Raqamli mobil aloqa

6.4-rasm. 
Har xil turdagi FMdagi oniy amplitudaning tafovuti.
Darajalar farqini chiziqli uzatishda quvvatning katta qismi 
kuchaytirgichning aktiv elementida tarqalib ketishi tufayli, chas-
totani pasaytirishga va manipulyatsiyalangan signalda faza sara-
lashlarining yoyilishini xohlash tushunarlidir. Oldingi quvvatini 
saqlab qolish bilan BFMdan standart KFM (6.4-b rasm)ga o‘tish 
kuchaytirgichning dinamik diapazoniga bo‘lgan talablarni susay-
tirmaydi, chunki fazalarning 180
o 
da maksimal sakrashlari kam 
uchrasa ham (masalan ikki baravar) saqlanib qoladi.
Uzatgich dinamik diapazoniga talablarni yengillashtirishga 
KFM hajmida KFMS (OQPSK offset QPSK) siljishi bilan eri-
shiladi. Maqsad shundaki, agar oldin s (t)ga boshlang‘ich 
– 
fazani 
/4 ga (bu KFMning xususiyatiga hech qanday ta’sir qilmaydi 
va faqat 6.2-b rasm diagrammasini butunlay 45
o
ga buradi), keyin 
esa natijani ushbu shaklda qayta yozish:
( )
(
)
(
) (
)
(
) (
)
∑
∑
∑
−
−
−






∆
−
+
∆
−
=






+
+
∆
−
=
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
π
π
π
ϕ
π
j
j
j
j
t
f
j
t
bjS
t
f
j
t
ajS
t
f
j
t
S
t
S
0
0
0
0
0
0
2
sin
2
cos
2
1
4
2
cos
aj
j
j
j
j
bj
ва
aj
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
sin
cos
sin
cos
−
−
=
−
=
va bj
j
j
j
j
bj
ва
aj
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
sin
cos
sin
cos
−
−
=
−
=
φ
i
+1 va -1 miqdorlarni qabul qiluvchi binarli belgilar (6.1)
Ko‘rinib turibdiki, KFM – signalni ikkita kvadraturali BFM 
– signallar yig‘indisi deb qarash mumkin. Natijada, {a
j
}, {b
j
} bel-
gilari ketma-ketliklardan har birini bir-biridan alohida demodul-

---

89
yatsiyalash mumkin, chunki sinusli va kosinusli kvadraturali 
komponentlar to‘g‘ri burchakli (ortogonal) bo‘lib, kogerent qabul 
qilishda bir-biriga chorrahali xalaqitni yuzaga keltirishmaydi. Ke-
yin vaqt bo‘yicha sinusli kvadraturali tashkil qiluvchini jo‘natish 
davomligining yarmiga suramiz va kvadraturali komponentning 
to‘g‘ri burchakligini saqlab qoluvchi natijaga kelamiz:
( )
(
) (
)






+
∆
−
=
∑
∑
−
t
f
j
t
S
a
t
S
j
j
0
0
2
cos
2
1
π
ϕ
ϕ
Natijada ma’lumotlarni uzatishning sifatga tegishli qismi oddiy 
KFMning barcha tavsiflari. Ammo, kvadraturali olib o‘tuvchilarni 
manipulyatsiya qiluvchi binarli belgilarning o‘zgarishi bir vaqt-
da amalga oshmaydi, ya’ni a
j
belgisi almashgan vaqtda boshqa b
j 
kvadraturasi belgisi o‘zgarmay qoladi va, aksincha. Buning evazi-
ga a
j
, b
j
belgilarning har bir almashinuvida 6.2-b rasmda signalli 
vektor faqat yonidagiga o‘shishi mumkin, lekin sira qarama-qar-
shidagi sektorga emas. Natijada talab qilinadigan chiziqli dina-
mik diapazon 
A
2
BFM yoki standart KFM holatidagi bilan so-
lishtirganda 
2
marta kam bo‘ladi. Aynan shu sabab tufayli IS-95 
ikkinchi avlod CDMA standarti (MSdan BSga) teskari kanalini 
tuzish uchun KFMS tanlangan.
Shu maqsadga erishishning boshqa varianti jo‘natishlarni sil-
jitish o‘rniga fazalar qiymati alfavitining juftdan toqqa o‘tishida 
/4 burchakka burish kiritilgan D-AMPS (AQSHda IS-136 va 
US-TDMA nomlari bilan ma’lum) va PDS (Yaponiyada JDS 
nomi bilan ma’lum) raqamli standartlarida amalga oshirilgan.
Bunday siljish evaziga j=2k, k=....., -1, 1, .... 
φ
j (4.1) formu-
lada 0, , 
±
/2 ko‘pchiligidan, j=2k+1da esa 
±
/4, 
±
3 /4 
(6.2-v rasmdagi punktdir) ko‘pchiligidan qiymatlarni qabul qiladi. 
Tushunarliki, qabul qilish tomonida bu siljish oson hisobga olina-
di va demodulyatsiyalash deyarli oddiy KFMdagi kabi bajariladi.
KFMning bunday turi /4 – KFM ( /4 – QPSK) nomini 
olgan. KFMS bilan solishtirganda uning afzalligi KFMSga xos 
(6.2)

---

90
bo‘lgan aynan demodulyatorlar murakkabligining yo‘qligidir, le-
kin chiziqli dinamik diapazonga bo‘lgan talablarni yengillashti-
rish borasida /4 – KFM uncha samarali emas, chunki 
±
3 /4 
burchakga o‘tishiga, 
2
2A
+
ga teng aylanib o‘tuvchi kompleksli 
darajalar farqi to‘g‘ri keladi va taxminan 1.4 marta KFMS singari 
ko‘rsatkichidan yuqori.
KFMning ko‘rib chiqilgan o‘zgarishlari uzatilayotgan ma’lumot-
lar oqimi tasodifiy ramkasida faqat jo‘natish shaklida aniqlanuvchi 
modulyatsiyalangan signallarning spektral tavsiflariga hech qanday 
ta’sir qilmaydi, (6.1) va (6.2) chastotali signallar quvvati spektri ning 
sekin-asta tushishi sababi esa, to‘rtburchakli uzilishidadir. 
A
2
x
A
−
A
A
2
A
2
2
+
A
−
2
/
π
−
2
/
π
A
π
4
/
π
A
4
/
3
π