Sh. Sodiqova

5. M ashg‘uIotlar asosan qaysi vaqtda o‘tkaziladi?
A) Ertalab
B) Tushlikkacha
C) Running birinchi yarmida
D) Kunning ikkinchi yarmida
6. Mashg‘ulot qanday tuzilishga ega bo‘ladi?
A)Tashkiliy qism, mashg‘ulotning borishi
B)Bolalarni uyushtirish, asosiy va yakuniy qism
C)Mashg‘ulotning boshlanishi, borishi, yakuni
D)Bolalarni uyushtirish, mashg'ulotning borishi, asosiy qism, yakun- 
lovchi qism
7. Ekskursiya nima?
A) Ta’lim berish shakli
B) Ta’lim berish uslubi
C) Ta’lim berish usuli
D) Ta’lim berish vositasi
8. Ekskursiyadan ko'zlangan maqsad?
A) Bolalarning ochiq havoda boTishini ta’minlash
B) Bolalarning tevarak-atrofdagi hayot to'g'risidagi tasaw u r va taas- 
surotlarini shakllantirish
C) Tevarak-atrof hayot bilan bevosita tanishtirish
D) Bolalarning taassurotlarini shakllantirish
9. Ekskursiyada asosan qaysi uslubdan foydalaniladi?
A) Og'zaki
B) Amaliy
C) K o‘rgazmali, kuzatish
D) Barcha javoblar to‘g‘ri
211

---

XV bob. MAKTABGACHA TA’LIM YOSHIDAGI
BOLALARNI 0 ‘QITISH UslubLARI
. 
Uslub
so‘zi grekcha tadqiqot, maqsadga
^
1
Э LltQ US 1U
V
Я 
■ 
I ■ 
i 
cl - 
I - 
i 
* 1 '
i
A ... 
„ 
. , 
. j erishish yo h, usuli degamdir. Bu so znmg 
«ta’lim usullari» haqida 
. 
. 
. .. ... 
. . . . 
.4
 
. . .
tushuncha 
etimologiyasi (kelib chiqishi) unmg llmiy
kategoriya sifatidagi talqinida ham aks etgan. 
“Uslub - eng umumiy m a'noda - maqsadga erishish usuli, ma'lum tarzda 
tartibga solingan faoliyat” .
Ta’lim uslublari
deyilganda, o‘rganilayotgan materialni egallashga 
qaratilgan turli didaktik vazifalarni hal etish bo‘yicha pedagogning 
o ‘rgatuvchi ishi va ta’lim oluvchilar o ‘quv-bilish faoliyatini tashkil etish 
usullari tushuniladi.
Ta’lim usuli -
ta’lim uslubining tarkibiy qismi yoki alohida tomoni, 
Uslublar bilan usullar munosabati o‘zaro bir-biriga bog‘langan. Usui va 
uslub butun va qism sifatida bir-biriga bog‘lanadi. Usullar yordamida 
faqat pedagogik yoki о‘quv vazifasining bir qismi hal qilinadi. Xuddi 
shu uslubik usullar turli uslublarda foydalanilgan bo‘lishi mumkin. Va 
aksincha, xuddi shu uslub turli pedagoglar tomonidan turli usullarda 
ochib berilishi mumkin.
Tanlab olingan uslub bilan bog‘liqlikda faoliyat usullarini amalga 
oshirish uchun qulay tarzda harakat qilish zarurligini belgilab beruvchi 
m e’yoriy ko‘rsatmalar esa 
qoidal&r
deb ataladi.
Ta’lim uslublarini tanlab olish 
aniq shart-sharoitlarm
talab etadi. 
Ta’lim uslublarini tanlab olishning umumiy shartlariga quyidagilar 
kiradi: l.Ta’limning umumiy maqsadlari. 2 .0 ‘rganilayotgan mavzuning 
mazmuni hamda o‘ziga xosliklari. 3. M ashg‘ulotni o'tkazish uslubi- 
kasining o ‘ziga xosliklari. 4. Materialni o‘rganishga ajratilgan vaqt.
5. 0 ‘quv m ashg‘ulotining maqsadi, vazifalari va mazmuni. 6. Ta’lim 
oluvchilaming yoshi va bilish imkoniyatlari. 7. Ta’lim oluvchilaming 
tayyorgarlik darajasi. 8. Ta’lim muassasasining moddiy ta ’minlanganligi.
9. Pedagogning nazariy, amaliy va uslubik tayyorgarligi, pedagogik 
mahoratni egallaganlik darajasi.
Zamonaviy didaktikada ta ’ lim uslublarining eng keng tarqalgan beshta 
tasnifi mavjud:
1. 
A n ’anaviy (manbasiga к о ‘ra) ta ’lim uslublari
(E.l.Golant, 
JV.M.Verzilin va boshqalar) tasnifi: og‘zaki (hikoya, suhbat, tushuntirish),
212

---

гу
• i - j w i
j
ко rgazmali (lllyustratsiya, demonstratsiya),