Özel iNŞaat iŞlerinde vergileme ve muhasebe uygulamalari

645. MENKUL KIYMET SATIŞ KARI HESABI:

• 
  Menkul kıymet satış değeri ile alış değeri arasındaki olumlu farklar bu hesaba kaydedilmiş mi?
  
• 
  Repo geliri elde edilmiş mi? Geliri elde eden mükellef gerçek kişi mi_?
  

Cevabınız “Evet” ise, elde edilmiş olan repo geliri %15 stopaja tabi tutulmuş mu? Stopajın nihai vergi olduğunu kontrol ediniz?

• 
  Repo geliri elde eden mükellef kurumlar vergisine tabi mi?
  

Cevabınız “Evet” ise, kazanç %15 stopaja tabi tutulmuş mu? Stopajın nihai vergi olmadığını

Kazancın kurumlar vergisine tabi tutulduğunu, stopaj yoluyla ödenen vergilerin mahsup edildiğini kontrol ediniz.C:\Desktop\VUK\REPO GELİRİNİN VERGİLENDİRİLMESİ.doc

• 
  01.01.2006 tarihinden önce açılan ve vadeleri 2006 yılına sarkan repo hesapları var mı?
  

Cevabınız “Evet” ise, Repo hesaplarından sağlanan gelirler %15 oranda stopaja tabi tutulmuş mu?

• 
  Gerçek kişi mükellef ise, 01.01.2006 tarihinden önce elde edilen özel sektör tahvili, varlığa dayalı M. Kıymetler ve Finansman Bonolarının satışı var mı?
  

Cevabınız “Evet” ise, Alım satım zararları karlara mahsup edilmiş mi? (Bilgi Kontrolü)

• 
  Diğer değer artış kazançları ile beraber 14.000,00 TL‘yi aşan kazanç var mı? (Bilgi Kontrolü)
  
• 
  Tam mükellef kurumlarda 01.01.2006 tarihinden önce elde edilen özel sektör tahvili, varlığa dayalı M. Kıymetler ve Finansman Bonolarının satışı var mı? (Bilgi Kontrolü)
  

Cevabınız “Evet” ise, kurumlar vergisine tabi tutulmuş mu? (Bilgi Kontrolü)

• 
  Tam mükellef kurumlarda 01.01.2006 tarihinde ve bu tarihten sonra elde edilen özel sektör tahvili, varlığa dayalı M. Kıymetler ve Finansman Bonolarının satışı var mı?
  

Cevabınız “Evet” ise, kazanç %10 stopaja tabi tutulmuş mu? (Bilgi Kontrolü)

• 
  Stopajın nihai vergi olduğunun kontrolünü yapınız. (Bilgi Kontrolü)
  
• 
  26.07.2001 – 31.12.2005 döneminde ihraç edilen devlet tahvili hazine bonosu alımı var mı? (Bilgi Kontrolü)
  
• 
  Mükellef, Tam mükellef gerçek kişi mi?
  
• 
  Bu alımlar hangi tarihlerde yapılmış ve bunların satılması durumunda hangi yılın hükümlerine göre vergilendirilmiş kontrol ediniz. (Bilgi Kontrolü)
  
• 
  31.12.2007 yılına kadar elde edilen kazançlar dan 2006 yılı için belirlenen istisna tutarını kontrol ediniz, istisnayı aşan kısım vergiye tabi tutulmuş mu kazanç yıllık olarak beyan edilmiş mi?
  
• 
  Mükellef kurumlar vergisine tabi tam mükellef mi? (Bilgi Kontrolü)
  

Cevabınız “Evet” ise, elde edilen kazanç kurumlar vergisine tabi tutulmuş mu? (Bilgi Kontrolü)

• 
  01.01.2006 tarihinde ve sonrasında ihraç edilen Devlet Tahvili, Hazine Bonosu alımı var mı? (Bilgi Kontrolü)
  
• 
  Alımı yapan mükellef, tam mükellef gerçek kişi mi? (Bilgi Kontrolü)
  

Cevabınız “Evet” ise, Kazanç %10 stopaja tabi tutulmuş mu? (Bilgi Kontrolü)

• 
  Stopaj nihai vergi olarak dikkate alınmış mı? (Bilgi Kontrolü)
  
• 
  Alımı yapan mükellef Kurumlar vergisine tabi tam mükellef mi? (Bilgi Kontrolü)
  

