Göç Terimleri Sözlüğü 5 BİRİNCİ BASIMIN ÖNSÖZÜ Göç konusu gün geçtikçe daha fazla küresel bir yaklaşım ile eşgüdümlü müdahale gerektiren
bir mesele olarak kabul edilmektedir. Göç konusunu Devletler artık sadece ikili düzeyde değil,
bölgesel ve son dönemlerde olduğu gibi de küresel ortamlarda tartışılmaktadırlar. Bu tür
uluslararası eşgüdüm ve işbirliğinin başarılı olabilmesi için herkesin ortak bir şekilde anladığı
bir dil oluşturulması gerekliliği yadsınamaz. Bu sözlük çalışması, uluslararası işbirliğinin
ilerletilmesi için faydalı bir araç sağlamayı hedeflemekte ve göç alanında terim ve kavramlar
karmaşasını ortadan kaldırmak için bir kılavuz görevi görmek amacını taşımaktadır.
Bu sözlük uzun bir süre içerisinde hazırlanmıştır. Resmi olmayan taslaklar 1970’lerde
IOM tarafından hazırlanmış ve IOM personeli tarafından kullanılmıştır. Sözlüğün
sağlamlaştırılması çalışması 1980’lerin sonunda Uluslararası Göç Örgütü’nün Viyana’daki
teknik işbirliği merkezi tarafından yapılmış ve bu çalışmanın çıktısı 2001 yılında
düzeltmeleri P.J.Van Krieken tarafından yapılan “Göç Elkitabı” olarak yayınlanmıştır.
Yakın geçmişte Uluslararası Göç Örgütü’nün uluslararası göç hukuku konusuna müdahil
olmasını güçlendirmeye ve arttırmaya yönelik inisiyatifi çerçevesinde bu sözlüğün üretilmesi
ve kullanılan terminolojinin tek bir açıklayıcı metin içerisinde birleştirilmesi kararı alınarak,
uygulayıcılar, devlet göç yetkilileri, öğrenciler ve başka kişilere yönelik güvenli bir başvuru
kaynağı oluşturulması amaçlanmıştır. Mevcut ürünün çok kapsamlı olduğu söylenememekle
beraber, daha kapsamlı ikinci bir baskıya yönelik her türlü yorum ve öneriler memnuniyet
verici olacaktır.
Bu sözlüğün derlenmesi sırasında, bu alandaki tanımların genellikle anlaşılmaz, tartışmalı
ya da çelişkili olduğu hemen göze çarpmıştır. Genel olarak kabul edilmiş olan tanımların
eksikliğinin bulunması söz konusu olmakla birlikte, bu durumun temel sebebi göçün
geleneksel olarak sadece ulusal düzeyde ele alınmış olması gerçeğidir. Sonuç olarak, göç
terimlerinin kullanım şekilleri ülkeden ülkeye fark göstermektedir. Dahası bu terimler,
aynı ülke içerisinde dahi, anlam ve imaları açısından çeşitlilik gösterebilmektedir. Tanımlar
belli bir bakış açısı ya da yaklaşıma göre değişiklik gösterebilir (bu sadece göç konusunda
değil, tüm terminolojiler açısından geçerlidir). Göç konusu, gönderen ve alan konumundaki
ülkeler, polis ve sınır yetkilileri, hükümet ve hükümet-dışı örgütler ve göçmenlerin kendileri
için de olmak üzere, pek çok kurumun ilgi alanına giren bir konudur. Genel anlamda kabul
edilmiş tanımlar bulunmadığında, resmi ya da gayri resmi bir şekilde, her bir grubun kendi
bakış açısına göre kendi tanımına karar verme olasılığı ortaya çıkacaktır. Örnek vermek
gerekirse, “insan ticareti” terimi için farklı tanımlardan oluşan geniş bir yelpaze var iken,
yakın bir geçmişte uluslararası bir sözleşme ile getirilen tanım kapsamında bu tanımlar
birleştirilmiştir. Ancak, halen üzerinde bir anlaşmaya varılmamış pek çok terim tanımı da
bulunmaktadır. Uluslararası bir tanımın mevcut olduğu hallerde sözlük içerisinde bu tanım
kullanılmıştır; böyle bir tanımın olmadığı durumlarda ise genel bir tanım ve alternatifleri
sunulmuştur.
Bu derleme hazırlanırken karşılaşılan diğer bir güçlük de aynı ya da benzer olgular için
kullanılan terimlerin çeşitliliği olmuştur. Örneğin “yasadışı göç” ile “gizli göç” ve “belgesiz
göç” ile “düzensiz göç” gibi terimler arasında nüanslar olabilmekte, ancak bu terimler geniş
ölçüde birbiri yerine de kullanılmaktadır. Bu nedenle, bazı terimlere ilişkin göndermeler