T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliği deniZCİLİk denizde çalişma ankara, 2016

2.5.6. Mükâfat

Bir çalışandan beklenen çalışma azmi, bilgi, insan ilişkileri ve dürüstlüktür. Bu değerlere sahip ve kendini devamlı geliştiren personel teşvik amacıyla bölüm amirinin önerisi, kaptanın onayı ile gemi kaptanlığı ve/veya işletme müdürlüğü tarafından ödüllendirilebilir.

Personelin, ödüllendirmeye gerekçe gösterilen değerlere sahip olduğu en az altı aylık devamlı çalışmanın bütünü için göz önüne alınır. Beklenmedik bir anda ortaya çıkan ve sonunda can ve mal kaybının ve çevre kirliliğinin pek muhtemel olduğu olaylarda iyi bir çalışma gösterip can ve mal kaybını ve çevre kirliliğini engelleyen ya da çok aza indiren personel altı aylık süre şartı gözetilmeksizin ödüllendirilir.

2.6.Role Cetveli
Role cetveli, acil veya gemiyi terk durumunda, hangi gemi personeli ve yolcusunun ne yapacağını belirten, iş planlama ve görevlendirmelerinin yazıldığı tablolardır. Bu cetveller, gemi denize çıkmadan önce hazırlanır. Gerekli personel ve görev değişimleri işlenir ve gemide köprüüstü, makine dairesi, zabitan, mürettebat ve yolcu salonları gibi göze çarpan yerlere asılmaktadır.
Role Kartı: Her gemi adamına gemiye katılır katılmaz verilen, hangi durumda ne şekilde hareket edeceğini gösteren, adına düzenlenmiş bilgi kartına role kartı denir.
Role talimleri yapılırken şunlara dikkat edilmelidir;

• 
  Role yerinde tüm mürettebat can yelekleri giymiş bir şekilde toplanır ve talim boyunca can yelekleri giyilir tutulur. Gerek kalmadığı durumlar da can yeleği çıkarılıp el altında tutulabilir
  
• 
   Role talimlerinde fark edilen her türlü yanlışlık eksiklik ve bozukluk vakit geçirilmeden amire bildirilmeli veya düzeltilmelidir.
  
• 
  Bir role taliminde yer almayan kimse diğer role taliminde mutlaka görev almalıdır.
  
• 
  Role talimleri arasında olaylar çok iyi izlenmeli ve verilen talimatlar dikkatle yerine getirilip gözlenmelidir.
  
• 
  Amir olan kişinin acil durumlarda çeşitli nedenlerden dolayı bulunmayacağı ve görevini başka bir kişinin devralması gerektiği göz önüne alınarak komuta edecek kadar bilgili olmaya gayret gösterilmelidir.
  
• 
  Her ekibin bir amiri bulunur. Bu amirler kendi adamlarını bilir ve bunları acil durumda görevlerinin gereğini bildirmek görevidir.
  Kendilerinden sonra gelen sorunlarında mürettebatın bir listesi bulunur. Ekip amirinin kim olduğu veya onun yokluğunda kimin amir olacağı role cetvellerinde yazılmıştır.
  
• 
  Role talimlerine herkes katılmalıdır. Bir gemi adamı ne kadar tecrübeli olursa olsun, her geminin kendine özgü yapı ve donanımları olduğunu düşünmeli, eğitimlere katılmadığı zaman acil durumlarda acelecilik çekeceğini, ayrıca bir ekip işi olan işlerde akşamlara yol açıp diğer personelinde hayatını tehliaaae atacağını bilerek, sorumluluk içinde hareket edilmelidir.
  

