Sahih İlmihal

ABDEST

ABDESTİN FAZİLETLERİ

Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:

"Allah'ın hataları silmeye ve dereceleri yükseltmeye vesile kıldığı şeyleri size söylemeyeyim mi?''

"Evet ey Allah'ın Rasulü, söyleyin!'' dediler. Bunun üzerine saydı:

"Zahmetine rağmen abdesti tam almak. Mescide çok adım atmak. (Bir namazdan sonra diğer) Namazı beklemek. İşte bu ribâttır, işte bu ribâttır. İşte bu ribâttır."¹⁷⁷

Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Mü'min -veya müslüman- bir kul abdest aldı mı yüzünü yıkayınca, gözüyle bakarak işlediği bütün günahlar su ile -veya suyun son damlasıyla- yüzünden dökülür iner, ellerini yıkayınca elleriyle işlediği hatalar su ile birlikte -veya suyun son damlasıyla- ellerinden dökülür iner. Ayaklarını yıkayınca da ayaklarıyla giderek işlediği bütün günahları su ile -veya suyun son damlasıyla- dökülür iner. (Öyle ki abdest tamamlanınca) günahlarından arınmış olarak tertemiz çıkar."¹⁷⁸

ABDESTSİZ NAMAZ MAKBUL DEĞİLDİR

Allah Azze ve Celle buyurur; “Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar ellerinizi, başlarınızı meshedip, topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın. Eğer cünüp oldunuz ise, boy abdesti alın. Hasta, yahut yolculuk halinde bulunursanız, yahut biriniz tuvaletten gelirse, yahut da kadınlara dokunmuşsanız (cinsî birleşme yapmışsanız) ve bu hallerde su bulamamışsanız temiz toprakla teyemmüm edin de yüzünüzü ve (dirseklere kadar) ellerinizi onunla meshedin. Allah size herhangi bir güçlük çıkarmak istemez; fakat sizi tertemiz kılmak ve size (ihsan ettiği) nimetini tamamlamak ister; umulur ki şükredersiniz.”(Maide 6)

Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Rasulullah aleyhissalatu vesselâm'ı şöyle derken işittim: "Allah, temizlik olmadan namazı, çalınan maldan da sadakayı kabul etmez."¹⁷⁹

ABDESTİN FARZLARI

1- Niyet; Ömer bin el-Hattab(r.a.) anlatıyor: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdular ki: “Ameller ancak niyetlere göredir. Ve kişi için ancak niyet ettiği şey vardır.”¹⁸⁰

2- Besmele; Ebu Hureyre’den Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Abdesti olmayanın namazı, abdeste başlarken besmele çekmeyen kimsenin de abdesti yoktur.” ¹⁸¹

3- Birer defa mazmaza, istinşak ve istinsar; Lakit b. Sabre’den: “...Ben: “Ya Rasulallah, bana abdestten bahset.” dedim. “Abdesti güzelce al, parmakların arasına suyu eriştir. Oruçlu değilken burnuna suyu çokça çek.” buyurdu¹⁸²

Ebû Hureyre (r.a.) anlatıyor: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Sizden biri abdest aldığında burnuna su çeksin (istinşak), sonra da sümkürsün.(istinsar)”¹⁸³

4- Yüzü bir defa yıkamak; Allah Azze ve Celle buyuruyor ki; “Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar ellerinizi, başlarınızı meshedip, topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın..”(Maide 6)

5- Sakalı ovalamak; Enes b. Malik’den: Rasulullah abdest alırken bir avuç su alır, o suyu çenesinin altına vererek sakallarının arasına akıtır ve: “İşte aziz ve celil Rabbim bana böyle emretti.” buyururdu.¹⁸⁴

6- Dirseklere kadar elleri bir defa yıkamak; Allah Azze ve Celle buyuruyor ki; “Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar ellerinizi, başlarınızı meshedip, topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın..” (Maide,6)

7- Başı bir defa tamamen mesh etmek; (Maide suresi 6. ayet.)

8- Kulakları bir defa mesh etmek; Hadisi şerifte; “Kulaklar başın meshine dahildir” buyrulmuştur.¹⁸⁵

9- Topuklara kadar ayakları bir defa yıkamak; (Maide suresi 6. ayet.)

10- El ve ayak parmaklarını hilallemek; İbn Abbâs (r.a.)’den rivâyet edildiğine göre, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdular ki: “Abdest aldığında el ve ayak parmaklarının arasını hilalle”¹⁸⁶

11- Abdestte azalar kurumadan peş peşe yıkamak; Enes b. Malik’den: Bir adam abdest almış, ayağı üzerinde tırnak kadar bir yeri bırakmış olduğu halde Rasulullah’a geldi. Rasulullah da ona:

“Dön, abdestini güzelce al.” buyurdu¹⁸⁷

12- Sağdan başlamak; Hadisi Şerifte buyrulur ki; “Giyindiğiniz ve abdest aldığınız zaman sağdan başlayın.”¹⁸⁸

13- saçı ve sakalı sık olanın bunları ovalaması; sık saç ve sakal suyun ulaşmasına mani olur. Vacibin ancak kendisiyle tamamlandığı şey de vaciptir.

