Psg inception Report

1.3 ABP ve SÇD PİLOT SÜREÇLERİ ARASINDAKİ ETKİLEŞİM

ABP ve SÇD Direktifi arasında daha net uyum sağlanabilmesi için, bazı ön açıklamalara gerek vardır. Ankara Bölge Planı, üç ana eksenden oluşur:

• 
  Ankara’da Yaşamak
  
• 
  Ankara’da Çalışmak
  
• 
  Ankara’da Çevre
  

Analitik kısımda, Plan yukarıda sözü edilen her bir Eksen için, bu Eksenle ilişkili olduğu düşünülen özel konular/temalar tanımlamaktadır. Plan her bir özel konu için yalnızca bölgenin potansiyellerini değil, uygulama fazında onları ayrıştırmak ve onlarla başa çıkabilmek için, sosyo-ekonomik gelişmeyi aksatan kırılganlıklarını/hassasiyetlerini de hesaba katmaktadır.

SÇD Direktifi’nde, “mevcut çevre” (örn çevresel mevcut durum analizinin konusu), aşağıdaki gibi belirlenmiş olan, Çevresel Alıcılar’a ilişkin bir açıklama ile karakterize edilir:

• 
  Nüfus ve İnsan Sağlığı
  
• 
  Biyoçeşitlilik, Flora ve Fauna
  
• 
  Hava (hava kalitesi ve gürültü)
  
• 
  İklim Faktörleri
  
• 
  Su
  
• 
  Maddi Varlıklar (ulaşım ve atık yönetimi)
  
• 
  Kültürel Miras (mimari ve arkeolojik miras dahil)
  
• 
  Toprak ve Peyzaj
  

SÇD Raporu dayanağının çıktılarının iyi anlaşılabilmesi ve verimli kullanılabilmesi için, ABP – SÇD Direktifi girdileri ve ABP Raporu arasındaki ilişki aşağıdaki uyum tablosunda açık bir şekilde verilmiştir. ABP tarafından belirlenen Hassasiyetler kırmızı, Potansiyeller yeşil renkle gösterilmiştir. Hem hassasiyet hem de potansiyel olarak belirlenen konular ise siyah rankle gösterilmiştir.

Tablo : ABP – SÇD Direktifi girdileri arasındaki ilişki

ABP yapısı: Eksen	SÇD Direktifi: Çevresel Alıcılar	SÇD Raporu Böl. 2: Çevre Bileşenleri
Ankara’da Yaşamak ekseni (alt-vizyon: Bireylerine eşit ve kaliteli yaşam sunan, sosyal bağları güçlü Ankara) şunları içerir: Kentsel yayılma Kentsel ulaşım Barınak ve konut Gelir dağılımı ve yoksulluk Yaşlanma Alt bölgelerde nüfus kaybı Politik merkez Erişilebilirlik Mekan, kentsel dönüşüm ve konut Afetler Kültürel, sanatsal ve tarihsel varlık Nitelikli ve dinamik göç	Nüfus ve İnsan Sağlığı Hava (hava kalitesi ve gürültü) İklim Faktörleri Su Maddi Varlıklar (ulaşım ve atık yönetimi) Kültürel Miras (mimari ve arkeolojik miras dahil) Toprak ve Peyzaj	2.1 İklim Değişikliği 2.2 Jeoloji ve toprak 2.3 Su ve atıksu 2.5 Nüfus-Alansal dokular 2.6 Hava kalitesi 2.7 Atık yönetimi 2.9 Sosyal unsurlar - İnsan sağlığı 2.10 Kültürel miras
Ankara’da Çalışmak ekseni (alt–vizyon: Yüksek katma değer üreten, sürdürülebilir büyüyen, rekabetçi ve yenilikçi Ankara) şunları içerir: Teknoloji/Katma Değer düzeyi Rekabetçilik Sürdürülebilir Büyüme	Nüfus ve İnsan Sağlığı	2.5 Nüfus-Alansal dokular 2.9 Sosyal unsurlar - İnsan sağlığı
Ankara’da Çevre ekseni (alt–vizyon: Çevreye duyarlı, doğal kaynakları koruyarak kullanan yeşil Ankara) şunları içerir: İklim Değişikliği Endüstri Enerji – Ulaşım Yeşil alanlar ve yapılı çevre Kentsel alan Tarım Turizm	Nüfus ve İnsan Sağlığı Biyoçeşitlilik, Flora ve Fauna Hava (hava kalitesi ve gürültü) İklim Faktörleri Su Maddi Varlıklar (ulaşım ve atık yönetimi) Kültürel Miras (mimari ve arkeolojik miras dahil) Toprak ve Peyzaj	2.1 İklim Değişikliği 2.2 Jeoloji ve toprak 2.3 Su ve atıksu 2.4 Ekosistemler-Biyoçeşitlilik 2.5 Nüfus-Alansal dokular 2.6 Hava kalitesi 2.7 Atık yönetimi 2.9 Sosyal unsurlar - İnsan sağlığı 2.10 Kültürel miras

