T c ulaştırma Bakanlığı traceca ulusal Sekreterliği Avrupa Birliği Tacis traceca programı
Yüklə 1,65 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beyaz Rusya Bulgaristan Gürcistan
- Ukrayna Toplam
- Toplam 2020 9.416 258.499 91.102 20.283
- Kara Ulaştırması Ücreti Feri Ücreti
- Mevcut RoRo hatlarının Analizi Samsun – Novorosisk (Rusya)
- Diğer muhtemel RoRo bağlantıları
- Engeller Türkiye-Rusya
- RoRo taşımacılığının yüksek fiyatı ve düşük kalitesi
- Samsun RoRo Terminali Samsun limanındaki RoRo terminali yetersizdir. Kaldı ki danışman firma da bu amaçla yola çıkmıştır. Olasılıklar
- Sonuçlar Çalışmanın temel sonuçları
|
2002 ve 2009 yılları arasında Ro-Ro bağlantısı sadece Samsun Limanı ve Novorosisk arasında yapılmaktadır. Karadeniz bölgesindeki diğer limanlar ile karşılaştırıldığında Samsun Limanının belirlenen dönemde önemli bir Ro-Ro limanı olduğu ortaya çıkmaktadır. Kullanıcılar ile yapılan görüşmelerde, Samsun’da aktif olarak faaliyet gösteren Ro-Ro işletmecileri 2008 yılının başında 4 gemiden 2 tanesini Samsun-Novorosisk’den Ukrayna’ya çalışmak üzere Zonguldak limanına kaydırıldığını ifade etmişlerdir. Bu durum Rusya’daki Ro-Ro kapasitesinin yetersiz olmasından kaynaklanmıştır. Ayrıca bu durum bize 2008 yılındaki Ro-Ro faaliyetindeki keskin düşüşü göstermektedir. 2009 yılında ise yaşanan ekonomik krizden dolayı RoRo trafiğinin daha az olacağı tahmin edilmektedir. Örneğin, normal şartlar altında Rusya’ya ayda 13 kez faaliyet gösteren RoRo hattı Ocak 2009’da sadece 3 kez faaliyet gösterebilmiştir.
Aşağıdaki haritada Samsun limanın doğal hinterlandı gösterilmektedir. Haritada görüleceği üzere Türkiye’nin güneydoğusunda yer alan Hatay ilinde yetiştirilen meyve ve sebzeler Samsun limanından Ukrayna ve Rusya’ya ihracat edilmektedir. Mersin Limanına kadar ulaşan hinterlant Türkiye’nin güney kara köprüsü (Mersin-Samsun ) rolünü oynayabilecektir. Harita 3.1: Samsun Limanı Hinterlandı 
2020 yılı için Samsun hinterlandı ve Beyaz Rusya, Bulgaristan, Moldova, Romanya, Rusya ve Ukrayna arasındaki tahmin edilen ticaret baz alınarak Samsun Limanı RoRo faaliyeti Pazar potansiyeli analizi yapılmıştır. Tablo 3.4. Samsun Limanı RoRo toplam Pazar potansiyeli, 2020, ton
Bu potansiyelin diğer ulaştırma modları ve diğer limanlar ile rekabeti dikkate alınarak tekrar değerlendirilmesi gerekmektedir. Aşağıdaki tablo direkt kara ulaştırması ile RoRo giderleri arasında yapılan basit bir analizi göstermektedir. Tabloda kara ulaştırması ücretleri 1 Euro/km1 ve RoRo giderleri 800 Euro2 (Novorsisk mevcut tarifelerine göre) olarak kabul edilmiştir. Tablo 3.5. RoRo’ya göre direkt kara ulaştırması giderleri
