to‘xtalib, bu barcha yomonliklar va jinoyatlarning sababchisidir, deydi.

Shunday qilib, ibn Sino ham boshqa ilg‘or fikrli allomalar singari xalqlar va davlatlar o‘rtasida tinchlik bo‘lishini, zolim shohlar o’rnida adolatli, ma’rifatparvar shohlar va hokimlar davlatni boshqarishini, shuningdek, jamiyatda ilm-fan taraqqiy etishini orzu qilgan.