2. BÖLÜM 2: MEVCUT DURUM – ANKARA İLİNİN MEVCUT ÇEVRESEL DURUMU

SÇD sürecinin mevcut durum değerlendirme aşaması, ilgili bölgenin/arazinin mevcut durumu, eğilimleri ve olası gelişimlerine ilişkin detaylı analiz ve değerlendirme ile tamamlanmaktadır. Analiz/değerlendirme çalışmasının, SÇD Kapsam Belirleme çalışmaları ve Raporu ile belirlenen çevre bileşenleri/alıcıları ve İlgili kilit çevre konuları açısından yürütülmesi gerekmektedir (daha detaylı bilgi/açıklama için bkz. aşağıdaki bölüm 3.1).

Ankara Bölge Planı için hazırlanan SÇD Raporu’nun bu bölümü, çevre bileşenleri/alıcılarının her biri için yürütülen çevresel mevcut durum analizi sonucu elde edilen bütün bulguları içermektedir.

Değerlendirme sürecinin kolaylaştırılması amacıyla, mevcut durum değerlendirme çalışmasından elde edilen ana çıktılar bir tabloda özetlenmiştir. Aşağıdaki tablolar (her bir çevre bileşenine göre), karar alma sürecine katkıda bulunmak açısından gerekli olan bütün elemanları içermektedir, örn.:

• 
  Özel bileşenle İlgili ABP önlemleri
  
• 
  Ele alınan kilit sürdürülebilirlik konuları
  
• 
  Özel bileşenin çevresel değerlendirmesi için kullanılan göstergeler
  
• 
  Söz konusu göstergenin mevcut değeri (varsa)
  
• 
  Söz konusu göstergeye ilişkin öngörüler ve/veya hedef değerler (varsa)
  

Her bir çevresel bileşene göre yapılan genel mevcut durum çalışması ve değerlendirme, daha geniş ve derin bir gözden geçirme ve inceleme için Ek 1-9’da verilmiştir.

1. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EĞİLİMLERİ – AFET ve RİSK YÖNETİMİ

Türkiye, Hadley sirkülasyonunun alçalış kısmı ile batı rüzgarları arasındaki sınırda yer alan coğrafi konumu ile ayırt edici bir özelliğe sahiptir ve ayrıca büyük iklim çeşitliliğine yol açan Kuzey Atlantik anomalilerinden etkilenir. Süreçlerin birbirini çeşitli ölçeklerde etkilediği ve arazi kullanımı yoğunluğu ve su bulunurluğu açısından büyük çeşitlilik sunan, yüksek oranda topografik karmaşıklığa sahip bir alandır. Dolayısıyla, iklim değişikliği, Türkiye’nin ve aynı zamanda Sakarya Nehir Havzası’nın ve Ankara’nın karşılaştığı en ciddi ekolojik ve aynı zamanda çevresel, sosyal ve ekonomik tehditlerden birini oluşturur.

Ankara ili için İklim Değişikliği eğilimlerinin ana özellikleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Tablo : İklim Değişikliği eğilimlerinin ana özellikleri