Cevabınız “Evet” ise, Kazanç %10 stopaja tabi tutulmuş mu? (Bilgi Kontrolü)

• 
  Stopaj yoluyla ödenen vergiler mahsup edilmiş mi? (Bilgi Kontrolü)
  
• 
  Kazanç kurumlar vergisine tabi tutulmuş mu? Kontrol edip gerekli olan notları alınız. (Bilgi Kontrolü)
  
• 
  01.01.2006 tarihinden önce iktisap edilmiş olup İMKB da işlem görmeyen ivazsız elde edilmiş hisse senetleri var mı? (Bilgi Kontrolü)
  
• 
  Mükellef tam mükellef gerçek kişi mi? (Bilgi Kontrolü)
  

Cevabınız “Evet” ise ve ivazsız olarak iktisap edilmiş bu hisse senetleri en az 1 yıl elde tutulmuş olmasından doğan kazançlar vergiye tabi tutulmuş mu? ((Bilgi Kontrolü) (GVK MÜK 80 Geçici 67)

• 
  Mükellef, Kurumlar Vergisine tabi tam mükellef mi? (Bilgi Kontrolü)
  

Cevabınız “Evet” ise, ivazsız olarak elde edilmiş olup en az 1 yıl elde tutulmuş olan hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar kurumlar vergisine tabi tutulmuş mu?

646. KAMBİYO KARLARI HESABI:

• 
  Şirket kasasında bulunan dövizlerin değerlenmesi neticesinde oluşan kur farklarını tabloda kontrol ediniz.
  
• 
  Bankalarda bulunan dövizli mevduatın değerlenmesi neticesinde oluşan kur farklarını tabloda kontrol ediniz.
  
• 
  Dönem içinde ihracattan kaynaklanan kur farkları bu hesaba kaydedilmiş mi?
  

Cevabınız “Evet” ise, 601 Hesaba virmanlayınız.

647. REESKONT FAİZ GELİRLERİ HESABI:

• 
  Reeskonta tabi tutulan borç ve alacaklar işletme bünyesinde mi doğmuş kontrol ediniz
  
• 
  Reeskonta tabi tutulan alacak veya borç senede bağlı mıdır?
  
• 
  Alacak veya borcun bağlı olduğu senet vade içeriyor mu?
  
• 
  Senede bağlı ve vade içeren alacak veya borç değerleme günü itibariyle vadesinin gelip gelmediğini kontrol ediniz.
  
• 
  Vadesi gelmiş veya vadesi geçmiş borç ve alacak senedi varsa gerekli olan notları alınız.
  
• 
  Alacak veya borç senedi değerleme günü itibariyle işletmenin aktifinde kayıtlı mı?
  
• 
  Teminata verilmiş olana alacak senedi var mı?
  

Cevabınız “Evet” ise, reeskonta tabi tutulmuş mu? Kontrol ediniz.

• 
  Vade içermeyen alacak veya borç senedi var mı?
  

Cevabınız “Evet” ise bunların reeskonta tabi tutulmadığını kontrol ediniz.

• 
  Senette faiz oranı belli mi?
  

Cevabınız “Hayır” ise, hangi faiz oranı dikkate alınmış kontrol ediniz.

• 
  Şüpheli alacak durumunda senetli alacaklar var mı?
  
• 
  Şüpheli alacaklar için karşılık ayrılmış mı?
  

Cevabınız “Evet” ise senetli şüpheli alacaklar için reeskont ayrılmadığını kontrol ediniz

• 
  Cari yıl borç senetleri için hesaplanan reeskont faiz gelirleri bu hesaba kaydedilmiş midir ?
  
• 
  Ticari olmayan Borç Senetleri Reeskontu, Ticari olmayan Alacak Senetleri Reeskontunun iptali, Ticari olsun veya olmasın tüm borç çeklerinin reeskontu ile alacak çeklerinin reeskont iptali mali karın tespitinde ( - ) olarak dikkate alınmış mıdır ?
  

649. DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR HESABI:

• 
  İşletmenin aktifinde kayıtlı bulunan bina,taşıt araçları, makine tesis ve cihazlarını kiraya vermelerinde ettikleri gelir var mı?
  