Role no	Per. İsmi	Gemideki görevi	Filika no	Gemiyi terkte görevi	Filika görevi
1		Kaptan	1	Genel amir	Genel amir
2		1.zabit	2	Amir	Filika amiri
3		2.zabit	1	Amir/epirb-sart	Filika amiri
4		3.zabit	1	Seyir teçhizatı ve harita	Serdümen
5		Başmühendis	2	Kaptan emrinde	Yardımcı
6		2. mühendis	2	Filika motorunu hazırlar	Motorcu
7		3. mühendis	1	Filika motorunu hazırlar	Motorcu
8		4.mühendis	1	Can salını hazırlar	Sal amiri
9		Elektrik zabiti	2	Acil durum jeneratörü çalıştır	Yardımcı
10		Güverte lostromo	1	Filika mayna	Kürekçi
11		Usta gemici	2	Filika mayna	Kürekçi
12		Usta gemici	2	Parimacı	Serdümen
13		Usta gemici	1	Parimacı	Kürekçi
14		Fitter	2	Parimacı	Kürekçi
15		Yağcı	1	Parimacı	Yardımcı
16		Yağcı	2	Can salını hazırlar	Yardımcı
17		Yağcı	1	Can salını hazırlar	Yardımcı
18		Aşçı	1	İlave gıda ve su taşır	Yardımcı
19		Kamarot	2	İlave su ve battaniye taşır	Yardımcı

Tablo 2.1: Gemiyi terk role cetveli

UYGULAMA FAALİYETİ
GULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları

Öneriler

Kendiniz bir gemiye giderek gemi adamları ile görüşme yapınız. Güverte personelini tanıyarak görev ve sorumluluklarını öğreniniz. Makine personelini tanıyarak görev ve sorumluluklarını öğreniniz. Gemide çalışan diğer personelleri gözlemleyiniz. Vardiya düzenlerini inceleyiniz. Tüm personel için ortak yaşam kurallarının geçerliliğini öğreniniz. Ortak yaşam kuralları olmazsa gemide ne gibi olumsuzluklar olabileceğini öğreniniz. Gemide herhangi bir olumsuzlukta nasıl bir önlem alındığını sorunuz. Ceza ve mükâfatın personelde davranış değişikliklerini etkileyip etkilemediğini öğreniniz.

Gemi personeli disiplin kurallarına uyumunun sağlanması için görev ve sorumluluklarını bilmesi gerekir. Düzenin sağlanmasından herkes sorumludur. Sınır aşılması durumunda amirlerin bilgilendirilmesi gerekir.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
M

Aşağıdaki cümlelerin başında boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız.

E VE DEĞERLENDİRME

1. 
   ( )Gemide güverte, makine ve gerekiyorsa kamara personeli tarafından; Seyirde, demirde, limanda vardiya tutulur.
   
2. 
   ( )Makine personeli, geminin seyrüseferinden, teknenin bakımından, yükleme-boşaltmadan sorumludur.
   
3. 
   ( )Güverte 1. Zabiti geminin disiplin amiri ve güverte personelinin başıdır.
   
4. 
   ( )Stajyerler gemide her şeyden sorumludurlar.
   
5. 
   ( ) Amir maiyetine uygun gördüğü her emri verebilir.
   
6. 
   ( ) Hitaplarda aşağılayıcı lakaplar kullanmaz, bir diğerine karşı alçaltıcı, gurur kırıcı davranışlardan kaçınılır.
   
7. 
   ( ) Gemiye katılan gemi adamı var ise yanındaki ilaçları 2.zabite teslim eder.
   
8. 
   ( ) Disiplin, gemi içerisindeki yaŞamı düzenleyen kuralları oluşturmak ve bu kurallara uyumu sağlamaktır.
   
9. 
   ( ) Kaptanın zor kullanma, hapsetme, gemiden uzaklaştırma, el koyma, arama, kaçanları getirme yetkisi kanuni değildir
   
10. 
    ( ) Gemide güverte bölümünün amiri 1. zabit, makine bölümünün amiri başmühendistir. Bunlar, kaptana bağlıdır.
    
