Becərilmə texnologiyası. Sürvə çoxillik bitkidir, növbəli əkindən kənarda 2-3 il müddətinə
xüsusi ayrılmış sahədə becərilir. Yaz əkinlərində onun ən yaxşı sələfi payızlıq taxıllardır. Gübrə
verilməsinə yaxşı reaksiya göstərir. Sürvə əkinlərinə hektara 20 ton peyin və tam mineral gübrə N
30
P
50
K
40
verilir.
Payızlıq taxıllardan sonra üzləmə aparılaraq torpaq şumlanır və malalanır. Səpinqabağı
kultivasiya çəkilərək sahə malalanır.
Sürvəni yazda yaxud qış qabağı səpirlər ki, soyuqlar düşənə qədər cücərə bilməsin. Daha
geniş yayılmış səpin üsulu cərgəarası 45 sm olan gen cərgəli üsuldur. Səpin norması hektara
gencərgəvidə 2 mln, adi cərgəvidə isə 3-4 mln. ədəd cücərmə qabiliyyətli toxumdur. Toxumun 1000
ədədinin kütləsi 3-4 qramdır. Toxumun basdırılma dərinliyi yumşaq torpaqlarda 4-5 sm-dir.
Əkinlərə qulluq cücərtilər görünəndə malalama və cərgəarası becərmələrdən ibarətdir.
Məhsulun yığılması üçün hamaşçiçəyin tərkibində efir yağının toplanması 0,12%-dən az
olmamalıdır. Bundan ötrü çiçəkləmənin başlanğıcından hər gün analiz üçün nümunələr götürülür.
Adətən ən yaxşı yığım müddəti aşağıdakı meyvələrin toxumları qonurlaşdıqda hesab olunur.
Tapşırıq və yoxlama sualları – 21 1.
Müxtəlif yağlı bitkilərin toxumlarında yağın miqdarı nə qədərdir?
2.
Turşu ədədi və sabunlaşma ədədi kimi anlayış nə deməkdir?
3.
Quruyan, yarım quruyan və qurumayan yağlara misal gətirin.
4.
Günəbaxanın vətənin göstərin. İlk dəfə onu yağlı bitki kimi kim istifadə etmişdir?
5.
Azərbaycanda və dünyada günəbaxanın yayılması necədir?
6.
Günəbaxanın inkişaf fazalarını və bioloji xüsusiyyətlərini sadalayın.
7.
Günəbaxanı silos və toxum üçün becərən zaman aqrotexnikası barədə danışın.
8.
Tünd göy və ağ xardal necə istifadə olunur?
9.
Yazlıq və payızlıq rapsın nə kimi bioloji xüsusiyyətləri var?
10.
Gənəgərçək yağı harada istifadə olunur?
11.
Araxisin bioloji xüsusiyyətləri barədə danışın.
12.
Küncütün nə kimi bioloji xüsusiyyətləri və aqrotexnikası var?
13.
Azərbaycanda becərilən efir yağlı bitkiləri sadalayın.
14.
Efir yağlarının nə kimi kimyəvi tərkibi var?
15.
Efir yağlarının istifadəsi barədə danışın.