Cevabınız “Evet” ise, bu hesaba kaydedilmiş mi? Kontrol ediniz

• 
  Çeşitli nedenlerle geç ödenmiş olan alacaklar mevcut mu?
  

Cevabınız “Evet” ise, geç ödenmeden kaynaklanan gecikme faizleri bu hesaba kaydedilmiş mi?

653. KOMİSYON GİDERLERİ HESABI:

1-Yurt dışına ödenen komisyonları vergi mevzuatı açısından inceleyerek gerekli notları alınız. (KDV 1 MD) (KDV 6 MD) (KDV GLN TBL 15) (GVK 7 MD)

654. KARŞILIK GİDERLERİ HESABI:

• 
  Bu hesaba yapılan kayıtları inceleyiniz?
  
• 
  Bu hesap kanunen kabul edilen karşılıklar ile kanunen kabul edilmeyen karşılıkların kolayca ayrılmasına olanak verecek şekilde tasnif edilmiş midir?
  
• 
  Kanunen gider kabul edilmeyen karşılıklar mali karın ( KV Matrahının ) tespitinde (+) olarak dikkate alınmış mıdır?
  

656. KAMBİYO ZARARLARI HESABI:

• 
  Şirket kasasında ve bankada bulunan dövizlerin değerlenmesi neticesinde oluşan olumsuz kur farklarını kontrol ediniz.
  
• 
  İşletmenin dönem içerisinde döviz cinsinden banka cari hesabı var mı? Ve bu hesap hareketlerinden kaynaklanan olumsuz kur farkları var mı?
  
• 
  Bu hesap hareketlerinden kaynaklanan olumsuz kur farkları var mı?
  
• 
  Dönem sonlarında döviz cinsinden banka cari hesabı VUK 280 Md hükümlerine göre değerlemeye tabi tutulmuş mu?
  

Cevabınız “Evet” ise, değerleme sonucu ortaya çıkan olumsuz kur farkı var mı?

• 
  Olumsuz kur farkları bu hesaba kaydedilmiş mi? Yukarıdaki tabloya not ediniz
  
• 
  İşletmenin yabancı para kasası mevcut mu?
  

Cevabınız “Evet” ise kasada meydana gelen hareketlerden kaynaklanan olumsuz kur farkları var mı? Varsa yukarıdaki tabloya not alınız.

• 
  Yabancı para kasası VUK 280 Md hükümlerine göre değerlemeye tabi tutulmuş mu?
  
• 
  Değerleme sonucu meydana gelen olumsuz kur farkı var mı?
  
• 
  Borçlanma ile ilgili kur farkları bu hesaba kaydedilmiş mi?
  

Cevabınız “Evet”, bu kur farklarını 780 finansman giderlerine aktarınız.

657. REESKONT FAİZ GİDERLERİ HESABI:

• 
  Cari yıl hesaplanan alacak senetleri reeskontu bu hesaba kaydedilmiş midir?
  
• 
  Önceki yıl borç senetleri reeskontu, cari yılda bu hesabın borcuna kaydedilerek iptali yapılmış mıdır?
  
• 
  Ticari olmayan alacak senetleri reeskontu, ticari olsun veya olmasın tüm alacak çeklerinin reeskontu ile ticari olmayan borç senetleri reeskont iptali ve ticari olsun veya olmasın borç çeklerinin reeskont iptali mali karın tespitinde ( + ) olarak dikkate alınmış mıdır ?
  
• 
  Bu hesap, kanunen gider kabul edilmeyen reeskontlar ile gider yazılabilecek olan reeskontların kolayca tespitine imkan verecek şekilde sınıflandırılmış mıdır ?
  

659. DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR HESABI:

• 
  Bu hesaba yapılan kayıtları inceleyiniz.
  
• 
  Bu hesaba işletmenin esas faaliyeti ile ilgili giderler kaydedilmiş mi?
  

Cevabınız “Evet” ise, bu giderleri tespit ederek ait oldukları hesaplara aktarınız.

660. KISA VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ HESABI:

• 
  Bu hesaba ilgili belgelerden direkt olarak kayıt yapılmış mıdır ?
  
• 
  Hesap dönemi içinde 780 numaralı hesapta izlenen giderler 781 hesap aracılığı ile bu hesaba aktarılmış mıdır ?
  