11. 
    ( )Role cetveli, acil veya gemiyi terk durumunda, hangi gemi personeli ve yolcusunun ne yapacağını belirten, iş planlama ve görevlendirmelerinin yazıldığı tablolardır.
    
12. 
    ( )Role kartı sadece kaptanda bulunur.
    

DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.

ÖĞRENME FAALİYETİ–3


ÖĞRENME KAZANIMI

Bu faaliyet ile gemi çeşitlerine göre, gemiye özel uygulamaları yapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

Size yakın bir limana gelen gemilerden birine gidiniz. Kaptanlarına araştırma konunuzu belirterek izin isteyin ve gemi ile ilgili olarak;

• 
  Geminin hangi amaçla işletildiğini,
  
• 
  Geminin iş amacına uygun donatılıp donatılmadığını,
  
• 
  Gemi personellerinin seçiminde gemi tipinin önemini,
  
• 
  Gemi ve personel için gerekli evrakların neler olduğunu,
  
• 
  STCW nin gerekliliğini öğreniniz.
  

Edindiğiniz bilgileri kayıt altına alarak öğretmeniniz ve/veya arkadaşlarınızla paylaşınız.

3.GEMİ TİPLERİ
Gemi: Adı, tonilatosu ve kullanım amacı ne olursa olsun denizde ve iç sularda   kürekten başka bir aygıtla yola çıkabilen araçtır. Gemiler kullanım amaçlarına göre birçok çeşitlilik gösterirler. Bunları sınıflandırırsak;

• 
  Ticaret gemileri
  
• 
  Hizmet gemileri
  
• 
  Harp gemileri
  
• 
  Gezinti gemileri
  

3.1.Ticaret Gemileri
Ticaret gemileri çok çeşitli tipler altında toplanırlar. Buna rağmen tek bir ortak özellikleri vardır. Yaptıkları hizmeti ticari amaç için yaparlar.
3.1.1. Yük Gemileri

Ticaret gemisi denince ilk akla gelen, bir yükü iki liman arasında taşıyarak hizmet gören gemiler gelir. Gemi yapıları, yük taşımak üzere dizayn edildiğinden, ambarlar, balast tankları, yük donanımları gibi taşımacılık yönünde önem taşıyan kısımlar bulunur. Yük gemileri de kendi içinde kısımlara ayrılır.

3.1.1.1.Kuru Yük Gemileri

• 
  Kırkambar yükü taşıyan gemiler; kırkambar seferleri için tasarlanan bu gemiler, genel olarak bulunabilecek her türlü yükü taşıyabilecek özelliktedir.
  

Resim 3.1: Kırkambar gemisi

• 
  Dökme yük taşıyan gemiler; bu gemiler, toz veya küçük tanecikli yükleri taşımak için tasarlanmıştır.
  

• 
  Maden gemileri
  
• 
  Tahıl gemileri
  
• 
  Şeker gemiler
  
• 
  Dökme yük/otomobil gemileri
  
• 
  Dökme yük/maden gemileri
  

Resim 3.2: Kuruyük gemisi

• 
  Kereste yükü taşıyan gemiler; büyük bir prizmatik düzgün ambarlı gemilerdir. Geniş ambar ağızları bulunur.
  

3.1.1.2.Sıvı Yük Gemileri
Genel olarak tanker olarak adlandırılan bu gemiler, taşıdıkları sıvı yükün türüne göre aşağıdaki gibi gruplara ayrılırlar.

• 
  Akaryakıt tankerleri; bu tip gemiler rafinerilerden aldıkları petrol ürünlerini kullanım ya da dağıtım yerlerine taşırlar.(fuel oil, benzin… vb.)
  

Resim 3.3:Akaryakıt gemisi

• 
  LPG tankerleri; normal koşullar altında gaz durumda olan yakıt ve kimyasal maddelerin basınç altında sıvı olarak taşınmasını sağlayan gemilerdir.
  