Konu: İklim Değişikliği – TAŞKIN RİSKLERİ
ABP Tedbirleri	Kilit Sürdürülebilirlik Konuları	Göstergeler	Gerçek değer	Öngörüler ve/veya Hedef değerler
1.1.1 1.1.3 1.1.4 1.1.5 2.2.7 3.1.1 3.1.3 3.1.4 3.1.5 3.1.6 3.1.7 3.2.3 3.2.2	İklim Değişikliği	1. Yıllık toplam yağışın yıllık ortalaması 2. Günlük minimum hava sıcaklığının yıllık ortalaması 3. Günlük maksimum hava sıcaklığının yıllık ortalaması 4. Yıllık ortalama sıcaklık 5. Donma seviyesi kotu 6. Kişi/adam başına karbon emisyonu 7. Ülkenin toplam enerji kullanımı 8. Toplam gaz kullanımı 9. Binaların ortalama enerji verimliliği 10. Isınma ve soğuma günleri 11. Lyme hastalığı vakalarının sayısı	1. 415 mm 2. 3 C 3. 15 C 4. 11.7 C 7. 5.29%	1. 2023 itibariyle, yaklaşık %10 oranında düşüş 2. 2023 itibariyle, 1 C oranında artış 3. 2023 itibariyle, 1 C oranında artış 4. 2023 itibariyle, 1 C oranında artış      7. Enerji verimi artışı - en azından bu değerleri aşmaz.
	Afet ve Risk Yönetimi	1. Yıllık taşkına uğramış temlik edilen ev sayısı 2. Taşkın maliyeti (sigortacılara, makamlara) 3. Afetler nedeniyle hayatını kaybeden kişi sayısı 4. Yangın nedeniyle kaybedilen yıllık ortalama hektar oranı 5. Arazi kullanımı ve kentsel planlamadaki risk değerlendirmeleri	1. 16 5. 5000	1. 2023 itibariyle, yıllık taşkına uğramış temlik edilen ev sayısının yarısı 2. 2023 itibariyle, taşkınlar nedeniyle %20 oranında ekonomik kayıp 3. 2023 itibariyle, afetler nedeniyle hayatını kaybeden kişi sayısının yarısı 4. 2023 itibariyle, yangın nedeniyle kaybedilen yıllık ortalama hektar oranının yarısı

2. JEOLOJI VE TOPRAK

Tablo : Jeoloji ve Toprak ana özellikleri

Konu: Jeoloji ve toprak
ABP Tedbirleri	Kilit Sürdürülebilirlik Konuları	Göstergeler	Gerçek değer	Öngörüler ve/veya Hedef değerler
1.1.1 1.1.5 1.2.3 3.1.5 3.1.7 2.1.6 3.1.4	Kentsel saçaklanma Doğal yağışın sızması - geçirgen alanlar Depsemsellik Elverişsiz arazilerdeki tarımsal aktivitelerin yaygınlaşması Erozyonlar/toprak stabilitesi Toprak kaymaları ve İlgili diğer fenomenler Tarımsal, endüstriyel ve kentsel faaliyetler nedeniyle toprak kirliliği	önceki alana göre kentsel arazi yüzdesi Terkedilmiş endüstri bölgesi gelişimi toplam alanı Kentsel saçaklanma ve nüfus artışı Kentsel saçaklanma ve büyüme sırasında yoğunluk, süreklilik, kümeleşme ve gruplaşma Depsemsellik Erozyon alanların/erozyona eğilimli alanların %’si Toprak kayması alanları/toprak kaymasına eğilimli alanlar Toprak kirliliği (noktalar ve yayılma alanları)	Yok	Yok

3. SU ve YERALTI SUYU - ATIKSU YÖNETİMİ

Ankara, üç nehir havzası arasında yer alır: Sakarya, Kızılırmak ve Konya Kapalı Nehir Havzası. En önemli nehirler ve kolları şunlardır:

1. 
   Kızılırmak Nehri (2,500 hm³/yıl); kolları, Terme ve Balaban Dereleri
   
2. 
   Sakarya Nehri (2,900 hm³/yıl); kolları, Aladağ, Nalderesi, Girmir ve Ankara Dereleri
   
3. 
   Peçeneközü Deresi (30 hm³/yıl)
   

Ankara ili için yüzey suyu sistemi ve atıksu hizmetlerinin başlıca özellikleri aşağıdaki tabloda özetlenmektedir:

