Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
cius Tomo 1. Consilior. lib. 2. cap. 4. dub. 15. & eum secutus Cardinalis Lugo Tomo 2. de Iustitia disput. 36. num. 69. pauperes scilicet non debere gabel- las. Et tales illæ, de quibus loquimur. peditos, senes, & huiusinodi alios ad tributa com- pellere, à Christianâ est pietate, immò & huma- no quoppiam respectu, penitus alienum. Viden- dus Dom. Solorzanus citato cap. 19. vbi quòd ob sterilitatem etiam facienda remissio. In quo qui- dem euentu Indi Regiis Audientiis viciniores be- nignè audiuntur, non ita remotiores, compellen- tibus Prætoribus Indorum Regulos taxatas inte- grè soluere pensiones, ne eorum tribuatur incu- riæ Regium ex hac parte patrimonium imminu- tum. Opus ergo esset vt Regia circa hoc proui- dentia versaretur, & Rescripto aliquo Indos ju- beret audiri, cùm sterilitatis, aut fortuiti alterius casus notam calamitatem ab eisdem contigerit allegari. Quòd si dubia; audiantur quidem, & veritate compertâ decernatur. Pro quo sic apud Cassiodorum Theodoricus Lib. 4. 50. Campani<-P>@@ prætextu, Indi grauiùs, missis probatoribus, one- rentur. Obeat ergo pro sui officii obligatione Prouinciam Prætor, sic enim facilè poterit quid- quid acciderit explorare. da, quando id, quod Indi ex fructibus tenentur soluere, ob sterilitatis infortuniũ in pecunia ad- mittitur, eâ moderatione, vt non secundùm præ- sentis temporis valorem, qui maior est, sed se- cundùm antiquiorem sit compensatio facienda. Cùm enim species, non pecuniam, reddere te- neantur, deficientibus illis iniuriâ temporum, ad illarum non tenentur pensionem. Vnde neque Theodoricus, impius aliàs rex & hæreticus, talem compensationem pecuniæ pro fructibus facien- dam esse mandauit; quia durissimum profectò onus est, & quando est tale, iniustè imponi com- munis sententia est, vt si decem pro centum exi- gantur: prout videri potest apud P. Sancium suprà Dub. 13. Item. Gregorius Nonus Cap. Propter sterilitatem. 3. de locato, & conducto, re- missionem faciendam colonis Ecclesiæ propter sterilitatem præcipit, afficientem magno incommo-
ciuntur incommodo, si sterilitas superueniat: vnde remissione tributi debet ab eorum Princi- pibus subleuari; aliàs incommoda geminantur, quandoquidem victualia illis desunt, & aliunde pecunia ad illa emenda prorsus necessaria, eisdem pro tributariâ pensione subtrahitur non valenti- bus reluctari. ci plura, quem scio in deliberatione circa res In- dicas, vbi conscientiæ periculum agitur, num- quàm sine Consilii maturitate procedere. Vnde quæ à nobis dicta, non tam ipsi, quàm iis, qui- bus directio ista ex officio, aut aliàs incumbit, aliquali esse vsui poterunt: cùm præsertim ab eo scripta sint, quem neque ob natale solum pri- uato affectu ductum suspicari possit: neque ob experientiæ defectum; est enim quinquaginta ferè annorum transactione firmata, pręceps quid- quam eidem possit imputari. Iam ergo ad alia. @@0@ @@1@ Eiusque coram Deo obligationibus, vt conscientiæ securitas habeatur.
mâ ex parte pertinere constat; est enim velut immedia- tum organum, per quod amplissima gubernatio earum- dem exercetur. Ideò in hoc Titulo breuiores erimus, securitati conscientiæ magnorum illorum virorum con- sulentes, quos Catholici Reges ad exonerationem pro- priarum conscientiarum delegerunt, vt ex eorumdem attestatione compertum habemus, de quâ Titulo præced. Cap. 3. in fine, verbis il- lis: Nostri Consilij, qui sunt, conscientias suas exonerent, quandoquidem per illos
studio circa conscientiæ in iis, quæ ad eorum munus spectant, inoffensum iter attendere, quorum fidei tantopere Catholici Reges deferunt, pro eorum erratis apud Deum rationem exactissimam reddituri. Et certè, vt nullus subesset timor, amor tamen deberet hoc in eorum præstare pectoribus erga beneficos Principes, singulari honorificentiâ in eosdem amanter effusos, juxta illud Athalarici Regis apud Cassiodorum Lib. 8. 2. de Romanis Senatoribus allocuto: Constat enim gnissimis Principibus licebit, quàm à præfato Rege promissum eisdem, dum sub- dit: Si qua autem nobis postulanda creditis, quæ vestræ securitatis incrementa mul-
di facit: Nunc vestrûm est, tale aliquid sperare, quod communem Rempublicam possit augere. Non ergo propriis commodis inhiandum, sed in id dirigendus in- tuitus, quod communem Rempublicam possit augere. Indicam equidem, quâ communior nulla; cuius diuitiis, si qua est diues Respublica, locupletata est; & multæ se locupletissimas gloriantur. Aut Indicam pariter & Hispanam; ab illâ enim huius augmenta, si tamen illa ab istâ, vt par est, prouidâ solici- tudine gubernetur. Hoc opus, hic labor Indicorum Consiliariorum est, pro quibus sit
mortali teneantur rerum Indi- carum specialem notitiam stu- dio & inquisitione solicitâ com- parare.
