O‟zbеkiston rеspublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi

internetomaniya
” kasaliga chalinish arafasida turgan O‟zbekistonga ham yaxshi, 
ham yomon ta‟sirlar, xurujlar mavjudligi sharoitida shaxsning o‟zini-o‟zi 
psixologik jihatdan salbiy ta‟sirotlardan himoya qila olish imkoniyatlarini 
kengaytirish eng dolzarb muammolardan biridir. 
Ya‟ni, siyosat sohasimi, iqtisodiyotmi, mafkura yoki ma‟naviyatmi, tarbiya 
yoki huquq masalalarimi, barchasida inson omili va uning manfaati talab va 
ehtiyojlarini o‟rganish, undagi hayot jabhalariga ko‟nikish va teran fikrlash 
qobiliyatlarini o‟stirish fan oldida turgan eng muhim vazifadir. Yoshlarni milliy 
g‟oya ruhida tarbiyalash inson aqli va shuuri uchun kurashning eng samarali 
usullaridan biridir. Shaxs ongi va xulqiga tajovuzlarning ortib borayotganligi, 
xulqni boshqarish barcha sohalarda ustivor bo‟lgan bir sharoitda insonning 
ruhiyatini, unda sodir bo‟ladigan murakkab jarayonlarni, holatlarni o‟rganishning, 
yoshlarda mafkuraviy immmunitetning shakllanishining ahamiyati ham oshib 
boraveradi. Shu nuqtai nazardan olib qaralganda, odamni o‟rganish qanchalik 
qadimiy va an‟anaviy vazifa bo‟lishidan qat‟iy nazar, bugungi globalizasiya va 
bozor munosabatlariga o‟tish davrida psixologiya fani uchun dolzarb bo‟lmagan 
mavzu yoki jarayonning o‟zi yo‟qdir. 
 
2.2. Insonni oʻrganishning ahamiyati. 
XXI asrda inson omilining o„rganilishi va tadqiq qilinishi bilan bog„liq 
psixologik talablar bir muncha takomillashib bormoqda. Chunki, inson tom 
ma‟noda ijtimoiy mavjudot bo„lganligi bois uning shakllanishi va shaxs sifatida 

---

14 
taraqqiyoti eng avvalo unga ta‟sir etuvchi obyektiv va subyektiv olamning o„ziga 
xos imkoniyatlari bilan belgilanadi. Shu imkoniyatlar tizimini o„rganish va tadqiq 
qilish bugungi psixologlar oldida turgan eng muhim vazifalardan biri bo„lib 
qolmoqda. Psixologiya Inson aqliy faoliyatini o'rganish, kognitiv jarayonlar, 
xususiyatlar va psixikaning holatlarini shakllantirish bilan shug'ullanadigan fan. 
Psixologiya, shuningdek tashqi omillar psixikasiga va jismoniy shaxslar o'rtasidagi 
o'zaro munosabatlar ruhiyatiga ta'sir ko'rsatmoqda. Umumiy psixologiyaning 
ko'plab bo'limlari mavjud va ularning har birida psixogik psixologiya, yosh 
psixologiyasi o'rganilmoqda. Psixologiya insonni faoliyat mavzusi, shakllanishi va 
shaxsiy fazilatlari, dunyoni bilish va ular bilan aloqada deb hisoblaydigan ilm. 
Inson psixikasining paydo bo'lishining va rivojlanishining, aqliy holatlar va 
ularning voqelikka xos bo'lganligi, inson hayotidagi ijtimoiy va biologik 
omillarning birligi muhim jihatdir.
Insonning ilmiy bilimlari quyidagilar bilan tavsiflanadi: 
insonni o'rganayotgan individual intizomlarning tobora ortib borayotgan farqi; 
bunday fanlarning tobora ortib borayotgan ixtisoslashuvi. 
inson tadqiqotining turli fanlari va usullarini birlashtirish zarurati. 
Zamonaviy odam bilan bog'liq turli xil muammolarga qiziqadi: 
sog'lig'i; ijodi; mashg'uloti; fikrlari, hissiyotlari, motivlari; odamlarning 
ijtimoiy xulqi; xatti-harakatlari va boshqalar. 
B.G.Ananev inson bilimlari tizimidagi to'rtta asosiy tushunchalarni ajratib 
ko'rsatdi: 
shaxsiy; 
faoliyat mavzusi; 
shaxs; 
shaxsiylik.