Tablo : Su ve Atıksuyun Ana Özellikleri

Konu: Su ve atıksu
ABP Tedbirleri	Kilit Sürdürülebilirlik Konuları	Göstergeler	Gerçek değer	Öngörüler ve/veya Hedef değerler
2.1.4: Başta OSB’ler olamk üzere imalat sanayine yönelik enerji arz ve alt yapı kalitesi artırılacak, ulaşım ve lojistik imkanları geliştirilecektir.	Yeterli kalitede su temini	Temin edilen su miktarı	Su temini konusunda OSB’lerde sorun yoktur	İşletme sayısında artış olması halinde bile bütün OSBlere sürekli olarak su temin edilmesinin sağlanması - %100’lük oranı olduğu gibi korumak-
	Doğru çalışan AAT’lerin bulunması/veya Ankara merkez AAT yoluyla endüstri bölgesinde üretilen atıksuların tam olarak arıtımı	Üretilen ve arıtılan atıksuların debi oranı	OSTIM’deki yağmursuyu şebekese %75 ve kanalizasyon şebekesine %75 bağlantı oranı IVOGSAN’daki yağmursuyu şebekesine ve kanalizasyon şebekesine %100 bağlantı oranı Sincan OSB’deki yağmursuyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesine %100 bağlantı oranı Ankara Anadolu Organize Sanayi Bölgesi’ndeki - AOSB - yağmursuyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesine %100 bağlantı oranı (Kaynak: https://osbbs.sanayi.gov.tr/FormViewPage.aspx?layoutID=13&FK_ID=37	BÜTÜN OSB’lerde üretilen bütün (%100) kentsel ve endüstriyel atıksuların ya OSB’nin AAT’sinde ya da Ankara AAT’de arıtılması
2.1.6: Özellikle tarımın ekonomideki payının ağırlıklı olduğu ilçelerde tarımsal üretim çeşitlendirilecek ve tarıma dayalı sanayi geliştirilecektir.	Yeni tarım endüstrilerine sürekli su temini sağlanması	Tarım endüstrilerinin sayısının artırılması	Ankara’da (2012 itibariyle) 494 tarım endüstrisi bulunmaktadır (Kaynak:Ankara Kalkınma Ajansı http://www.ankaraka.org.tr/tr/files/yayinlar/ankara-ve-tarim-2012.pdf)	Yeni endüstrilere %100 su temini
3.1.6: Hassas ekolojik bölgeler korunacak, doğal kaynakların etkin ve verimli kullanımı teşvik edilecektir.	Su kayıplarının minimuma indirilmesi	Fiziksel ve gerçek kayıpların oranı	Ankara’da %22 kayıp oranı (Kaynak: Losses in Drinking Su Networks, Toprak, S.; Koç, A. C.; Bacanlı, Ü. G.;Dikbaş, F.; Fırat, M.; Dizdar, A. (2007)	ASKİ Stratejik Planı Hedef Kayıpların mümkün olduğunca minimuma indirilmesi
3.2.4: Tarımsal üretimde kullanılan pestisit ve kimyasal gübre tüketimi azaltılacak; tarımsal atıkların geri kazanımı ve zararsız bir şekilde bertarafı için gerçekleştirilen faaliyetler yaygınlaştırılacaktır.	Su kaynaklarının yakınlarındaki tarım alanlarında su kaynaklarını koruma önlemleri uygulanması	Ekili alanlarda pestisit oranı & Ekili alanlarda gübre oranı	10.2 kg/da & 3.86 kg/da (2011 verileri - Kaynak:Ankara Bölge Planı)	Strateji Planı, Stratejik Hedef 7.3 Pestisit kalıntısı olmadan pestisit oranının ve üretiminin azaltılması (Kaynak:Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Strateji Planı 2013-2017)

4. EKOSİSTEMLER – BİYOÇEŞİTLİLİK

Ankara İli, Orta Anadolu Platosu’nun kuzey kısmındaki Yukarı Sakarya Bölümü’nde konumlanır. Ankara, bozkırda yer alan modern bir başkenttir. Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği, 900-1000 metredir. Yüzölçümünün yaklaşık %80’i bir kaç ovadan, platolardan ve dağlardan oluşur. Platolar yüzölçümünün yaklaşık %15’ini kaplar. Ovalardaki ormanlık araziler artmakta ve 300 bin hektara yaklaşmaktadır.

