Sürdürülebilir kentleşme/kentsel gelişme yaklaşımı, sürdürülebilir kalkınma yönündeki genel amacın önemli bir parçası olarak görmek gerekir
Yüklə 0,57 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VI.D.2. Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi
VI.D. Türkiye’den ÖrneklerVI.D.1. İstanbul İçin Yaşam Kalitesi Göstergeleri ÇalışmasıÜlengin ve diğerleri (2001), çok boyutlu bir bakış açısıyla, İstanbul’da yaşayan nüfusun kente ilişkin önceliklerini araştırarak modellemişlerdir. Çalışmada topladıkları verileri, bireylerin yaşam kalitesi etkenlerinin ağırlıklarını elde etmede kullanmışlardır. Yaşam kalitesini tanımlayan özellikler; yazın taraması, İstanbul’da farklı sosyo-ekonomik sınıflardaki insanlarla yürütülen pilot bir araştırma ve uzmanlarla yapılan derinlemesine görüşmeler yoluyla belirlenmiştir. Bu özellikler arasından, sadece yetkililerin müdahale edebileceği özellikler seçilmiştir. Çünkü çalışmanın amacı yetkililere politika önerileri yapmaktır. Bu nedenle, iklim ve nem oranı gibi etkenler çalışmanın dışında bırakılmıştır. Daha sonra yaşam kalitesi özellikleri dört grupta sınıflandırılmıştır: fiziksel çevre, sosyal çevre, ekonomik çevre ve ulaşım-iletişim olanakları. Bu özellikler Tablo 12’de verilmektedir:
Tablo 12-Yaşam Kalitesi Modelinin Hiyerarşik Yapısı Çalışma İstanbul’da oturan 200 kişilik bir örneklem ile ve üç sosyo-ekonomik sınıf üzerinde yürütülmüştür. Araştırmacılar, bu çerçeveyi kullandıkları çalışmada, İstanbul’da yaşayanların en fazla önceliği ekonomik çevreye verdiklerini bulmuşlardır. Yukarıda verilen gösterge gruplarında yer alan özelliklere İstanbul’da yaşayanların verdikleri önem, aşağıdaki tablolarda derlenmektedir:
Tablo 13-İstanbul’da Yaşayanlar İçin Fiziksel Çevre İçinde Yer Alan Özelliklerin Fiziksel Çevre Yapısına Katkısı Tablo 13 incelendiğinde, bireylerin bina olarak kompleks yapıları ve apartmanları tercih etmedikleri görülmektedir. Şehir içinde yeşil alan yerine, şehrin çevresinde büyük yeşil alanları tercih ettikleri anlaşılmaktadır. Bu arada, altyapının ve yaygın rekreasyon alanlarının en fazla önem verilen özellik olduğu görülmektedir. Tüm özelliklerin ortalama önemlerine bakıldığında ise, en fazla önem verilen özelliğin altyapı ve belediye hizmetleri, en az önemli görülen özelliğin ise bina düzeni olduğu ortaya çıkmaktadır.
Tablo 14-İstanbul’da Yaşayanlar İçin Sosyal Çevre İçinde Yer Alan Özelliklerin Sosyal Çevre Yapısına Katkısı Tablo 14 incelendiğinde, bireylerin yaygın, erişimi kolay ve ücretsiz eğitim ve sağlık hizmetlerini ve düşük suç oranını tercih ettikleri görülmektedir. Bu sonuçların elde edilmesi normal olmakla beraber, bunlara verilen önem düzeyinin farklılaştığı anlaşılmaktadır. İdeal bir sosyal çevre için, en fazla önem verilen özellik düşük suç oranı olarak bulunmuştur. Bu arada eğitim hizmetlerine verilen önem, sağlık hizmetlerine verilen önemden fazladır. Ayrıca kültürel etkinliklere ve eğlenceye verilen önem de sağlıktan fazladır. En az önemli bulunan konu eğitim hizmetlerinin ücretidir.
Tablo 15-İstanbul’da Yaşayanlar İçin Ekonomik Çevre İçinde Yer Alan Özelliklerin Ekonomik Çevre Yapısına Katkısı Bu küme içinde en önemli görülen özelliğin, tatmin edici iş bulma fırsatı olduğu görülmektedir. Yaşam maliyeti ve barınma maliyeti aşağı yukarı aynı düzeyde önemli bulunmaktadır.