ABDESTİN SÜNNETLERİ

1- Misvak kullanmak; Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Eğer ümmetim üzerine zahmet vermeyecek olsaydım, her namazda misvak kullanmalarını emrederdim."¹⁸⁹

2- Abdestin başında elleri yıkamak; Abdullah Bin Zeyd r.a.’den; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem abdest alırken eline tastan su alır ve elini üç defa yıkardı.”¹⁹⁰

3- Azaları üçer defa yıkamak; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem abdestte azalarını birer kere, ikişer kere ve üçer kere yıkamıştır.¹⁹¹

4- Abdestten sonra dua; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki; "Sizden kim abdestini alır ve bunu en güzel şekilde yapar, sonra da: "Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abduhû ve Resûlühü. (Şehâdet ederim ki Allah'tan başka ilah yoktur ve yine şehadet ederim ki Muhammed Allah'ın kulu ve Resûlüdür)" derse, kendisine cennetin sekiz kapısı da açılır; hangisinden isterse oradan cennete girer."¹⁹²

5- Abdestten sonra iki rekat namaz kılmak; Büreyde radıyallahu anh anlatıyor: "Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:

"Ey Bilal! Ne ile benden önce cennete girdin? Her ne zaman cennete girdiysem, her seferinde önümde senin hışırtını işittim. Dün gece de cennete girmiştim, önümde (yine) senin hışırtını duydum... Bunun üzerine Bilal:

"Ya Rasulullah! Her ezan okuyuşumda iki rek'at namaz kıldım. Her ne zaman hades vaki oldu ise derhal abdest tazeledim ve Allah'a iki rek'at namaz kılmayı üzerimde borç gördüm" dedi. Bilal'in bu açıklaması üzerine Aleyhissalatu vesselam:

"İşte bu iki şey sebebiyle (cennete girmede benden evvel davranmış olmalısın)" buyurdular."¹⁹³

ABDEST ALMANIN MUSTEHAB OLDUĞU HALLER

1- Allah Azze ve Celle’yi zikretmek; Muhacir bin Kunfuz (r.a.) anlatıyor: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem küçük abdest yaparken selam verdim. Abdest alıncaya kadar selâmıma karşılık vermedi. Abdesti aldıktan sonra selâmımı aldı¹⁹⁴

2- Her namaz için ayrıca abdest almak; Ebu Hureyre r.a.’den; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki; “Şayet ümmetime zahmet vermeyecek olsaydım her namaz için abdest almalarını ve her abdest için misvak kullanmalarını emrederdim.”¹⁹⁵

3- Her abdest bozulmasından sonra; Büreyde radıyallahu anh anlatıyor: "Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:

"Ey Bilal! Ne ile benden önce cennete girdin? Her ne zaman cennete girdiysem, her seferinde önümde senin hışırtını işittim. Dün gece de cennete girmiştim, önümde (yine) senin hışırtını duydum... Bunun üzerine Bilal:

"Ya Rasulullah! Her ezan okuyuşumda iki rek'at namaz kıldım. Her ne zaman hades vaki oldu ise derhal abdest tazeledim ve Allah'a iki rek'at namaz kılmayı üzerimde borç gördüm" dedi. Bilal'in bu açıklaması üzerine Aleyhissalatu vesselam:

"İşte bu iki şey sebebiyle (cennete girmede benden evvel davranmış olmalısın)" buyurdular."¹⁹⁶

4- Cenaze taşımaktan dolayı; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki; “Kim ölü yıkarsa gusletsin, kim cenaze taşırsa abdest alsın.”¹⁹⁷

5- Cünüp kişi gusletmeden uyumak isterse; Aişe'nin (r.ah.) anlattığına göre:
Allah Resulü (a.s.) cünüp iken uyumak istediği vakit, yatmadan önce namaz abdesti gibi abdest alırdı.¹⁹⁸

6- Cünüp kimse yemek yemek isterse; Aişe r.a.’dan; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem cünüp olduğu zaman yemek veya uyumak istediği zaman namaz abdestiyle abdest alırdı ''¹⁹⁹

7- İkinci kez cima için; Ebu Said el-Hudri’den Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Sizden biri hanımına yaklaştığında tekrar etmeyi isterse ikisi arasında (sadece) abdest alsın.” ²⁰⁰

8- Kusmaktan dolayı; Ebu'd-Derdâ radıyallahu anh anlatıyor: "Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm (bir keresinde) kustu ve abdest aldı.'' Ma'dân der ki

"Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm'ın âzadlısı Sevban radıyallahu anh'a Şam câmiinde rastladım. Bu meseleyi ona hatırlattım ve ondan (mahiyetini) sordum. Şu cevabı verdi:

Doğru söylemiş, o zaman abdest suyunu da Rasulullah (aleyhissalatu vesselam)'ın kendilerine ben dökmüştüm."²⁰¹

9- Ateşin dokunduğu şey yemekten dolayı; Ebu Hüreyre radıyallahu anh)'den “ben Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm'ın "Ateşte pişen şeyler yiyince abdest alın" dediğini işittim."²⁰²

Cabir’den: Rasulullah’ın iki işinden sonuncusu, ateşin değiştirdiği (pişirdiği) şeyden dolayı abdest almamasıdır²⁰³

10- Uyumadan önce; Berâ b. Âzib (r.a.)’den rivâyete göre, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “yatacağında namaz abdesti gibi abdest al, sonra sağ tarafına uzanıp şöyle de;

“Allah’ım irademi sana teslim ettim yönümü sana çevirdim senden korkup seni isteyerek işlerimi sana bıraktım sırtımı sana dayadım senden kaçıp kurtulmak ancak sana dönmekle mümkündür. İndirdiğin kitaba ve gönderdiğin peygambere iman ettim.” bunları söylediğin gece ölürsen fıtrat üzere tertemiz ölürsün, sabaha çıkarsan hayır kazanmış olarak sabahlamış olursun; Berâ diyor ki:

“Ben gönderdiğin Rasûle dedim…” Bunun üzerine Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem göğsüme vurdu ve;

“Gönderdiğin peygambere” de buyurdu²⁰⁴