Ankara İli’nin ekosistemlerinin ve biyoçeşitliliğinin ana özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo : Ekosistemler ve Biyoçeşitlilik Ana Özellikleri

Konu: Ekosistemler – Biyoçeşitlilik – Hassas alanlar ve elemanlar
ABP Tedbirleri	Kilit Sürdürülebilirlik Konuları	Göstergeler	Gerçek değer	Öngörüler ve/veya Hedef değerler
3.1.6 Hassas alanlar korunacak ve doğal kaynakların etkin ve verimli kullanımı teşvik edilecektir.. (bu önlem daha çok İklim Değişikliği risklerine atıfta bulunmaktadır.) 3.2.5 Turizm faaliyetlerinde doğal ve kültürel kaynakların çevresel değerleri gözetilecektir. (bu önlem daha çok Turizm konusuna atıfta bulunmaktadır)	Farklı ekosistemler (göl, dağ, orman, nehir, step ve kent) Beypazarı yakınlarında yer alan, ekoton bölge niteliğine sahip İnozu Vadisi’nin de korunan alanlar listesine alınması gerekir. Biyoçeşitlilik Kaybı Hassas bölgelerdeki hedef türlerin tespit edilmesi ve türlerin sayısının artırılması için çaba gösterilmesi.	Korunan alanların ve sahaların %’si Ziyaretçi sayısı	Yok	Yok
3.2.4 Tarımda üretimde kullanılan pestisitlerin ve kimyasal gübre tüketimi azaltılacaktır. (bu önlem daha çok Tarım konusuna atıfta bulunmaktadır)	Çok sayıda endemik tür Yeni keşfedilmiş bitki ve hayvan türleri olması. Gölbaşı’nın 2 km’lik kıyı kesimine hapsolmuş Yanardöner (Crocus ancyrensis) türü	Türlerin sayısı Endemik türlerin sayısı Nesli tükenmekte olan türlerin sayısı	99 aileye ve 495 cinse ait 1,365 çiçek veren bitki türü. Bunların 271’i (%19.85) endemiktir.	Yok

5. NÜFUS VE ALANSAL DOKULAR

Ankara İli’nin nüfus eğilimlerinin ana özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo : Nüfus ve Alansal Dokuların ana özellikleri

Konu: nüfus eğilimleri ve bölgedeki dağılım
ABP Tedbirleri	Kilit Sürdürülebilirlik Konuları	Göstergeler	Gerçek değer	Öngörüler ve/veya Hedef değerler
1.1.5: Mevcut yüksek konut arzı nüfus artışı ve yapı yenilenmesinden kaynaklanan talebi karşılayacak düzeyde tutulacaktır ve kullanıcı ihtiyaçlarına uygun niteliklere sahip konut üretim politikaları geliştirilecektir ve uygulanacaktır 1.1.10: 1.2.5: Göçle gelen nitelikli beşeri kaynak, bölgenin kalkınmasına hizmet etmek üzere değerlendirilecek, istihdam bölgeleri genişletilecektir. 2.1.7: Kırsal alanlarda alternatif gelir ve istihdam alanları belirlenecek ve desteklenecektir.	Çevreyi etkileyen dengesiz bölgesel gelişim riski Yaşlanma Alt bölgelerde nüfus kaybı Nitelikli ve dinamik göç	Yıllık nüfus artışı Net göç oranı İlçe ölçeğinde nüfus yoğunluğu Yaşlı nüfus yüzdesi (65 yaş üzeri)	‰20,6 (2014) ‰7,8 (2014) 210 (2014) Min. 9 (Bala) Maks. 2.062 (Yenimahalle) %7,3 (2014)	‰16,1 (Gelecek 10 yıl içindeki yıllık ortalama nüfus artış oranı (TURKSTAT) 2023 itibariyle öngörülen toplam nüfus: 5.927.209 %9,9 (2023)

Ankara İli için alansal gelişme dokuları ve mobilite sisteminin ana özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo : Alansal Gelişme Dokuları ve Mobilite Sisteminin Ana Özellikleri

Konu: Alansal gelişme dokuları ve mobilite sistemi
ABP Tedbirleri	Kilit Sürdürülebilirlik Konuları	Göstergeler	Gerçek değer	Öngörüler ve/veya Hedef değerler
1.1.1: 1.1.2: 1.1.3: 1.1.4: 1.1.5: 1.1.11: 1.2.3: 3.1.4: 3.1.5: 3.1.7:	Kentsel saçaklanma Barınak ve konut Kentsel Sürdürülebilir Büyüme/Sürdürülebilir kompakt yaşam Kentsel dönüşüm ve konutlandırma Kentsel yeşil alanlar Mobilite sistemi Erişilebilirlik	İlçelerin arazi kullanımı Yeni yerleşim alanlarında hektar başına konutlandırma Kentsel yeşil alanlar/pc Ulaşımda türel dağılım	54 Konut Birimi/ha (2014) 19.54 m^2/pc (2014) Ankara Büyükşehir Belediyesi Web Sitesi) %42,6 Özel Ulaşım %8,1 Demiryolu %17.6 Özel Hizmet ile Sağlanan Toplu Taşıma %13,9 EGO (Toplu Taşıma 17,8% Dolmus (Haziran 2015-EGO web sitesi)	135 Konut Birimi/Hektar 22 Montreal 23 New York 27 Berlin 3 hatlı metro tamamlandıktan sonra demiryolunun %26,2’si (ARP)

6. HAVA KALİTESİ

Türkiye’de 1950’lerde başlayan kontrolsüz hızlı kentleşme süreci sonucunda, bazı çevresel sorunlar ortaya çıkmaya başlamıştır. Bunlardan biri, belki de en önemlisi, Ankara’daki insan sağlığını ciddi bir şekilde tehdit eden yüksek seviyelerdeki hava kirliliğidir. (Sümer, 2014)

Kentleşme düzeyindeki artış, konut sayısındaki artış ve bunların evsel ısınma kaynaklı kirletici artışına olan etkileri dolayısıyla kış mevsiminde yaşanan ağır hava kirliliği 1960ların sonunda da devam etmiştir. (Sümer, 2014)

Ankara’daki hava kirliliği, 1970’ lerin başında küresel ölçekte önemli bir seviyeye ulaşmıştır.

Ankara İli için hava kalitesi eğilimlerinin ana özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo : Hava Kalitesinin Ana Özellikleri

Konu: Hava kalitesi
ABP Tedbirleri	Kilit Sürdürülebilirlik Konuları	Göstergeler	Gerçek değer	Öngörüler ve/veya Hedef değerler
3.1.1: İklim değişikliğiyle mücadele konusunda farkındalık artırılacak ve önlemler alınacaktır.	Çevre dostu ulaşım kullanımının yaygınlaştırılması ile hava kirliliğine yol açan emisyonların azaltılması Yenilenebilir enerji kullanımı ile hava kirliliğine yol açan emisyonların azaltılması Sanayi tesislerinden gelen sera gazlarının azaltılması	PM10, SO2 ve NOx emisyonları	PM10: 1,893 ton/yıl (2011); SO2: 21 ton/yıl (2011); NOx: 17,522 ton/yıl (2011) (Kaynak: Ankara Kentair Raporu) PM10: 543 ton/yıl (2011); SO2: 344 ton/yıl (2011); NOx: 1,032 ton/yıl (2011) (Kaynak: Ankara Kentair Raporu)	PM10: 40 µg/m^3 (yıllık ortalama) SO2: 20 µg/m^3 (yıllık ortalama) NO2: 40 µg/m^3 (yıllık ortalama) (Kaynak: Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği)
3.1.3: Ankara’da alternatif ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı yaygınlaştırılacaktır.	Hava kirliliğine yol açan emisyonların azaltılması	PM10, SO2 and NOx emissions
3.1.4: Raylı ve diğer çevre dostu ulaşım (yaya, bisiklet, doğalgazlı otobüsler vb.) sistemlerinin kent içi ulaşımdaki payı artırılacaktır.	Hava kirliliğine yol açan trafik kaynaklı emisyonların azaltılması	PM10, SO2 ve NOx emisyonları	PM10: 1,893 ton/yıl (2011); SO2: 21 ton/yıl (2011); NOx: 17,522 ton/yıl (2011) (Kaynak: Ankara Kentair Raporu)
3.2.3: Ankara’da temiz yakıt kullanımının payı sürdürülebilir şekilde artırılacaktır.	Hava kirliliğine yol açan demiryolu altyapıları kaynaklı emisyonların azaltılması, lpg, elektrik, doğal gaz vb. ile çalışan taşıtların kullanımının desteklenmesi. Doğal gaz altyapıları ve/veya güneş enerjisi, termal enerji vb. alternatif enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması ile evsel ısıtma kaynaklı hava kirliliğinin azaltılması.	PM10, SO2 ve NOx emisyonları	PM10: 1,893 ton/yıl (in 2011); SO2: 21 ton/yıl (2011); NOx: 17,522 ton/yıl (2011) (Kaynak: Ankara Kentair Raporu) PM10: 3,371 ton/yıl (2011); SO2: 13,648 ton/yıl (2011); NOx: 6,128 ton/yıl (2011) (Kaynak: Ankara Kentair Raporu)

7. ATIK YÖNETIMI

Ankara İli için atık yönetiminin ana özellikleri aşağıda verilmiştir.

Tablo : Atık Yönetimi Ana Özellikleri

Konu: Atık yönetimi
ABP Önlemleri	Kilit Sürdürülebilirlik Konuları	Göstergeler	Gerçek değer	Öngörüler ve/veya Hedef değerler
3.2.2: Atıkların kaynağında ayrıştırılarak azami düzeyde geri kazanımın sağlanmasına yönelik uygulamalar geliştirilecektir.	Atıklarının oluşumunda ve bertarafında azalma İl genelinde kurulan Doğru Katı Atık Yönetimi sistemleri (toplamadan ayırmaya - yeniden kullanma ve düzenli depolama sahaları) Atıklardan enerji üretilmesi	Günde kişi başına üretilen evsel atık Atık toplama hizmeti alan nüfusun yüzdesi Geri dönüştürülmüş atıklar Biyokütleden üretilen enerji	1,06 kg/kişi-gün (2012,TurkStat) 98% 5,67% 40MWe/hr (Mamak+ Sincan ITC)	61,9 MWe/saat kurulu güç (ARP) 64,6 MWe/saat (Mamak ITC 36,5 MWe/saat 50 MWe/saat- ÇED raporundan)

8. SOSYAL UNSURLAR ve İNSAN SAĞLIĞI

Yoksulluğun azaltılması ve çevrenin korunması, birbirine sıkı bir şekilde bağlı, tamamlayıcı, rekabet içinde olmayan hedeflerdir. “2015-Sonrası Gündemi’nin öncelikleri şekillenmiş olduğundan, yoksulluğun azaltılması, toplumsal cinsiyet eşitliği ve Çevre ve Doğa Kaynakların (ENR) sürdürülebilirliği arasındaki bağlantıların, kalkınma politikalarının merkezinde yer alan bir uğraş olması gerekir. Çözüm, ülke odaklı çabaların veya “ana akım” yoksulluk-çevre hedeflerinin ulusal, alt-ulusal ve sektörel düzeylereki kalkınma planlamasına ve bütçelemesine entegrasyonunda yatmaktadır.”²

Yoksulluk, bireylerin yaşamlarını sürdürmeleri veya içinde yaşadıkları toplumun asgari yaşam standartlarını yakalayabilmeleri için gerekli olan ayni veya nakdi gelir düzeyinin altında gelire sahip olmaları şeklinde tanımlanır. ABP, Ankara’da yoksulluk problemleri bulunması konusunu ciddi biçimde ele alır. Ankara İli için gelir dağılımı ve yoksulluğun ana özellikleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Tablo : Gelir Dağılımı ve Yoksulluk Ana Özellikleri

Konu: Kentsel yoksulluk
ABP Tedbirleri	Kilit Sürdürülebilirlik Konuları	Göstergeler	Gerçek değer	Öngörüler ve/veya Hedef değerler
1.1.6: Yoksulluğun farklı tezahürlerine duyarlı yoksullukla mücadele mekanizmaları geliştirilecektir. 1.1.7: Anakara’daki yaygın sosyal sorumluluk projeleri ve toplumda gönüllülük bilincinin geliştirilmesi kapsamında sivil toplumun aktif katılımını sağlayarak yoksullukla mücadele politikaları hayata geçirilecektir. 1.1.8: Dezavantajlı kesimlerin sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel yaşama aktif katılımı ve bireyler arasında fırsat eşitliği sağlanacaktır.	Kırsal bölgelerden çok büyük ölçekte göç olması nedeniyle kentsel yoksulluğun artması Gelir dağılımı ve yoksulluk – her ne kadar ulusal ortalamanın altında olsa da, yine de bir yoksulluk problemi olması	Yoksulluk oranı Işsizlik oranı	%7,3 (2012) %10,2 (2013)	%3 (Dünya Bankası hedefi-2030) %7,2 (2018-Türkiye için hedef

Ankara ili için İnsan Sağlığı bileşenin ana özellikleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Tablo : İnsan Sağlığı Ana Özellikleri

Konu: İNSAN SAĞLIĞI
ABP Tedbirleri	Kilit Sürdürülebilirlik Konuları	Göstergeler	Gerçek değer	Öngörüler ve/veya Hedef değerler
1.1.1 1.1.3 1.1.4 1.2.3 2.2.7 3.1.3 3.1.4 3.1.5 3.1.7 3.2.2 3.2.3 3.2.4	Çevresel alıcılarla etkileşim sonucu ortaya çıkan insan sağlığı etkileri Hava kirliliği nedeniyle ortaya çıkan hastalıkların artması	Ölüm veya hastalık nedenleri	2013’te %37 (dolaşım sistemi hastalıkları) 2014’te %10 (solunum sistemi hastalıkları) 2013’te %5 (Yaralanma ve zehirlenme dış nedenleri) 2013’te %6.3 (Endokrin, metabolik ve beslenmeye ilişkin hastalıklar)	Yok

9. TARİHİ ve KÜLTÜREL MİRAS

Kültürel Miras, bir topluluk tarafından geliştirilmiş olan ve nesilden nesile aktarılan, örfleri, adetleri, mekanları, nesneleri, sanatsal ifadeleri ve değerleri içeren, yaşayış biçimine ilişkin bir ifadedir. Kültürel Miras, çoğunlukla Maddi veya Manevi Kültürel Miras şeklinde ifade edilir. (ICOMOS, 2002).

İnsan aktivitesinin bir parçası olarak, Kültürel Miras, değer sistemlerinin, inançların, geleneklerin ve yaşam biçimlerinin somut temsillerini ortaya çıkarır. Tüm kültürün temel bir parçası olarak, kültürel miras eski çağlardan yakın geçmişe dair gözle görülebilir ve somut izler içerir. Kültürel miras, aşağıdaki yerlerde görülebilir:

• 
  Yapılı Çevre (Binalar, Kentsel peyzaj, Arkeolojik kalıntılar)
  
• 
  Doğal Çevre (Kırsal peyzaj, Kıyılar ve sahil şeritleri, Tarımsal miras)
  
• 
  İnsan Yapıtları (Kitaplar&Belgeler, Objeler, Resimler)
  

Hitit, Frig, Helenistik, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait arkeolojik sahalara sahip çok eski bir kent olan Ankara, zengin bir tarihi ve kültürel mirasa sahiptir. Ankara’nın tarihi merkezi, Sakarya (Sangarius) Nehri’nin bir kolu olan Ankara Deresi’nin sol yakasındaki düzlüğün 150 m (492 ft) üzerinde yer alan kayalık bir tepe üzerine kurulmuştur. Kente nazır tepe, manzaraya etkileyicilik katan eski kale kalıntıları ile taçlandırılmıştır; eski kalenin etrafındaki sadece birkaç tarihi yapı günümüze kadar sağlam kalabilmiştir. Ancak, Osmanlı ve Roma mimarisine ait iyi korunmuş çok sayıda kalıntı vardır; bunlardan en dikkat çekici olanı Monumentum Ancyranum (Ankara Anıtı) olarak da bilinen Roma ve Agustus Tapınağı’dır.

Ankara İli’nin tarihi ve kültürel mirasının en önemli özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo :Tarih ve Kültürel Miras Ana Özellikleri

Konu: TARİHİ ve KÜLTÜREL MİRAS
ABP Tedbirleri	Kilit Sürdürülebilirlik Konuları	Göstergeler	Gerçek değer	Öngörüler ve/veya Hedef değerler
1.2.4: Ankara’nın zengin kültürel, sanatsal ve tarihsel varlıkları kentin sosyal hayatına ve turizmine yeniden kazandırılacaktır. 3.2.5:	Büyük altyapı projelerinin korunan alanlar ve yapılar üzerindeki etkisi Konsolidasyon halindeki bir kentin ihtiyaçları ile o kentin kültürel karakterinin korunması ihtiyacının dengelenmesi gereksinimi. Entegre, dengeli ve sürdürülebilir turizm sistemi geliştirilmesi.	Kayıtlı Taşınmaz Kültürel Mülklerin sayısı Korunan alanların sayısı	1985 (2014) 621 (2014)

3.