Bir yıla kadar vadeli olan borçlanmalarla ilgili olarak yüklenilen ve varlıkların maliyetine eklenmeyen faiz ve benzeri diğer giderlerin izlendiği hesaptır.

679. DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR HESABI:

• 
  Maddi duran varlık satışı yapılmış mı?
  

Cevabınız “Evet” ise, bu hesaba işlenişini kontrol ediniz.

• 
  İşletmenin aktifinde kayıtlı olup da çalınan veya kaybolan demirbaş var mı?
  

Cevabınız “Evet” ise, bu hesaba işlenişini kontrol ediniz.

689. DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR HESABI:

• 
  Maddi duran varlık satışı yapılmış mı?
  

Cevabınız “Evet” ise, bu hesaba işlenişini kontrol ediniz.

• 
  İşletmenin aktifinde kayıtlı olup da çalınan veya kaybolan demirbaş var mı?
  

Cevabınız “Evet” ise, bu hesaba işlenişini kontrol ediniz.

710. DİREK İLK MADDE VE MALZEME GİDERİ HESABI:

• 
  Bu hesapta esas üretim gider yeri ile ilgili olup mamulün bünyesine giren madde ve malzeme var mı?
  
• 
  Bu hesapta, üretimde kullanılmayan ve satılan ilk madde ve malzeme var mı?
  

Cevabınız “Evet” ise. 623 hesaba aktarınız.

• 
  Bu hesapta biriken maliyetler 711 hesabın alacağı karşılığında 151 hesaba aktarılmış mıdır?
  
• 
  Üretim miktar dengesi kontrolü için aşağıdaki tabloyu düzenleyiniz.
  

İLK MADDE ve MALZEME MİKTAR DENGESİ			İşletmedeki muhtelif cins hammadde ve malzemenin gruplanarak sayılabilmesi halinde miktar dengesi mal grupları itibariyle yapılabilir. Aynı içerikte işletmede düzenlenmiş tablolar varsa, kullanılabilir.
				ÖNCEKİ DÖNEM		CARİ DÖNEM (miktar)
	a.	Dönem Başı Stoku
	b.	Dönem İçi Alışları
	c.	Aynen Satın alınanlardan İade Gelenler
	d.	Üretimden Geri Gelenler
	e.	Ödünç Alınanlar
	f.	………
	g.	GİRDİ TOPL.
	h.	Üretime Verilenler
	ı.	Alıştan İadeler
	j.	Konsinye Verilenler
	k.	Ödünç Verilenler
	l.	İşletmede Tüketilenler
	m.	Olağanüstü Zayiat (Resmi İmha Tutanağı ile)
	n.	Aynen Satılanlar (Bozuk ve Yatık Mallar dahil)
	o.	…………
	p.	ÇIKTI TOPL.
	r.	Dönem Sonu Kaydi Stoku (g-p)
	s.	Fiili Sayım Sonucu
	t.	FARK (r-s)
	u.	(r > s) ise Fiili Fire Oranı (t / g) x 100		%		%
Fire Karşılaştırması:
Buradaki fireden maksat; yükleme, taşıma ve depolama sırasında maddeler üzerinde uçuşma, buharlaşma ve kimyasal değişimler sonucu meydana gelen zorunlu kayıplardır. Fiziki olarak kavranıp, ekonomik olarak değerlendirilmesi mümkün olabilen bozuk mallar fireden sayılmaz.
Bu mal cinsi veya grubu için bu safha ile ilgili olarak tespit edilmiş
Ticaret Odası Firesi (bu safha için birden fazla fire oranı saptanmışsa toplamı)							%
(Fiili fire oranı; işletmede önceki dönem gerçekleşen fire oranı ve/veya Ticaret Odası fire oranından önemli ölçüde fazla ise, izahı)

720. DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ HESABI:

• 
  Bu hesaba kaydedilmiş endirekt işçilikler var mıdır?
  

Cevabınız “Evet” ise, bu işçiliklerin 730 hesaba virmanlanmasını sağlayınız.

• 
  İşçi fazla mesai ücretleri bu hesaba işlenmiş mi?
  

Cevabınız “Evet” ise, bu ücretleri ilgili hesaplara virmanlanmasını sağlayınız.

• 
  İşçi fazla mesai ücretleri var mı?
  

Cevabınız “Evet” ise, fazla mesai ücretlerinin bu hesapta işlenmiş mi? Kontrol ediniz.