Resim 3.4: LPG gemisi Resim 3.5: LNG gemisi

• 
  Kimyevi yük taşıyan tankerler; asit, alkol, gliserin gibi kimyasal maddeleri taşıyan gemilerdir.
  

• 
  Asfalt tankerleri
  
• 
  Şarap tankerleri
  
• 
  Asid tankerleri
  
• 
  Su layterleri
  
• 
  Zeytinyağı tankerleri
  
• 
  Amonyak tankerleri
  

3.1.1.3. Soğuk Depolu (Frigorafik) Gemiler
Soğuk taşınması gereken besin maddeleri ile sıcakta bozulabilir özellikteki kimyasal maddelerin taşınması amacıyla tasarlanmış gemilerdir. Bu gemilerde ambarlar, güçlü soğutma sistemleri ile soğutulmaktadır.

• 
  Meyve sebze gemileri
  
• 
  Et gemileri
  
• 
  Süt, tereyağı, yumurta gemileri
  

3.1.1.4.Çok Amaçlı Gemiler

Yapı itibariyle kuru, sıvı ve soğutulmuş yükleri taşıyacak yetenekleri olan gemilerdir.

3.1.2.Yolcu Gemileri

Yolcu gemileri düzenli hat gemileridir. En büyük yolcu laynerleri en fazla yolcu trafiğinin görüldüğü ticaret rotaları üzerinde kurulmuştur.

• 
  Okyanus Aşan Yolcu Gemileri
  
• 
  Kısa Sefer Yapan Gemiler
  

Resim 3.6: Yolcu gemisi

3.1.3.Karışık Gemiler

• 
  Feribotlar
  
• 
  Yük –yolcu gemileri
  
• 
  Posta –yolcu gemileri
  
• 
  Tanker yolcu gemileri
  

3.2. Hizmet Gemileri
Bu tip gemiler genel olarak: Bilim, sondaj, fabrika, kurtarma, yangın söndürme, kablo döşeme, tarak, maçuna, klepe, römorkör, algarna, kontrol motoru, dalgıç aracı, personel taşıma ve benzeri özel hizmetlerde kullanılan gemileri temsil eder. Örneğin romorkör limana giren geminin rıhtıma yanaşmasını sağlar ve açık denizde hareketten aciz tekneleri yedekler. Bir seyir alameti döşeyen gemi, navigasyon için gerekli bir şamandırayı yerine bağlar. Bir tarak gemisi sığ ve çabuk kirlenen liman ve nehirleri tarayarak derinliğini çoğaltır. Hizmet gemilerini sıralarsak;

• 
  Tarak dubası
  
• 
  Romorkör
  

• 
  İtici romorkör
  
• 
  Çekici romorkör
  

• 
  Seyir alameti döşeyen, kaldıran gemiler
  
• 
  Kurtarma gemileri
  
• 
  Deniz itfaiyeleri
  
• 
  Fabrika gemileri
  
• 
  Fener gemileri
  
• 
  Balıkçı gemileri
  
• 
  Hava istasyon gemileri
  
• 
  Buzkıranlar
  

Resim 3.7: Buzkıran gemisi

• 
  Fuar gemileri
  
• 
  Okul gemileri
  
• 
  Yüzer kreyn
  
• 
  Yük mavnaları
  
• 
  Sörvey gemileri
  
• 
  Elektrik gemileri
  

Resim 3.8: Elektrik gemisi

3.3 Harp Gemileri
Savaş maksadına uygun olarak hücum ve savunma için özel silahlar ile donatılmış gemilerdir. Bunlar:

• 
  Muhabere gemileri
  
• 
  Kruvazörler
  
• 
  Uçak gemileri
  

Resmi 3.9: Uçak gemisi



Resim 3.10: Kruvazör

• 
  Muhripler
  
• 
  Denizaltıları
  

Resim 3.11: Denizaltı

• 
  Çıkarma gemileri
  
• 
  Devriye gemileri
  
• 
  Bakım tamir ve ikmal gemileri
  
• 
  Ulaştırma gemileri
  

3.4. Gezinti Gemileri
Ticaret ve hizmet gemisi olmayan sivil teknelerdir.


Resim 3.12: Gezinti gemisi

Yukarıda gemilerin kullanıldıkları alanlara göre sınıflandırılmasını gördük. Ama şu şekilde de sınıflandırma yapılabilir.

