Mülki müdafiə
151
• Ağır metallar,
radioaktiv elementlər, kimyəvi və üzvü
maddələrlə torpağın çirklənməsi;
•
Fəlakətli torpaq çökmələri, yerin dərinliklərində mineral
ehtiyatlarının hasilatı ilə əlaqədar
yer səthində torpaq
sürüşmələri;
• Eroziya, şoranlaşma, bataqlaşma
ilə əlaqədar böyük
ərazilərdə torpağın deqradasiyası və eroziyası;
• Bərpa olunmayan təbii ehtiyatların tükənməsi ilə bağlı
böhranlı vəziyyətlər;
• Ətraf mühitin sənaye və məişət tullantıları ilə çrklənməsi
ilə bağlı böhranlı vəziyyətlər.
Torpağın
məhvi.
Torpağın bir
santimetrini yeniləmək üçün
təbiətə 100-300 il lazımdır. Hal-hazırda əkin sahələrinin 1/3
hissəsinin 50%-i erroziyanın müxtəlif səbəblərindən üst qatı
itirilmişdir. Hər il erroziya səbəbindən 3
milyon hektar,
səhralaşma səbəbindən-2 milyon hektar, kimyəvi maddələrlə
zəhərlənmə səbəbindən-2 milyon hektar torpaq sahəsi itirilir.
Çoxsaylı kənd təsərüfatı rayonlarının torpağı duzlaşmaya
məruz qalmışdır (şəkil 41).
Şəkil 41. Torpaqların şoranlaşması
Mülki müdafiə
152
Duzlarla zəngin olan qrunt suları üst qatlara qalxır. İntensiv
buxarlanma nəticəsində, torpağın üst qatı şoranlaşır və nəticədə
torpaqlarda kənd təsərrüfatı bitkilərini
yetişdirmək mümkün
olmur. Əkilən torpaqların fiziki məhv olması da böyük
problemə çevrilmişdir—ağır kənd təsərrüfatı maşınları torpağı
əzərək çökdürür.
Dostları ilə paylaş: