Sahih İlmihal

GUSLÜN ŞARTLARI

1- Niyet; yeri kalptir. Dil ile telaffuzu bidattir.

2- Besmele; Hükmü abdestteki gibidir.

3- Bütün azaları yıkamak; daha önce kaydettiğimiz; Maide 6., Nisa 43. ve Bakara 222. ayetlerinde bütün vücudun yıkanması emredilmiştir.

GUSLÜN SÜNNETLERİ

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in guslederken yaptıklarına baştan sona kadar riayet etmektir. İnşallah tafsilat gelecek.

CÜNÜP OLANA HARAM OLAN ŞEYLER

1- Namaz; ister farz, ister nafile bir namaz olsun, cünüp veya hayızlı olan kimse namaz kılamaz. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem; “Temizlik olmadan namaz kabul olmaz.” Buyurmuştur.³⁰⁷

2- Tavaf; abdest bölümünde bunun delili geçmişti.

KADINLARIN GUSLÜ İLE İLGİLİ MESELELER

1- Kadının saçının örgülü olması engel değildir; Ümmü Seleme (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "(Bir gün) ey Allah'ın Resulü! dedim. Ben çok örgüsü olan bir kadınım. Hayız ve cenabetten yıkanırken örgüleri çözeyim mi?''

"Hayır! buyurdular, başının üzerine, ellerinle üç kere su avuçlayıp dökmen, sonra da bedenine su döküp yıkanman sana yeterlidir.''³⁰⁸

2- Hayızlı kadın guslederken örgüsünü çözer; Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm, ben adetli iken, bana: "Saçını(n örgülerini) çöz ve yıkan" dedi."³⁰⁹

3- Hayızdan gusledenin kan gelen yerlere misk sürmesi müstehaptır; Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Ensardan bir kadın, Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm'a hayızdan nasıl yıkanacağını sordu. Bunun üzerine, Aleyhissalatu vesselam da nasıl yıkanacaksa öyle emretti ve dedi ki:

"Miske bulanmış bir (bez, pamuk vs.) parçası al. Onunla temizlen!"

"Onunla nasıl temizleneceğim?" diye kadın tekrar sordu. Rasulullah:

"Onunla temizlen!" buyurdu. Kadın tekrar etti: "Nasıl?"

Rasulullah: "Sübhânallah! temizlen!" dedi. (Baktım ki anlamıyor;) kadını kendime çektim ve: "O parçayı, kan bulaşığına tatbik et" dedim.."³¹⁰

CÜNÜPLÜKTEN GUSLETME ŞEKLİ

Gusülden önce abdest almak; Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Rasulullah (aleyhissalatu vesselam) cenabetten gusledince önce ellerini yıkamaktan başlardı, sonra sağ eliyle vücudundaki ezâ'nın üzerine su döker, sol eliyle de onu yıkardı. sonra namaz abdesti gibi abdest alırdı. Sonra parmaklarını suya batırır, onlarla saç diplerini hilallerdi. Deriyi ıslattığı kanaati hâsıl olunca tepesinden üç kere su dökerdi. Sonra da bedeninin geri kalan kısımlarını yıkardı. En sonra da ayaklarını yıkardı.''³¹¹

Elleri kaba daldırmadan önce yıkamak; Aişe r.a.’dan; “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem gusletmeye başladığında elini kaba daldırmadan önce yıkardı.”³¹²

Ağza ve burna su vermek; Meymune (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm) cenabetten yıkanırken ben O'na perde oldum, (şöyle yıkanmıştı): Önce ellerini yıkadı. Sonra sağ eliyle (kaptan) solu üzerine su dökerek fercini ve (meniden) bulaşanları yıkadı. Sonra elini duvara -veya yere- sürdü. Sonra ağzına ve burnuna su verip namaz abdesti gibi abdest aldı, ancak ayaklarını yıkamayı terk etti. Sonra üzerine su döktü. Sonra ayaklarını çekip yıkadı. Aleyhissalatu vesselam'ın cenabetten guslü işte böyledir."³¹³

Sağdan başlamak; Aişe r.a. dedi ki; “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem, ayakkabı giymek, taranmak ve temizlik gibi her işte sağdan başlamayı severdi.”³¹⁴

Başa üç kere su dökmek ve saçları ovalamak; Aişe (radıyallahu anhâ)’dan; “Sonra parmaklarını suya batırır, onlarla saç diplerini hilallerdi. Deriyi ıslattığı kanaati hâsıl olunca tepesinden üç kere su dökerdi.”³¹⁵

Önce başın sağ tarafını, sonra sol tarafını yıkamak; Aişe r.a.’dan; Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm), cenabetten yıkandığı zaman (süt sağılan kap gibi) bir kapta su isterdi. Onu eliyle tutar, başının sağ tarafını yıkayarak başlar, sonra da sol kısmını yıkardı. Sonra iki avucuyla su alır, onlarla başına dökerdi."³¹⁶

Elleri toprağa sürmek veya sabun gibi bir şeyle yıkamak; Meymune r.a. rivayetinde geçer; “sonra elini toprağa sürdü ve yıkadı.”³¹⁷

Ayakları yıkamayı sona bırakmak; Meymune r.a.’dan; “Sonra ağzına ve burnuna su verip namaz abdesti gibi abdest aldı, ancak ayaklarını yıkamayı terk etti. Sonra üzerine su döktü. Sonra yıkandığı yerden çekilip ayaklarını yıkadı.”³¹⁸

