Proje I dersi GÖrsel medyanin iletiŞİme etkileri

2.YABANCILAŞMA VE SERBEST ZAMAN KAVRAMI

Tüketicileri, var olan düzenle uzlaştırarak, kapitalist istemin çıkarlarına hizmet etmelerini sağlayan kitle kültürü ya da kültür endüstrisi kavramı , kültür ürünlerinin üretim , dağıtım, tüketim süreci ile bu süreçte teknoloji ve emeğin örgütlenmesini belirten bir kavramdır.(31) Popüler kültür ise ‘ kültür ‘ ve ‘halka ait ‘ kavramlarına yaslanan ‘ popüler ‘ anlayışının beraberliği ile oluşturulmuş , iktidarda olanların kültürüne karşı mücadele alanlarından biridir. Popüler kültür, toplumsal, ekonomik, ideolojik yaptırıcı koşullarını ve insanın değer üretebilen , olayları etkileyebilme , tepki gösterme, olayları değiştirebilme yeteneğini göz ardı etmez.(32) Kitle toplumu kavramı ile bitişik olan kitle kültürü kavramı, batılı kapitalist toplumların 19.yüzyıl sonundan itibaren , atomlaşmış bireylerin oluşan türdeş bir toplum haline geldiğini varsayar.

Zamandır(33) Geniş anlamda , birçok kültürel ve kamu hizmeti içindeki hobiler ve meşguliyetler dizisine katılım suretiyle benlik geliştirmek için serbestçe kullanım hakkı ve fırsatlarını ifade etmektedir. Serbest zamanı tanımlamak için 4 kriter belirlenmiştir:

1. 
   Serbest olma
   
2. 
   Yararcı olma
   
3. 
   Haz sağlama
   
4. 
   Bireysel Olma.
   

Serbest zaman kavramını ortaya çıkması ve anlam kazanması, uzun dönemde popüler kültür kavramını da etkileyen , sosyal değişimlere dayanır.(34) Bu değişim, tüm yaşamsal pratiklere etkide bulunmuştur. Değişim alanlarını inceleyecek olursak ilk sırada kentleşmeyi görebiliriz.1800’lerde Amerika ‘da ,kırsal ve tarımsal toplumdan endüstriyel topluma doğru değişim başlamıştır . Sivil savaş, kuzeyin endüstriyel gücü tarafından kazanılmıştır.Fabrikalardaki iş güçleri, işlenmemiş materyaller, nehirler , demiryolları, anayollar ile tanışmıştır.II.Dünya Savaşın’dan beri yayılan metropol kavramı , demiryolları, anayollar ile şehirlerin ,gelişmekte,artmakta olan banliyölere bağlanması ile sıçrama yaratıştır. Yalnızca üretim değil , finans, kültür, eğlence de büyük şehirlerde keşfedilmiştir. Bugün yeterince şehirde , büyük alışveriş merkezi ve perakende satış yerleri ve eğlence , özel taşımacılığa bağlıdır.

İkinci sırada Dünya ekonomisinin bütünleşmesi vardır. Tüm dünyayı kapsayan ekonomik bir aktivite söz konusu olmaya başlamıştır. Tipik ürünler neredeyse, dünyanın her yerinde , özellikle emek ücreti düşük şekilde imal edilmektedir. Amerikan arabaları, Pasifik kenarına, Avrupa’dan gönderilmekte, Meksika ve Kanada’ da monte edilmektedir. Neredeyse tüm başlıca şirketler, üretim ve dağıtım kadar tüm dünyayı kapsamaktadır. Amerikan filmleri,baskın olarak her ülkede gösterilmektedir. Tarım bile Avrupa , Asya ve Afrika ülkelerine bağlıdır.