dicta Titulo præcedenti cap. 8. ea enim ad Consiliarios Regios potiori ratione trahenda, qui velut Regis oculi esse debent ad remotissima hæc imperia peruidenda, & ita beneficio lucis viam monstrare conspicuam, & non per caliginem judicare. Iam pro iisdem @@ tali tenentur circa res Indicas specialem compa- rare notitiam inquisitione solicitâ. Probatur Primò ex ordinatione sextâ eiusdem Consi- lii, in quâ illis grauiter iniungitur, vt in India- rum historiis, Cosmographiâ, descriptione, & nauigatione specialem instructionem accurent, illâ redditâ ratione: Quoniam res nulla intelligi aut maximè substantiale requisitum spectet, absque dubio grauissimam obligationem inducit: leges enim ciuiles posse in conscientiâ obligare tenent communiter scriptores Theologi & Iurisperiti, ex quibus plures adducit P. Suarez lib. 3. de legi- bus cap. 21. num. 5. vbi & ait Assertionem esse de fide aut fidei proximam. Obligationem autem esse sub mortali, quando materia est grauis, ne-<-P> @@0@ @@1@ cum aliis ostendit cap. 24. & seqq. quibus adden- dus Illustrissimus Villaroel Parte 1. Gubernationis
talem cum lege non posse consistere, si materia grauis sit, eoq́ue ipso grauiter obligare, tenent P. Vasquez Tom. 2. in 1. 2. disp. 158. n. 32. & seqq. P. Salmeron Tom. 4. in Euangelia, Parte 3. tr. 12. §. Dif-
canus de legibus, cap. 6. q. 3. n. 13. & seqq. & alii. In omni ergo opinione legem dictam constat obli- gare. Nam licet sint qui probabiliter asserant, etia cùm materia est grauis; posse obligationem esse sub veniali, aut etiam sine peccato, & talem re- putandam, quando contrarium aliunde non con- stat, pro quo videri potest Thomas à Iesu in Regulâ Carmelitarum Parte 2. Dub. 8. §. vltimo, quia, & seqq. addunt tamen constare tunc cùm seclusâ graui obligatione non videretur sufficienter bono communi prouisum in re magni momenti, quod in casu nostro contingit: & videri pro eo potest P. Arriaga Tomo 2. in 1. 2. Disput. 16. num. 68. de quo & inferiùs cap. 9. Præterquàm quòd Ordi- natio dicta non tam est ciuilis lex, quàm naturalis declaratio, vt jam probo, arguens. quibus publicum officium exercere nequit, gra- uiter peccat, vt est receptissima omnium senten- tia, pro quâ videri possunt Cardinalis Lugo Tomo 2. de Iustitia, disput. 37. sect. 1. P. Thomas Sancius
Lessius lib. 2. cap. 7. num. 33. & alii: Atqui Regii Consiliarii sine notitiâ dictâ nequeunt publicum & grauissimum, quo potiuntur, officium conue- nienter exercere: ergo grauiter peccant eam non studentes comparare. Discursus est euidens, ju- xta quem deducunt communiter Doctores eum, qui præbet consilium, teneri ad restitutionem si ratione ignorantiæ damnum subsequatur, vt videri potest apud P. Lessium, Cardinalem Lugo, citatis locis, & alios: quando scilicet ratione offi- cii & professionis tenebatur scire, & proptereà ad consiliandum est adhibitus. scii possunt esse damnorum grauissimorum cau- sa: ergo grauiter peccant instructionem erga eosdem negligendo. Consequentia est euidens ex receptissimâ omnium doctrinâ de damno da- to, & Antecedens negari nequit, quia grauissima damna ex inordinatâ & cæcâ gubernatione se- quuntur, cui inscius Consiliarius assistit; non secùs ac naui, cui inscius accidit gubernator, quod Plato in Dialogo de Regno, & Lib. 8. de Republica, & Plutarchus in Moralibus eleganter prosequuntur. Et sicut
Bellua, sulcandas cui præuius edocet vndas. & cum Spiritu sancto causam istam in propriis terminis decidendo: Vbi non est gubernator, popu-
11. v. 14. Vbi pro eôdem ducit non esse guber- natorem, ac sine sapientium consilio gubernare. Non enim agitur de Republicâ, cui nullus gu- bernator assistat, sed quæ illum habeat, consiliis tamen sapientium destitutum. Vnde Theodo- tion sic legit: In incogitantia corruit populus; salus Quod exponens magnus interpres in cum lo- cum, sic ait: Est Metalepsis, ex consilijs enim intelli- ille.
rum Indicarum instructus, aptus tamen aliàs, potest Consiliarii dignitatem admittere, immò & ad illam se offerre. Probatur. Quia quod in hac parte initio deest, potest quotidiano & so- lerti studio supplere, cùm huiusmodi peritia, non adeundo scholas, & exercitationes habendo, sed legendo, audiendo, & percuntando, possit suf- ficienter, quantùm res ipsa patitur, compa- rari.