• 
  Bu hesaba kıdem tazminatları ve ayrılan kıdem tazminatı karşılıkları kayıt edilmiş midir?
  

Cevabınız “Evet” ise, ilgili hesaba virmanlanmalarını sağlayınız

730. GENEL ÜRETİM GİDERLERİ HESABI:

• 
  Genel üretim gideri olmadığı halde bu hesaba kaydedilmiş giderler var mıdır?
  
• 
  Genel İmalat Giderleri yalnız bir malın üretiminde mi kullanılmaktadır?
  

Cevabınız “Evet” ise, malın maliyetine nasıl yüklendiğini not ediniz

Cevabınız “Hayır” ise, malın maliyetine yüklenilirken hangi dağıtım anahtarları kullanılmış not ediniz?

• 
  Dağıtım anahtarları işletmenin üretim yapısına uygun mu?
  

Cevabınız “Evet” ise, gerekli olan notları alınız

760. PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ HESABI:

• 
  Mal alımlarına ilişkin nakliye giderleri bu hesaba kaydedilmiş midir?
  

Cevabınız “Evet" ise bunların 150 veya 153 No.lu hesaplara virmanlayarak gerekli açıklamayı yazınız.

• 
  Yukarıdaki tabloda yer alan faturalardan ödemesi kasadan veya diğer şekillerde yapılan yüksek tutarlı yeterli sayıda belgenin fotokopisini temin ederek çalışma kâğıdına ekleyiniz.
  
• 
  Hediye, eşantiyon, promosyon ve numune giderlerini inceleyiniz.
  
• 
  Hediye, eşantiyon, promosyon ve numune giderlerini KDV yönünden inceleyiniz, gerekli notları alınız.
  

770. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HESABI:

Hesaba yapılan gider kayıtlarının işletme faaliyeti ile ilgili olup olmadığını sondaj usulü ile inceleyiniz.

Yukarıdaki tabloda imalat faaliyeti ile ilgili olduğu halde doğrudan gider yazılan harcamalar varsa ilgili hesaplara virmanlanmasını sağlayınız.

• 
  Sigorta ve kira giderleri gibi harcamaları dönemsellik ilkesi açısından inceleyiniz.
  
• 
  Yüksek tutarlı yeteri kadar faturayı inceleyiniz. Faturaların birer fotokopisini temin ederek çalışma kâğıdına ekleyiniz.
  
• 
  Yurtdışı faturalarını KVK 24.maddesi ve KDVK'nun sorumlu sıfatıyla vergi stopajı yönünden inceleyiniz. Faturaların birer fotokopisini temin ederek çalışma kâğıdına ekleyiniz.
  

Bağış ve yardımlar ile ilgili olarak aşağıdaki hususları tespit edeniz.

• 
  Yapılan bağış ve yardımların toplam tutarı,
  
• 
  Bağış ve yardım yapılan kuruluşun tam ve açık unvanı.
  
• 
  Bağış ve yardım yapılan kuruluş dernek ise kamu menfaatine yararlı dernek olup olmadığı, Bağış ve yardım yapılan kuruluş vakıf ise Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınıp tanınmadığı,
  
• 
  Ayni olarak yapılan bağış ve yardımların hangi bedelle kaydedildiği,
  

780.FİNANSMAN GİDERLERİ HESABI:

• 
  Hesap kısa vadeli borçlanma giderleri ile uzun vadeli borçlanma giderlerinin kolayca tespitine imkân verecek şekilde sınıflandırılmış mıdır?
  
• 
  Kredi sözleşmelerinde yer alan faiz oranları ile, kayıtlarda yapılan faiz tahakkukları uyumlu mudur?
  
• 
  Faiz giderleri kayıtlara alınırken belge aranmakta mıdır?
  
• 
  Finansmandan doğan kur farkları ayrı hesapta takip edilmekte midir?
  
• 
  Öz sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz var mıdır?
  
• 
  Örtülü Sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz var mıdır?
  
• 
  Amme Alacakları Tahsili Usulü Hakkındaki Kanun ve VUK hükümlerine göre ödenen faiz giderleri bu hesaba kaydedilmiş midir?
  
• 
  Firmanın teşebbüs sahibinin, eşinin ve küçük çocuklarının işletmeden cari hesap veya diğer şekildeki alacakları üzerinden faiz hesaplanmış mıdır?
  
