T.C.
DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI
AKÇAABAT-DARICA
İHTİSAS EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ
KUR’AN’DA VAAD ve VAİD KAVRAMI
BİTİRME TEZİ
Hazırlayan
Hasan BAŞOĞLU
TRABZON 2005
T.C.
DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI
AKÇAABAT-DARICA
İHTİSAS EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ
KUR’AN’DA VAAD ve VAİD KAVRAMI
BİTİRME TEZİ
II.DÖNEM
Hazırlayan
Hasan BAŞOĞLU
Danışman
Abdurrahman AKKUŞ
TRABZON 2005
ÖNSÖZ
Yüce Allah kainattaki sayısız varlıkları içinde en fazla değeri insana vermiş, ona ruhundan üflemiş ve yeryüzünde halife yapmıştır. Yerde, gökte ve ikisi arasında ne varsa hepsini onun için var etmiş ve sayısız nimetler vermiştir. Bunların karşılığında ise peygamberler ve kitaplar göndererek insanoğluna bazı görevler yüklemiştir. Ancak bu görevlerinin anlaşılabilmesi için insandan gönderdiği kitabı okumasını, üzerinde düşünmesini anlamasını ve ihlasla yaşamasını ister.
Zulüm, haksızlık ve tüm aşırılıkların varolduğu bir topluma indirilen Kuran, insanların dünyevi yaşamlarını düzene sokmuş, haksızlık, zulüm ve aşırılıkları kaldırmak suretiyle toplumsal düzeni sağlamıştır. Ahiret hayatının dünya fiilleriyle kazanıldığından hareketle, insanlara Allah’ın varlığına, birliğine imana çağıran Kuran, bunun göstergesi olarak da müminleri ibadetle sorumlu tutmuştur.
Şüphesiz ki Kur’an’ın her zerresi insanoğlu için bir yaşam damarıdır. Ondan anlaşılan ve yaşanılan her kavram insanın hayatı için bir dönüm noktası olacaktır.
İşte bu anlayış çerçevesi içerisinde bu tezde Kur’an’da geçen “vaad” ve “vaid” kavramlarını incelendi. Kavram tanımı hakkında bilgi verildikten sonra “vaad” ve vaid” ifadesinin anlam dairesi çizilmeye çalışılmıştır. Bundan sonra konu hakkında müfessirlere, kelamcılara, müsteşriklere danışılmıştır.
Kur’an-ı Kerim,bütün mahlukata hitap ettiği ve Allah Kelamı olması hasabiyle O’nu anlamak için pek çok kitabın yazıldığı ancak daha yolun başında olunduğu bir gerçektir. Dolayısıyla pek tabii ki bu eser de bir kavramı anlamak için bile yetersizdir. Çok daha kapsamlı ve doyurucu çalışmaların meydana gelmesi ise temennimizdir.
Bu eserin hazırlanmasında uzaktan olsun yakından olsun benimle ilgilenen, benden fikir ve moral bakımından yardımlarını esirgemeyen, bana rehberlik eden, yol gösteren, saygıdeğer danışman hocam Abdurrahman AKKUŞ’a, Darıca Eğitim Merkezi’nin yine her zaman bana yol gösterme ve bilgi verme açısından benden desteklerini esirgemeyen tüm öğretmenlerine ve değerli arkadaşlarıma sonsuz teşekkürlerimi arz etmeyi bir borç bilirim.
Yüce Allah’tan tevfikini niyaz ederim.
Hasan BAŞOĞLU 2005
İÇİNDEKİLER Sayfa No:
ÖNSÖZ III
KISALTMALAR VII
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM: VAAD VE VAİD KAVRAMLARI 6
I- VAAD ve VAİDİN LÜGAT VE ISTILAH ANLAMLARI 6
A- VAAD ve VAİDİN LÜGAT ANLAMLARI 6
b) Vaid 8
B- VAAD VE VAİDİN ISTILAH ANLAMLARI 9
a) Vaad 9
b) Vaid 10
II- VAAD VE VAİD İLE İLGİLİ DİGER KAVRAMLAR 11
11
A- VAAD İLE İLGİLİ KAVRAMLAR 11
a) Ceza 11
b) Tebşir 12
B- VAİD İLE İLGİLİ KAVRAMLAR 13
a) İntikam 13
b) Helak 15
c) Azab 18
d) İnzar 19
III. VAAD VE VAİD KAVRAMLARI ÜZERİNDEKİ KELAMİ TARTIŞMALAR 21
A) VAİDİYYE 21
a) Hariciler 21
b) Mutezile 23
B) VAADİYYE 26
a) Ehl-i Sünnet: 26
b) Mürcie 28
İKİNCİ BÖLÜM: VAAD VE VAİD ÇEŞİTLERİ 29
I- ALANLARINA GÖRE VAAD VE VAİD ÇEŞİTLERİ 29
A- GAYBİ VE ŞUHUDİ VAAD VE VAİDLER 29
B- DÜNYEVİ VE UHREVİ VAAD VE VAİDLER 30
C- İHTİYARİ VE IZDIRARİ VAAD VE VAİDLER 31
II- MÜTEKELLİME GÖRE VAAD VE VAİD ÇEŞİTLERİ 32
A) ALLAH (CC)’IN VAAD VE VAİDİ 32
B) İNSANLARIN VAAD VE VAİDLERİ 32
C- ŞEYTANIN VAAD VE VAİDLERİ 33
III- MUHATAPLARA GÖRE VAAD VE VAİD ÇEŞİTLERİ 36
a- Dünyevi Vaidler: 36
b- Uhrevi Vaidler 41
b) Müminlere Umumi Olan Vaad Ve Vaidler 43
b- Uhrevi Vaadler 55
d- Uhrevi Vaidler: 59
B) MUHATABI HUSUSİ OLAN VAAD VE VAİDLER 61
b)Toplumlara Yapılan Vaad Ve Vaidler 64
a- Eski Toplumlara Yapılan Vaad Ve Vaidler 64
a.1. Hz. Adem’in Kavmine Yapılan Vaad ve Vaidler 65
a.2- Nuh (a.s) Kavmine Yapılan Vaad Ve Vaidler 66
a.3- Hud (a.s)’ı Kavmine Yapılan Vaad Ve Vaidler 68
a.4- Salih (a.s)'ın Kavmine Yapılan Vaad Ve Vaidler 69
a.5- Şuayb (a.s)'ın Kavmine Yapılan Vaad Ve Vaidler 71
a.6- Lut (a.s)’ın Kavmine Yapılan Vaad Ve Vaidler 72
b- Ehl-i Kitap’a Yapılan Vaad Ve Vaidler 74
b.1- Yahudiler 75
b.2- Hıristiyanlar 85
c- Ehl-i Kitab Olması Muhtemel Toplumlara Yapılan Vaad Ve Vaidler 89
c.2- Mecusi1ere Yapılan Vaad Ve Vaidler 92
d- Müşriklere Yapılan Vaad Ve Vaidler 92
e- Münafıklara Yapılan Vaad ve Vaidler 94
g- Mürtedlere Yapılan Vaid 98
h- Müslümanlara Yapılan Vaad Ve Vaidler 99
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: VAAD VE VAİDİN FERDİ VE İCTİMAİ TESİRLERİ 100
I- VAAD VE VAİDİN FERT OZERİNDEKİ TESİRLERİ 100
A- AKLİ TESİRLER 100
B- RUHİ TESİRLER 105
II. VAAD VE VAİDİN CEMİYET ÜZERİNDEKİ TESİRLERİ 107
A- CEMİYETİN DİNİ HAYATI ÜZERİNDEKİ TESİRLERİ 107
SONUÇ 110
KAYNAKÇA 112
KISALTMALAR
A.g.e : Adı Geçen Eser
A.Ü.İ.F. :Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Ank : Ankara
A.s :Aleyhisselam
A.y. :Aynı Yer
Bkz. : Bakınız
b. : İbn, bin.
c.c : Celle Celalüh.
C. :Cilt
D. İ.A. :Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Doç. : Doçent.
Dr. : Doktor
İst. :İstanbul
Hz. : Hazreti
M.Ü.İ.F.Y. :Marmara Üniversitesi İlahiyat fakültesi Yayınları
Prof. : Profesör M.E.B. : Milli Eğitim Bakanlığı.
s :Sayfa
SAV : Sallallahu Aleyhi Vesellem
T.D.V : Türkiye Diyanet Vakfı
T.y. :Tarih Yok
Ter. :Tercüme
U. Ü. İ. F. D. : Uludağ Ünivertisesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
Vb. :Ve benzeri
Vs : Vesaire
y.y : Yer yok
Dostları ilə paylaş: |