Sahih İlmihal

GUSÜL

Gusül; bütün vücudu yıkamaktır. Guslü diğer yıkanmalardan ayıran şey niyettir. Allah Azze ve Celle Buyurur ki; “Eğer cünüp iseniz temizlenin”(Maide 6)

GUSLÜ GEREKTİREN ŞEYLER

1- Meninin (kadın veya erkekten, uykuda veya uyanıkken) tazyik ile çıkması; Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Ümmü Süleym (radıyallahu anhâ) Rasulullah (aleyhissalâtu vesselam)'a "Rüyasında, erkeğin gördüğünü gören kadın hakkında sorarak, gusül gerekip gerekmiyeceğini öğrenmek istedi. Aleyhissalatu vesselam:

"Evet! suyu görürse!" cevabını verdi. Aişe (radıyallahu anhâ) Ümmü Süleym''e yönelip: "Allah hayrını versin (neler söylüyorsun)?'' diye ayıpladı. Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm) Aişe'ye yönelerek:

"Ey Aişe, bırak onu, (dilediğini sorsun!) Öyle olmasa (çocuklarda anne tarafına) benzerlik olur mu? Erkeğin suyu koyu ve beyazdır. Kadının suyu sarı ve akışkandır Kadının suyu erkeğin suyuna üstün gelirse, çocuk dayılarına benzer; erkeğin suyu kadınınkine üstün gelirse, çocuk amcalarına benzer '' buyurdular.''²⁸⁰

Ali radıyallahu anh dedi ki: "Ben mezisi akan bir kimseydim, yıkanmaya başladım. (Sonunda) sırtım çatlayacak hale geldim. Durumu Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm'a zikrettim -veya ona zikredildi-. Bunun üzerine Aleyhissalâtu vesselâm:

Öyle yapma, (her seferinde yıkanma)! Meziyi gördün mü, zekerini yıka, sonra da namaz abdestiyle abdest al. Ancak meni atacak olursan o zaman yıkan!" buyurdular."²⁸¹ Bu hadis, guslün vacip olması için meninin tazyikle çıkmasını şart koşmaktadır.

Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Rasulullah'a, "bir kimse elbisesinde ıslaklık bulsa, ancak ihtilam olduğunu hatırlamasa (yıkanması gerekir mi?)'' diye sorulmuştu.

"Evet, yıkanmalıdır!" diye cevap verdi. Sonra, ihtilam olduğunu görüp de, yaşlık göremeyen kimseden soruldu:

"Ona gusül gerekmez" dedi. Ümmü Süleym (radıyallahu anhâ) sordu:

"Bunu kadın görecek olursa, kadına gusül gerekir mi?'' Buna da:

"Evet! Kadınlar, erkeklerin emsalleridir!'' diye cevap verdi.''²⁸²

2- Sünnet yerlerinin kavuşması; Rasulullah (aleyhissalâtu vesselam) buyurdular ki: "Erkek, kadının dört uzvu arasına çöker ve Hitân, hitanı geçince (kadına mübâşeret ederse) İnzal olmasa bile gusül vacib olur.''²⁸³

Übey İbnu Ka'b (radıyallahu anh) anlatıyor: "Su, sudan dolayı gerekir" hükmü İslam'ın bidayetinde bir ruhsattı. Sonra bundan nehyedildi.'' Übeyy ilaveten der ki: "Su, sudan dolayı gerekir" hükmü ihtilâm hakkında muteberdir.''²⁸⁴

3- Hayız ve Nifasın bitmesi; Allah Teala buyuruyor ki; “Sana kadınların ay halini sorarlar. De ki: O, bir rahatsızlıktır. Bu sebeple ay halinde olan kadınlardan uzak durun. Temizleninceye kadar onlara yaklaşmayın. Temizlendikleri vakit, Allah'ın size emrettiği yerden onlara yaklaşın. Şunu iyi bilin ki, Allah tevbe edenleri de sever, temizlenenleri de sever.”(Bakara 222)

Urve b. Zübeyr’den: Fatıma binti Ebi Hubeyş, Rasulullah’a (istihaza) kanından şikayet edip (hükmünü) sordu. Rasulullah ona şöyle buyurdu:

“Bu bir damar (kanı)dır, (hayız kanı değildir). Bak (mutad olan) hayız günlerin geldiğinde namaz kılma; hayız günlerin geçince yıkan. İki ay hali arasında namaz kılmaya devam et.”²⁸⁵

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem, hayzı nifas olarak isimlendirmiştir; Aişe r.a.’dan; "Biz hacc aylarında, Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'la birlikte, hacc için ihrama girmiş olarak, hacc gecelerinde yola çıkıp Seref denilen yere indik. Ben hayız oldum. Rasulullah yanıma gelince beni ağlar buldu.