• 
  Yukarıda yer alan “5-6-7 ve 8” numaralı şıklardan cevabınız “Evet” ise bu faizleri tespit ediniz. Kanunen Kabul Edilmeyen Gider açısından inceleyiniz, Kurum Stopajı yönünden değerlendiriniz.
  
• 
  Maliyetlere ilave edilmiş veya başka hesaplara kaydedilmiş finansman gideri var mıdır?
  
• 
  Hesap dönemi sonunda 781 hesap aracılığıyla 660 veya 661 hesaba aktarma yapılmış mıdır?
  
• 
  Finansman giderlerinden maliyetlere pay verilmiş midir?
  

Cevabınız “Evet” ise, finansman giderlerinden maliyetlere ne şekilde pay verilmiştir? Hesaplamaları kontrol ediniz. Gerekli notları alınız. Çalışmaların bir örneğini temin ederek form ekine koyunuz.

• 
  Yatırım Kredilerine ilişkin faiz ve kur farklarından yapılmakta olan yatırımlara aktarılması gereken tutarlar aktarılmış mıdır?
  
• 
  Sabit kıymet için alınan kredi faizi ve kur farklarından, ilgili sabit kıymetin kullanılmaya başlandığı yılın sonuna kadar olan kısmı maliyete ilave edilmiş midir?
  
• 
  Yatırım finansmanında kullanılan kuruluş dönemine ait kredi faizleri yatırım maliyetine eklenmiş midir?
  
• 
  Yatırım finansmanında kullanılan işletme dönemine ait faizler yatırım maliyetine eklenmiş midir?
  

Cevabınız “Hayır” ise yatırım finansmanında kullanılan faizlerin tutarını tespit ediniz.

• 
  İthal edilen yatırım mallarına ait kur farklarından sabit kıymetin iktisap edildiği dönemin sonuna kadar olan kısmı maliyete ilave edilmiş midir?
  
• 
  Stok alımıyla ilgili faiz ve kur farklarının fiili ithal tarihine kadar olan kısmı maliyete ilave edilmiş midir?
  
• 
  Firma, ticari işletme midir? Cevabınız “Evet” ise tüm finansman giderlerine, gider kısıtlaması uygulayınız.
  
• 
  Firma,yıllara sari inşaat – onarım işi yapıyor mu ?
  

Cevabınız “Evet” ise yıllar itibariyle oluşan finansman giderlerini ilgili yıllar için öngörülen gider kısıtlaması açısından inceleyiniz ve gerekli tespitleri yapınız

• 
  Firma imalatçı mıdır?
  
• 
  Firma sanayi siciline kayıtlı imalatçı olup, münhasıran imalat faaliyeti ile iştigal etmekte midir?
  
• 
  Firma sanayi siciline kayıtlı imalatçı olup, imalat faaliyeti dışında diğer faaliyetleri de var mıdır?
  

Cevabınız “Evet” ise diğer faaliyetlerine ait finansman giderlerine gider kısıtlaması uygulanıp uygulanmadığını kontrol ediniz.

• 
  Vergi Usul Kanununun 281 inci maddesinde yer alan hükme göre mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit alacaklar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınacaktır.
  

6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNUN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNDEN SONRA DENETİM OLGUSUNUN KAZANDIĞI BOYUT
6762 sayılı mülga T.T.K.’nun 347. ve 353. madde hükümlerine göre seçilen murakıpların görevleri 6102 sayılı yeni T.T.K.’nunda 397-406. maddelerde yeniden tanzim edilerek şirket finansal tabloları ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunun denetiminin konu ve kapsamı, denetçilerin kimler olacağı, sorumlulukları belirlenmiştir. Buna göre; Denetçinin denetiminden geçmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu düzenlenmemiş hükmünde olacaktır.

Yeni Denetim Sistemimin Yürürlüğü

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun geçici 6. Maddesinin (3). fıkrasında, Bu Kanunun 400 üncü maddesinde öngörülen denetçi, anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketin yetkili organı tarafından en geç 1.3.2013 tarihine kadar seçileceği hüküm altına alınmıştır. Diğer bir ifadeyle, anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler 01.03.2013 tarihine kadar ortağı yeminli mali müşavir veya mali müşavir olan bağımsız denetim kuruluşunu veya unvanı yeminli mali müşavir veya mali müşavir olan meslek mensubunu bu tarihe kadar seçecektir. Bu tarihe kadar eski Türk Ticaret Kanununa göre seçilmiş murakıp tarafında denetlenecektir. Diğer bir ifadeyle, 31.12.2012 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte sona erecek olan dönemin bilançosu, 6762 sayılı Kanun hükümleri uyarınca 6762 sayılı Kanun hükümlerine göre seçilmiş bulunan denetçi tarafından denetlenecektir.