• 
  İşletme düzenlerine göre gemiler
  

• 
  Tramp gemiler
  
• 
  Muntazam seferli gemiler
  

• 
  Çalıştıkları su alanlarına göre gemiler
  

• 
  Deniz gemileri
  
• 
  Nehir gemileri
  
• 
  Göl gemileri
  

• 
  Yürütme güçlerine göre gemiler
  

• 
  Kürekle yürütülen gemiler
  
• 
  Yelkenli gemiler
  
• 
  Makineli gemiler
  

• 
  Sefer bölgelerine göre gemiler
  

• 
  Açık deniz seferi yapan gemiler
  
• 
  Kısa sefer yapan gemiler
  
• 
  Kabotaj seferi yapan gemiler
  

3.5.Gerekli STCW Belgeleri
İngilizce, Standards of  Training, Certification and Watchkeeping for seafarers Terimlerinin kısaltmasından oluşur.

İlki 1978 yılında yapılan bu sözleşme daha sonra 1995 yılında yeniden düzenlenmiştir. Sözleşmedeki amaç, uluslar arası platformda, milleti, kültürü, dili ne olursa olsun dünya genelinde gemi adamları eğitimlerini standartlaştırarak tek tip gemiadamı oluşturabilmek olarak açıklanabilir. Bu sözleşmeye göre gemi adamlarının almak zorunda olduğu eğitimler ve eğitim sonunda hak ettikleri sertifikalar kısaca STCW sertifika ya da belgeleri olarak adlandırılır.

Gemilerde çalışan her gemiadamı yaptığı göreve göre aşağıdaki eğitimleri görmek zorundadır.

• 
  Denizde kişisel can kurtarma teknikleri belgesi
  
• 
  Temel ilkyardım belgesi
  
• 
  Yangın önleme ve yangınla mücadele belgesi
  
• 
  Personel güvenliği ve sosyal sorumluluk belgesi
  
• 
  Cankurtarma araçlarını kullanma yeterliği belgesi
  
• 
  Radar gözlem ve plotlama belgesi
  
• 
  Otomatik radar plotlama aygıtlarını (ARPA) kullanma belgesi
  
• 
  Elektronik Harita Gösterimi ve Bilgi Sistemi (ECDIS) belgesi
  
• 
  Köprüüstü Kaynak Yönetimi (BRM) belgesi
  
• 
  Makine Dairesi Kaynak Yönetimi (ERM) belgesi
  
• 
  İlkyardım belgesi
  
• 
  Tıbbi bakım belgesi
  
• 
  İleri yangınla mücadele belgesi
  
• 
  Petrol tankeri tanıtım belgesi
  
• 
  Petrol tankeri işlemleri belgesi
  
• 
  Kimyasal madde tankeri tanıtım belgesi
  
• 
  Kimyasal tanker işlemleri belgesi
  
• 
  Sıvılaştırılmış gaz tankeri tanıtım belgesi
  
• 
  Sıvılaştırılmış gaz tankeri işlemleri belgesi
  
• 
  Hızlı Cankurtarma BotuKullanma Yeterliği Belgesi
  
• 
  Yolcu Gemisinde Çalışma Yeterliği Belgesi
  
• 
  Gemi Güvenlik Zabiti Belgesi
  
• 
  Güvenlikle İlgili Tanıtım Belgesi
  
• 
  Güvenlik Farkındalık Belgesi
  
• 
  Belirlenmiş Güvenlik Görevleri Belgesi