"Niye ağlıyorsun?" diye sordu.

“Vallahi çok istememe rağmen bu sene gelemeyeceğim” dedim. “Neden, herhalde nifas oldun” buyurdu. Ben de; “evet” dedim.²⁸⁶

Bu hadisten, hayız ile nifasın hükümlerinin aynı olduğu anlaşılmaktadır. Zira nifas, doğumdan sonra gelen akıntıdır. Aişe r.a. ise doğurmamıştı.

4- Ölüm; İbni Abbas r.a.’dan; “Arafat’ta vakfede iken bir adam bineğinden düştü ve boynu kırılıp öldü. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki; “onu su ve sabun ile yıkayınız.”²⁸⁷

5- Kafir müslüman olunca; Kays İbnu Asım radıyallahu anh anlatıyor: "Müslüman olmak arzusuyla Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelmiştim. Bana su ve sidr ile yıkanmamı emir buyurdu."²⁸⁸

MÜSTEHAP OLAN GUSÜLLER

1- Cuma günü gusletmek; Semüre İbnu Cündeb radıyallahu anh anlatıyor: "Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Cuma günü kim abdest alırsa bununla (o, sünneti yerine getirmiş, fazilete ermiş) olur ve (sünneti yapmış olma) nimetine erer. Ama cuma günü kim de guslederse (bilsin ki) gusül daha faziletlidir."²⁸⁹

Aişe r.a.’dan; Cumaya insanlar yaylalarındaki evlerinden abâ içinde gelirler, yolda tozlanıp terlerlerdi. Bu nedenle üzerlerinden pis bir koku çıkardı. Hatta Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e henüz evde yanımdayken bir adam geldi. (onun halini görünce) buyurdu ki;

“Bu gününüz için yıkanıp temizlenirseniz daha iyi olur.”²⁹⁰

İkrime rahimehullah anlatıyor: "Iraklılardan bir grup kimse İbnu Abbas radıyallahu anh'a gelerek:

"Cuma günü gusletmek vacib midir ne dersin" diye sordu. İbnu Abbas şu açıklamayı yaptı:

"(Farz değil), ancak temizliğe çok uygundur ve gusleden için pek hayırlıdır. Yıkanmayan üzerine de vacib değildir. Ben size guslün nasıl başladığını anlatayım: "İnsanlar meşakkatli işler yapıyorlar ve yünlü elbiseler giyiyorlardı. Çalışmaları çoğunlukla sırtlarında yük taşımak şeklinde oluyordu. Mescidleri dardı ve tavan alçaktı, yani arîş (denen üzeri hurma dallarıyla örtülmüş çardak) şeklindeydi. Sıcak bir günde Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm (minbere) çıktı. Cemaat yün elbiselerin içinde terlemişti. (Terleri sebebiyle) onlardan çıkan kokular ortalığı sardı ve herkesi rahatsız etti. Koku Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm'a da uzanınca:

"Ey insanlar, bu gün gelince yıkanın. Ayrıca herkes, bulabildiği en güzel kokuyu sürünsün!" buyurdular. Bilahare Cenab-ı Hakk'ın lütfu yetişti (bolluk arttı), herkes yünlüden başka elbiseler giydiler, çalışmaları hafifledi, mescidleri genişletildi. Birbirlerini rahatsız eden terlerin bir kısmı ortadan kalktı."²⁹¹

2- Arefe ve Bayram günü gusletmek²⁹²; Zadan dedi ki; “Birisi gusül hakkında sorunca; “istersen her gün yıkan” dedi. “Hayır, gusül olan yıkanmayı soruyorum” dedi. Ali r.a. dedi ki; “Cuma günü, (Hacda) arafe günü, kurban günü ve fıtır günü guslet.”²⁹³

İbnu Ömer radıyallahu anhüma'nın, Fıtır bayramında, musallaya gitmezden önce yıkandığı rivayet edilmiştir.²⁹⁴ İbnül Müseyyeb der ki; “Fıtrın (Ramazan bayramının) sünneti üçtür; namazgaha yürümek, çıkmadan önce bir şeyler yemek ve gusletmek.”²⁹⁵

