Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlangan shakl va mazmundagi
hisobot shakllari to’lg’aziladi;
xo’jalik faoliyatini baholash va uni yana ham rivojlantirish
maqsadida tadbirlar belgilash uchun hisobot ma’lumotlari tahlil qilinadi.
Ushbu bosqichlar bir butun bulib o’rganish jarayonida ushbu birlikka va
ularning o’zaro bog’lanishiga e’tibor berish lozim. Buxgalteriya hisoboti
sub’ektning kelgusidagi ishini rivojlantirish, nazorat qilish va uni
baholash, jamoa, ta’sischilar, aksiyadorlar, boshqaruv muassasalari va
qiziquvchi tashkilotlar uchun eng asosiy axborot manbai hisoblanadi.
Hisobotlar asosan quyidagi belgilarga muvofiq bir biridan farq qiladi:
taqdim qilinayotgan ma’lumotlarning hajmi bo’yicha;
qanday maqsad uchun tuzilishi;
qamragan davri bo’yicha.
Ma’lumotlarning hajmiga qarab hisobotlar quyidagicha guruhlanadi:
qisman - sub’ektning aniq u yoki bu bo’limning faoliyatini
tavsiflaydigan va baholaydigan ma’lumotlarni jamg’aradi;
umumiy - sub’ektning jami xo’jalik faoliyatini tavsiflaydigan va
baholaydigan ma’lumotlarni jamg’aradi.
Foydalanish maqsadiga qarab quyidagicha guruhlanadi:
tashqi - sub’ektning faoliyati bilan manfaatdor yoki unga qiziquvchi
shaxslar foydalanishi uchun, sub’ektning faoliyat turi, daromadining
darajasi va mulkining ahvoli to’g’risidagi ma’lumotlar. Bu hisobotni
matbuotda e’lon qilish zaruriyati tug’iladi va xalqaro terminda "Omma
uchun" deb ham yuritiladi;
ichki - xo’jalik ma’muriyatining talabi uchun tuziladigan hisobotlar.
Qamragan davri bo’yicha hisobotlar quyidagicha guruhlanadi:
davriy hisobot - yil ichida tuziladigan kundalik, haftalik, oylik,
kvartallik va yarim yillik hisobotlari;
yillik - sub’ekt faoliyatining yillik ko’rsatkichlarini chuqur va to’liq
qamragan ma’lumotlar yig’iladi.
Hisobotni chuqur o’rganib va tahlil qilib erishilgan muvaffaqiyatlarning
omillari, kamchiliklarining sababini aniqlash va ularni tugatish uchun
tadbirlar belgilashga asos bo’ladi.
Dostları ilə paylaş: