Gecproterozoy (Mezo- Neoproterozoy- 1,7- 0,7 mld. il) mərhələsi– qitə platforma rejiminin üstünlüyü və fanerozoyun geosinklinal qurşaqla-rının peyda olması mərhələsi
Bu mərhələnin başlanğıcına praktiki olaraq yer kürrəsinin müasir qitə sahələri bir massiv şəklində birləşmişdi.
Mərhələnin əvvəlində platformalar daxilində maqmatik fəaliyyət daha da güclənmişdi. Prosses özünü turş lavaların axımı formasında göstərərək qabbro- anortozitlərin və qranitlərin iri plutonitlərini əmələ gətirmişdi. Bu mərhələdə eyni zamanda, ilk dəfə olaraq, həlqəvari qələvi və qələvi- ultraəsasi istilik axımının və az qalınlıqlı litosferin olduğunu güman edilir. Plutonlar, karbonatitlər və kimberlitlər peyda olur. Bu yüksək axımının azalması və qabığın kövrəkliyinin artması ilə əlaqədar, kratonlaşma mər-hələsi rift əmələgəlmə pilləsi ilə əvəz olunmuşdur.
Mərhələnin ikinci yarısında qitə qabığının dest-ruksiyası güclənmiş və qitələrarası Aralıqdənizi və Monqol- Oxot qurşaqlarının əmələ gəlməsi başlanğı-
cına gətirib çıxarmışdı. Gec rifeydə Şimali Atlantika qurşağının geosinklinal qabığında rift mərhələsi baş-lanmışdır.
Dostları ilə paylaş: |