3- İhram guslü; Zeyd Bin Sabit r.a.’den; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem (ihram giyilip) telbiyeye başladığı zaman gusletti.”²⁹⁶ İbni Ömer r.a’dan; “İhrama girilirken ve Mekke’ye girileceği zaman gusletmek sünnettendir.”²⁹⁷

4- Mekke’ye girerken gusletmek; İbni Ömer r.a., Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in Zi Tuva’da geceleyip sabah namazını kıldıktan sonra Mekke’ye girerken guslettiğini rivayet etmiş, kendisi de böyle yapmıştır.²⁹⁸

5- Ölü yıkayanın gusletmesi; Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm: "Kim ölü yıkarsa, yıkansın. Kim de cenaze taşırsa abdest alsın" buyurdular."²⁹⁹

Diğer bir hadiste; “Ölü yıkadığınız zaman gusletmeniz gerekmez. Zira ölüleriniz necis değildir. Ellerinizi yıkasanız size yeter.”³⁰⁰ Buyrulmuştur. İbni Ömer r.a dedi ki; “Biz ölü yıkadığımız zaman bazılarımız guslediyor, bazılarımız gusletmiyordu.”³⁰¹

6- Her cima için; Ebu Râfi (radıyallahu anh) anlatıyor: "Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm), birgün bütün hanımlarına uğradı. Her birisinin yanında ayrı ayrı yıkandı. Kendisine:

"Ey Allah'ın Resulü dedim, en sonunda bir kere yıkansanız olmaz mı?"

"(Olmasına olur, ancak) böyle yapmak daha temiz, daha hoş ve daha paktır!" buyurdular."³⁰²

7- İstiazelinin (özürlünün) her namaz için veya öğleyle ikindiye bir, akşamla yatsıya bir ve sabah namazı için bir gusletmesi; Aişe şöyle dedi: Ümmü Habibe bint Cahş Rasulullah zamanında istihaze oldu. Rasulullah kendisine her namaz için yıkanmasını emretti.³⁰³

Aişe şöyle demiştir: Rasulullah devrinde bir kadın istihaza oldu. İkindiyi öne (ilk vaktine) alıp öğleyi te’hir ederek ikisi için bir defa; akşamı te’hir edip, yatsıyı öne alarak ikisi için bir defa gusletmekle ve sabah için de bir defa gusletmekle emrolundu³⁰⁴

8- Müşriğin defninden dolayı; Naciye İbnu Ka'b anlatıyor: "Ali radıyallahu anh dedi ki: "Ebu Talib ölünce Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelip: "ihtiyar amcan müşrik olarak öldü" dedim. Bana: "Git babanı göm! Sonra, bana gelinceye kadar hiçbir şey yapma!" buyurdular. Ben de gidip gömdüm ve Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelip haber verdim. Bunun üzerine bana yıkanmamı emir buyurdular ve yıkandım.. Sonra bana dua ediverdi (ancak duayı ezberleyemedim)"³⁰⁵

9- Baygınlıktan dolayı; Ubeydullah İbnu Abdillah'tan gelen bir rivayette Ubeydullah der ki: "Hz. Aişe radıyallahu anhâ'nın yanına girdim. Ona: "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın hastalığından bana anlatmaz mısın?" dedim. Anlatmaya başladı: "Elbette! Resülullah aleyhissalâtu vesselâm ağırlaştı ve: "Halk namazını kıldı mı?" diye sordu. Biz: "Hayır! Ey Allah'ın Resûlü, onlar sizi bekliyorlar!" dedik.

"Leğene benim için su koyun!" emrettiler. Hz. Aişe der ki: "Hemen dediğini yaptık, o da yıkandı. Sonra kalkmaya çalıştı, fakat üzerine baygınlık çöktü. Sonra kendine geldi ve tekrar:

"Cemaat namaz kıldı mı?" diye sordu. "Hayır!" dedik, onlar sizi bekliyorlar ey Allah'ın Resülü!" Tekrar:

"Benim için leğene su koyun!" emretti. Hz. Aişe der ki:

"Dediğini yaptık, yıkandı. Sonra tekrar kalkmak istedi. Yine üzerine baygınlık çöktü. Sonra ayılınca:

"İnsanlar namaz kıldı mı?" diye sordu.

"Hayır! dedik, onlar sizi bekliyorlar, ey Allah'ın Resülü!" Aleyhissalâtu vesselâm: "Benim için leğene su koyun!" dedi ve yıkandı…³⁰⁶