Tablo 16-İstanbul’da Yaşayanlar İçin İletişim ve Ulaşım Özelliklerinin Değişen Düzeylerinin Bileşimlerinin Önemi Tablo 16, iletişim ve ulaşım özelliklerinin farklı düzeylerinin bileşimlerine, İstanbul’da yaşayanların verdikleri önemi ortaya koymaktadır. Trafik akışının kolaylığı en fazla önemsenen özelliktir. Yukarıdaki tablo incelendiğinde, İstanbul’da yaşayanlara göre ideal kentin, trafiğin hızlı ve kolay aktığı, yaygın iletişim ve ulaşım olanaklarının bulunduğu, toplu taşıma erişimin kolay olduğu kent olduğu anlaşılmaktadır. Çalışmada irdelenen tüm özelliklerin bütünleşik şekilde değerlendirilmesi ise Tablo 17’de verilmektedir:
Tablo 17-İstanbul’da Yaşayanlar İçin Özelliklerin önem düzeyi Tablo 17 incelendiğinde, İstanbul’da yaşayanlar için ideal kentin, tatmin edici bir iş bulma fırsatının yüksek olduğu, yeterli altyapı ve belediye hizmetleri ile donatıldığı, rahat ve hızlı trafik akışına sahip olduğu, yaşam maliyetinin düşük olduğu, konut fiyatlarının ve kiraların düşük olduğu ve gelişmiş toplu taşım araçlarının bulunduğu bir kent olduğu anlaşılmaktadır. Diğer bir deyişle, İstanbul’da yaşayanların önemsediği bu özellikler, kentteki yaşam kalitesini yükseltmek için kaynakların aktarılması gereken alanlar olarak düşünülebilir (Ülengin ve diğ. 2001, 366-373). VI.D.2. Yeşilırmak Havza Gelişim ProjesiYeşilırmak Havza Gelişim Projesi (YHGP), bir bölge planı olarak, Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat illerinden oluşan TR83 adını alan Düzey 2 İstatistiki Bölge Birimi (İBB) için hazırlanmıştır. Projenin amacı, ekolojik dengeyi bozmadan, en uygun arazi kullanım planlamasını yapmak, kaynakları sürdürülebilir bir biçimde yönetmek, diğer bölgelerle olan sosyo-ekonomik gelişmişlik farklarını azaltılmak ve mevcut verimlilik düzeyini geliştirerek bölgenin refah düzeyini ve ülke ekonomisine olan katkısını artırmaktır (YHGP Yönetici Özeti 2006). Planın vizyonu şöyledir: “Türkiye’nin Karadeniz’e açılan kapısı olmuş, yaşam kalitesini yükseltmiş, çevreye duyarlı, rekabetçi, hızla gelişen bölge”. Temel stratejik amaç, bölgenin yenilenen mekansal yapısıyla eşleşen, sosyal ve ekonomik yapı dönüşümünün ve sürdürülebilir gelişiminin sağlanmasıdır. Bölgedeki yapısal dönüşümler, bu stratejik amaca yönelik olarak üç ana başlıkla tanımlanmaktadır:
Bölgedeki toplumsal ve ekonomik gelişmeler bölge fiziki mekanında meydana geldiği için, temel stratejik amaçta, mekansal dönüşüm amaçlarıyla ekonomik ve toplumsal dönüşüm amaçları arasındaki ilişkiler vurgulanarak ele alınmaktadır. Temel stratejik amacı izleyerek planda, şu stratejik amaçlar öngörülmektedir:
Plan’ın 5.2 Bölümü’nde ön görülerin gerçekleşmesi için izleme ve değerlendirme sisteminin öneminden söz etmektedir. İzleme, plan/ proje uygulamalarında ortaya çıkan durumun gözlemlenmesi olarak tanımlanabilir. İzleme yapılabilmesi için göstergelerin belirlenmesi ve bunların değişimi iyi temsil ediyor olması gerekmektedir. Değerlendirme ise, izlemeden elde edilen sonuçların yorumlandığı aşamadır. Değerlendirme, sürekli ve etkileşimli bir süreç olarak, planın yeni ortaya çıkmakta olan gelişmelere uyum yapabilmesini sağlar. YHGP’de izleme&değerlendirme yapan bir grup oluşması önerisi yer almakta; bu grubun çalışmalarına başlarken yararlanması için, bir başlangıç önerisi olarak bir dizi izleme göstergesi tarif edilmektedir. Gösterge listesi teknik altyapıdan, demografi, yerleşim yerlerinin riskere karşı güvenliği, kırsal alanlar, sanayi, doğal çevre, sağlık, eğitime uzanan çok geniş bir kapsamı olduğu için, izleyen tabloda planda önerilen göstergelerin sadece küçük bir bölümü verilmektedir. Tabloda yer alan göstergelerin tanımları şöyledir (YHGP Ana Planı 2006) : Çıktı göstergeleri program içindeki faaliyetlerle ilgilidir. Fiziksel veya parasal olarak ölçülebilir. Sonuç göstergeleri erken etkileri ölçer, performansın kapasitesi hakkında fikir verebilir. Etki göstergeleri program yararlanıcılarının ötesinde, daha genel olarak, müdahalenin daha geniş biçimde diğer amaçlarla ilgili olarak program uygulanmasının uzun erimli etkileriyle bağlantı kurar.
Tablo 18-YHGP’de Yer Alan Göstergelerden Örnekler (YHGP Ana Planı) YHGP çalışması kapsamındaki göstergelerin, hem ülkemiz kentleşmesinin hem de çalışılan bölge içinde yer alan yerleşim yerlerinin özgünlüklerini gözettiği görülmektedir. Ayrıca, bu göstergeler ile, sürdürülebilir kentsel gelişme yaklaşımının işaret ettiği çevresel (yapılı çevre ve doğal çevre), sosyal ve ekonomik alanların kapsandığı da gözlemlenmektedir. Plan’da bu göstergeler önerilirken, ilgili verilerin hangi kurumlardan elde edilebileceğine de yer verilmiştir. Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||