iis, qui in Indiis Regii fuerint Auditores, aliqui ad Regium earum Consilium aduocentur. Ra- tio conuenientiæ est comperta. Sed vitandus scopulus vnus, dum cura est ab altero declinandi. Ne scilicet eò traducantur ii, quos in Cancellariis Indicis omnimodæ integritatis fama non penitus dignos tantâ reddidit promotione, ne cognatio- nibus implicati: nisi fortê & hoc ipsum pericu- lum integritatis experimenta superârint. Ibi pro- fectò quàm isthic nocentiores. catis in eôdem Consilio nonnullos ad munus prædictum, si dotibus requisitis excelluerint, pro- mouere. Hi enim rerum Indicarum cognitione jam præditi, meliùs de illis judicabunt. Est au- tem Aduocationis officium Senatoriâ dignitate dignissimum. Vnde Athalaricus rex Aratorem tali dignatus honore, sic scribit apud Cassiodo- rum lib. 8. 12. Decet enim tractatores habere doctißi- mos, quibus potestas summa committitur; vt nullo de- fectu impediente meritorum, prouisa Reipublicæ vtili- tas explicetur. Alij sunt honores, qui se ordinaria pro- uisione componunt; de generali autem securitate solici- to talis associandus fuit, qui parem in suis studijs non haberet. Neque enim adhuc minùs probatus agnosce- ris, licèt primæuus veneris ad honores. Aduocationis te campus exercuit, te judicij nostri culmen elegit. Sic ille. Certè in re tantâ nobilitatis rationem ha- bere præcipuam sine experientiæ præsidio, ac excellenti litterarum auctario, valde periculo- sum est, & ita Regiâ animaduersione dignissi- mum. Habeat quidem honores condignos lit- terata nobilitas; sed vbi publicum, & maioris momenti negotium agitur, non munus ho- minibus, sed homines muneri conquiran- tur.
@@0@ @@1@ da ea, quæ negotium fidei in Indiis concernunt, teneantur. peccati reatu. Probatur Primò ex di- ctis num. 1. Nam præcipua Regum Catholicorum cura huc spectat & spectare de- bet; Atqui illi ad exonerandas circa hoc con- scientias Consilium erexerunt: ergo Consiliarij pari obligationis titulo constringuntur. Secun- dò. Quia Ordinationes primariæ pro eôdem Consilio editæ hoc præ aliis exigunt, vt videri potest in Summario Recopilationis legum Indicarum Libr. 2. Tit. 2. Ordinat. 8. & 9. Sibi ergo illud Diui Isidori pro Indicâ Ecclesiâ specialiter di- ctum intelligant, quatenus Principum nostro- rum auctoritatem hac in parte communicant, & 23. Quæst. 5. Cap. Principes sæculi, habetur: Cog- ter peccant, si non curent idoneos Ministros in Indias mitti ad fidem in illis promouendam. Pro- batur ex dictis Cap. 3. Tit. præced. & præsertim in
tioni consonas difficultates, quas multi, dum tales Ministri postulantur, obiiciunt; vel quia necessarios non iudicant, vel quia dolent Regium ærarium, expensis in eorum transmissione facien- dis, necessitatum turbine occurrente, grauari. Quo in articulo Reges nostri benigniores & mu- nificentiores esse solent, rati quàm verissimè di- tius tunc ærarium fore, cùm seruit Christo. Di- ctum quidem sic à Theodorico Rege verbis illis: Indigentiam iustè fugimus, quæ suadet excessus: dum pernitiosa res est in imperante tenuitas. Cassiodorus Lib. 1. 19. Sed additum statim. Modus vbique lau- dandus est. Ad modum autem pertinet, eam non posthabere obligationem, ratione cuius locu- pletari ærarium solet assiduè, vt in casu nostro contingit, cùm sit orbi vniuerso perspicuum ex thesauris Indicis, ærarium Regium frequentia incrementa sortiri. Et prætereà non arbitraria, sed maximè vrgensagatur caussa; vnde inter oc- currentes necessitates hæc debet omnium potissi- ma reputari. ritò reluctanti Consilio dicere Rex Catholicus possit, quod aliàs Christus Baptistæ suo difficul- tatem obiicienti impositæ functionis: sine modò;
implendam ego & tu pariter vrgeamur. Sine mo- do. Scio Modò aduerbium esse, sicut & sine ver- bum: & ita dum nomen facio, in præpositionem verbo similiter commutato, latentem sensum, non sola verba desumo; quæ tamen sensûs pro-<-P>@@ <-P>prietate retentâ, accommodationem aliquam, vbi imitatio esse potest, non excludunt, non in- frequenti apud Scriptores sacros vsu. Imitetur ergo Rex Catholicus regum terræ Principem, dicatque Consiliario minùs se digna consilian- ti: Sine modo est tuum in re adeo iustâ consilium, & ita sine modo difficultates obiicere, Decet enim, Decorum Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|