Diğer bir unsur cinsiyettir. On dokuzuncu yüzyıldan itibaren, kadının sosyal ve kişisel statüleri gelişmiştir. Coğrafi büyüme faktörü ise şöyle açıklanabilir . Jet uçakları , konforlu, emniyetli arabaların yapılması , seyahat endüstrisini geliştirmiştir. Aynı zamanda medya , özellikle televizyon , her evde büyük bir dünya olduğunun farkına varılmasını da beraberinde getirmiştir. Bunlara ek olarak cinsellik , aile, eğitim , endüstri sonrası ekonomi , iletişim , çatışma , fikir ayrılığı başlıkları sayılabilir.

1890’ların başlangıcında, cinsel alışkanlıklar ve davranışlar şiddetli bir şekilde değişmeye başlamıştır. Doğum kontrol teknolojisinin yardımları , cinsel davranış normlarını , her düzeydeki modern toplumu değiştirmiştir. Aile büyüklüğü azalmış , çoğu anne baba, kısa bir zaman öncesine göre , daha az çocuğa sahip hale gelmiştir. Boşanmalar çoğalmış , birçok çocuk ailevi karışıklıklara maruz kalmışlardır. Lise ve üniversite tamamlama oranları çoğalmıştır. Bunun sonucunda , diploma, bir çok işe girmek için ücretleri yükselten bir kriter olmuştur. Aynı zamanda , her bir neslin kültürel geçmişini , bir öncekinden daha iyi , mükemmel olmaya yöneltmiştir . Son yirmi yılda neredeyse tüm işlerdeki artış , hizmet sektöründe meydana gelmiştir. Perakende satış , sağlık hizmetleri , turizm , hatta eğlence, neredeyse , tüm alan gelişimleri, Kuzey Amerika ‘ da üretilmiştir.

Günümüzde telefon , geçmişte insanların birbirleriyle iletişim sağlanmasının yanı sıra her gün küreselleşen, dünya çapında ağ örgüsüne sahip elektronik iletişimi sağlamaktadır. Enformasyon çağı , iletişimi daha hızlı , ucuz , geniş, daha kaplayıcı yapmıştır . Uydu sistemi ve kablosuz ağ sistemi , fiber optik sisteme meydan okumuştur. Küresel ekonomi , artık , Pazar ve planlanmış ekonomiyi ikiye ayırmıştır . Pazar sistemi , daha çok , düzene sokulmuş formların içinde , dünya ekonomisini kuşatmıştır. Pazar sistemi , geçerli olmayan bir tarafı ile birlikte baskın olmaya başlamıştır. Küresel iletişime ve bütünleşmenin artmasına rağmen , bazı sınırlı şehirler ve bölgelerde ( banliyö gibi ), bazı ırksal , etnik ve dinle ilgili şeyler, bazı alanlarda çatışmalar aynen kalmıştır . Soğuk savaş , bu çatışmayı sonlandırmamıştır. Kısa zaman içinde , çatışma hem bireysel hem topluluklar için yıkıcı hale gelmiştir.

1.TELEVİZYONLA YETİŞMEK

Televizyon ilk olarak genelde bir eğlence aracı olarak nitelendirilir. Dolayısıyla televizyonun , eğlence aracı niteliğinden ötürü ‘ zararsız’ bir araç olduğu ileri sürülür. Televizyonun aslında bir tür kaçış için gereksinimlerimizi doyurduğu iddia edilir.

Berger’e göre(1991 :33) televizyonun gücünün, hemen her şeye rağmen baskıcı , sindirici bir araç olmasından ve bağlantılı olarak da terör aygıtı niteliğinden geldiğini ifade eder.

Esslin ise, bir kitle iletişim aracı olarak televizyonun dilinin drama diliyle aynı olduğunu belitrerek, televizyon daramatik bir araç olarak görür.

Ayrıca birçok kişi de televizyonu . ‘ dnyaya açılan bir pencere ‘ olarak değerlendirmektedir.

Özet olarak söylersek: gündelik yaşam deneyimimizin bir parçası olan televizyon ,dünyayı anlamlandırmada , duygu , düşünce ve değerlerin oluşmasında , algı ve tutumların yönlendirilmesinde, davranışları pekiştirmede veya değiştirmede ve yaşam tarzını biçimlendirmede etkili ve önemli bir araçtır.