Yeni Türk Ticaret Kanununda denetçilik kurumu anonim şirketin organı olmaktan çıkarılmış; her ölçekteki şirketlerin denetimi, bağımsız denetim kuruluşlarına veya küçük anonim şirketlerde en az bir yeminli müşavire veya serbest muhasebeci mali müşavire bırakılmıştır. Denetlemenin konusu, şirketin ve şirketler topluluğunun yılsonu finansal tabloları ile yıllık raporların ve envanter de dahil olmak üzere, tüm muhasebenin denetimidir. Söz konusu olan, kanuna, Türkiye muhasebe standartlarına ve esas sözleşme hükümlerine uygunluk denetimidir.

Kanunun 514. Maddesinde, Yönetim kurulunun geçmiş hesap dönemine ait, Türkiye Muhasebe Standartlarında öngörülmüş bulunan finansal tablolarını, eklerini ve yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunu, bilanço gününü izleyen hesap döneminin ilk üç ayı içinde hazırlayacakları ve genel kurula sunacakları açıklanmıştır. Aynı kanunun 515. Maddesinde ise yeni bir kavram olan dürüst resim ilkesi adı altında çıkarılacak finansal tabloların özellikleri belirtilmiştir. Anılan maddede ;“ Anonim şirketlerin finansal tabloları, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre şirketin malvarlığını, borç ve yükümlülüklerini, öz kaynaklarını ve faaliyet sonuçlarını tam, anlaşılabilir, karşılaştırılabilir, ihtiyaçlara ve işletmenin niteliğine uygun bir şekilde; şeffaf ve güvenilir olarak; gerçeği dürüst, aynen ve aslına sadık surette yansıtacak şekilde çıkarılır.” hükme bağlanmıştır.

Yeni Türk Ticaret Kanununun finansal tablolarının Türkiye Muhasebe standartlarının öngördüğü şekilde düzenlenmesine ilişkin hükümlerin yürürlük tarihi kanunun 1534. maddesinin (2). fıkrasında belirtilmiştir. Buna göre, aşağıda sayılan şirketler muhasebe standartları hükümlerini 01.01.2013 tarihinde uygulamaya başlayacaklardır.

Büyük ölçekli sermaye şirketleri ile bunların konsolidasyon kapsamına giren bağlı şirketleri, iştirakleri ve şirketler toplulukları ve Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda tanımlanan emeklilik şirketleri, 31.12.2012 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte sona erecek olan hesap dönemlerine ilişkin ticari defterlerine dayanarak hazırlayacakları bilançolarını, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre düzeltmek ve düzeltilmiş bilançolarını 1.1.2013 tarihinde veya özel hesap dönemi bulunanlar daha sonraki bir tarihte başlayacak hesap döneminin açılış bilançosu olarak ticari defterlerine ve finansal tablolarına geçirmek zorundadır.

Küçük ve orta ölçekli sermaye şirketleri ile 1534. maddenin ikinci fıkrasında sayılanlar dışında kalan her ölçüdeki gerçek ve tüzel kişi tacirler için yayımlanan ve yayımlanacak olan özel Türkiye Muhasebe Standartları 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe girer. Küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri tanımlayan ölçütler, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunun görüşleri alınarak, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yönetmelikle düzenlenir. Yönetmelik, Resmî Gazetede yayımlanır. Bu ölçütler, bu Kanunun ticari defterler ile finansal tablolara ve raporlamaya ilişkin olanlar başta olmak üzere, ilgili tüm hükümlerine uygulanır.

İzmir Yolu Cad. Eser İş Merkezi No:120 Kat:5 D:9 Nilüfer - BURSA Tel: [phone] Fax: [phone]

BURSA YMM ODASI Sicil No: 130 / 82 - Mühür No: 1939 Nilüfer Vergi Dairesi 980 000 9901 [e-mail]