1. ÜMumi DİLÇİLİk I indd
Yüklə 10,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 6. DİLÇİLİK VƏ PEDAQOGİKA
Pedaqogika – tərbiyə, təhsil və təlim haqqında elm- dir. Pedaqogika elmində tərbiyə, təhsil və təlimin məzmun və məqsədi aydınlaşdırılır, onların qanunauyğunluqları göstərilir. Dilçilik elmi ilə pedaqogika arasında çoxdan möh- kəm əlaqə yaranmışdır. Bu əlaqə daha çox təhsil və təlim sahələri ilə bağlıdır. Dilçiliklə pedaqogika arasında qarşı- lıqlı əlaqə nəticəsində tədris üçün zəruri olan vacib prob- lemlər öz elmi həllini tapa bilir. Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I C İ L D 163 Dilçiliklə pedaqogika elminin sıx əlaqəsini pedaqoji dilçilik adlandırmaq olur. Pedaqoji dilçilik. Pedaqoji dilçilik dil tədrisi məsələləri ilə məşğuldur. Dil tədrisi dilçiliyin tətbiqi sahəsinin prob- lemlərinə aiddir. Dil tədrisinin nəzəri-linqvistik əsaslarını dilçilik elmi verir. Məsələn, fonetika şöbəsinə nəzər yetirək. Dilçilik bu şöbədə səs və fonem anlayışlarını dəqiqləşdirir, dilin fo- nem sistemini xarakterizə edir, fonemlərin sait və samitə görə fərqini aydınlaşdırır, bunlara aid elmi təsniflər aparır və sair. Bütün bu kimi elmi məsələlər fonetikanın linqvis- tik əsaslarını təşkil edir. Pedaqogika elmi isə dil tədrisinin ümumi və konkret metodiki məsələlərini işləyir, tədrisin səmərəli yollarını müəyyənləşdirir, hər iki elmin nəticələri əsasında dil tədrisi öz məqsədinə çata bilir. Azərbaycan dilinin tədrisi metodikası sahəsində ça- lışan mütəxəssislər dilçilik elminin nəzəri müddəaları- nın tədrisdə böyük rolunu çox düzgün qiymətləndirir- lər. “Azərbaycan dili tədrisi metodikasının qida aldığı və öz müddəalarını qurarkən əsaslandığı mənbələrdən biri Azərbaycan dilçiliyinin əldə etdiyi nəticələr, onun verdiyi məlumatlardır” 1 . Daha bir elmi pedaqoji ədəbiyyatda de- yilir: “Dilçilik və onun şöbələri dil tədrisi metodikası elmi- nin linqvistik əsaslarını təşkil edir” 2 . Dilçiliklə pedaqogika elminin nəzəri və praktik əlaqələri hər iki elmin müasir inkişaf səviyyəsinə çatma- sında mühüm rol oynamışdır. 1 Ə.Fərəcov. Qrammatik məfhum və onun mənimsənilməsinin bəzi məsələləri. Bakı, 1970, səh. 4. 2 H.B.Balıyev. Orta məktəbdə Azərbaycan dilinin tədrisi metodikası. Bakı, 1988, səh. 15. |