Gusülden sonra abdeste gerek yoktur; Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm) yıkanır, iki rek'at namaz kılardı. Gusülden sonra Aleyhissalatu vesselam'ın bir de abdest aldığını görmedim.''³¹⁹

Havlu ile kurulanılır mı?; İbnu Abbâs (radıyallahu anhümâ) anlatıyor: "Resülullah (aleyhissalâtu vesselâm) yıkanmıştı. (Kurulanması için) bir havlu getirildi. Onunla kurulanmayıp:

"Suyun ıslaklığı ile böyle (daha iyi)!'' buyurdular.''³²⁰

Gusledilen su miktarı; Aişe r.a.’dan; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem, bir faraklık kaptan guslederdi. O ve ben tek bir kaptan guslederdik.” Kuteybe, Süfyan’ın şöyle dediğini nakleder; “bir farak; üç sâ’dır.”³²¹

Bedeni ovalamak vacip midir?; ancak saçları sık olanın, saçlarını ovalaması vaciptir.³²²

Gusledilen yere bevledilmez; Abdullah b. Mugaffel’den Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: ”Hiç biriniz yıkanacağı yere küçük abdest bozup sonra da orada yıkanmaya kalkmasın. Çünkü vesveselerin çoğu bundan ileri gelir.” Muhammed Bin Ali dedi ki; burada kastedilen kazılmış çukurdur. Şimdi ise hamamlar, kireç, tuğla ve benzerlerinden yapılıyor. İdrar su ile akıp gittiği için bunda sakınca yoktur.” ³²³

Kimsenin görmeyeceği yerde çıplak olarak yıkanmak caizdir; Ebu Hureyre radıyallahu anh anlatıyor: "Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:

“Eyyub aleyhisselam üryan (çıplak) vaziyette yıkanırken üzerine altından bir yığın çekirge düştü. Eyyub aleyhisselam hemen onu elbisesine avuç avuç koymaya başladı. Bunun üzerine Rabbi ona nida etti:

"Ey Eyyub, ben seni bu gördüğün (dünyalıktan) müstağni kılmadım mı?" Eyüp aleyhisselam:

"Evet! Ey Rabbim! Velakin senin bereketine karşı istiğna yok!" diye mukabele etti."³²⁴

Guslederken örtünmek; Ya 'la İbnu Ümeyye (radıyallahu anh) anlatıyor: "Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm) açıkta (izarsız) yıkanan bir adam görmüştü. Derhal minbere çıkarak, Allah'a hamd ve senâda bulunduktan sonra:

"Allah diridir ve ayıpları örtücüdür, hayayı ve örtünmeyi sever. Öyleyse biriniz yıkanınca örtünsün'' buyurdu.''³²⁵

Cünüp veya hayızlı olanın saçlarını, tırnağını kesmesi, dışarı çıkıp dolaşması caizdir; bunlardan yasaklayan sahih bir delil yoktur. Tabiin’den Ata r.a. der ki; “Cünüp kişi, abdest almamış olsa bile hacamat yaptırabilir, tırnaklarını kesebilir, başını tıraş edebilir.”³²⁶

Kişinin eşiyle birlikte tek kaptan yıkanması caizdir; Ümmü Seleme r.a.’dan; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ile birlikte aynı kaptan cünüplükten guslederdik. Hatta bazen ellerimiz birbirine çarpardı.”³²⁷

Kadının artığı olan suyla yıkanmak; İbni Abbas r.a.’dan; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem, Meymune’nin artığı ile guslederdi.”³²⁸

Humeyd İbn Abdurrahman el-Himyeri dedi ki: “Ben, Ebu Hureyre gibi (üç dört sene) Rasulullah ile sohbette bulunmuş bir sahabiye rastladım. O zat: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem herhangi birimizin her gün taranmasını, yıkandığı yere küçük abdest bozmasını, kadının artığıyla erkeğin, erkeğin artığıyla kadının beraberce gusletmesini yasakladı.” dedi.”³²⁹

Alimler, diğer deliller de dikkate alındığında, ikinci hadiste geçen yasağın tenzihî olduğunu açıklamışlardır.³³⁰

Cünüp olarak uyumak caiz olup, abdest almak müstehaptır; Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Rasulullah (aleyhissalâtu vesselam), cünübken uyumak istediği takdirde fercini yıkar ve namaz abdestiyle abdest alırdı.'' Müslim'in bir rivayetinde: ". .Yemek veya uyumak istediği zaman namaz abdestiyle abdest alırdı '' denmiştir.³³¹

Abdullah İbnu Ebi Kays'tan; Aişe'ye: "Rasulullah cünüpken ne yapardı, uyumadan önce yıkanır mıydı? Veya yıkanmadan önce uyur muydu?'' diye sordum. Bana şu cevabı verdi: "Bunların hepsini yapardı. Bazan yıkanır ve sonra uyur, bazan abdest alır ve uyurdu." Bunu işitince:

"Bu meselede genişlik koyan Allah'a hamd olsun!" dedim..."³³²

Diğer rivayette; Rasulullah (aleyhissalatu vesselam), cünübken uyur ve hiç suya dokunmazdı."³³³

Cünübün Kur’an okuması; bundan yasaklayan sahih bir delil yoktur. İbnu Abbâs (radıyallahu anhümâ)'dan rivayet edildiğine göre O, cünüb kimsenin Kur'an okumasında bir beis görmezdi."³³⁴