Yukarıdaki analiz transit geçiş ücretleri ve petrol üzerindeki ithalat sınırlamaları gibi ekstra ücretleri dikkate almamış olmasına rağmen Orta Anadolu’dan Romanya’ya gitmek için Samsun Limanının kullanılmasının uygun gözüktüğü sonucuna varılmıştır. Bu tabloya göre RoRo bağlantısı sadece örneğin Bulgaristan ve Romanya transit izinlerinin yetersizliği gibi kara ulaştırması izinleri problemlerinin çözülmesi durumunda kullanılabilir. Ayrıca ücretlerin artışı da bütçe dengesini etkileyebilir. Bunun da ötesinde Ukrayna ile RoRo taşımacılığının %50’sinin Zonguldak, Gürcistan ile diğer ulaştırma modları veya limanlar ile %50, Belarus ile diğer limanlar veya kara ulaştırması ile %50 sağlandığı kabul edilip, bu sonuçlar direkt kara ulaştırması rekabeti ile de doğrulanırsa 2020 yılında toplam Pazar potansiyelinin 2.176.760 ton olacağı tahmin edilmektedir. Tablo 3.6. Samsun Limanı RoRo toplam market potansiyeli, 2020, ton, birim
Yukarıdaki tablo sonuçları dikkatle ele alınmalıdır çünkü yakın gelecekte Karadeniz limanlarında daha fazla konteynır faaliyeti oluşturuldukça Karadeniz’deki RoRo ulaştırmasında daha çok rekabet sağlanacaktır.
Samsun – Novorosisk (Rusya) Nisan 2008 tarihinden bu yana Ulusoy ve Cenk Grubu tarafından Samsun ve Novorosisk limanları arasında 4 RoRo gemisi faaliyet göstermekteydi. Fakat 2 gemi Zonguldak limanına transfer edilmiş ve bu gemiler Ukrayna’daki 2 liman ve Zonguldak arasında faaliyet göstermeye başlamıştır. Bunun nedeni ise Rusya’nın Novorosisk’deki RoRo kapasitesini azaltmasıdır. Ruslar Ulusoy’un bir terminalini satın almışlar ve şimdilerde Türk RoRo gemilerine sadece sınırlı bir adet rıhtım tahsis etmişlerdir. Aslında Ruslar Novorosisk limanını konteynır limanına dönüştürmeyi amaçlamaktadırlar. Bugün ulaştırmanın %80’ni karayolu ile Bulgaristan, Romanya, Ukrayna ve Rusya’ya gittiği halde Türk taşımacılar Rusya’ya gitmek için önce Zonguldak limanını kullanmaktadırlar. Alternatif olarak, Rusya tarafından aynı anda 5 gemiye hizmet edebilecek Kavkaz Limanı geliştirilmektedir. Fakat bu limana Samsun limanından ziyade Zonguldak Limanından ulaşmak daha kolaydır, çünkü yük taşımacılığı için Zonguldak limanı İstanbul ve Ankara bölgesine daha yakındır. Diğer kaynaklara göre Kavkaz limanı iyi bir alternatif değildir çünkü Azov Denizine ulaşmak için gemiler oldukça dar bir kanaldan geçmek zorunda kalacaklardır. Diğer muhtemel RoRo bağlantıları Karadeniz’de Samsun dışındaki diğer limanlar RoRo taşımacılığı için uygun değildir. Kaldı ki genel olarak baktığımızda Ukrayna limanlarının Samsun ile RoRo bağlantısı kurmak için yeterli olmadığı ortaya çıkmaktadır. İliçevsk limanı Derince limanı ile demiryolu-feri bağlantısına sahiptir ve taşımacıların birçoğu Ukrayna’ya gitmek için Kapıkule Sınır kapısını tercih etmektedirler. Diğer limanlara baktığımızda şu sonuçlara ulaşılmıştır:
Türkiye-Rusya Samsun Limanı ve Rusya arasındaki RoRo trafiğini olumsuz yönde etkileyen 3 sorun bulunmaktadır:
RoRo taşımacılığının yüksek fiyatı ve düşük kalitesi Kullanıcılara göre rekabetin yetersizliği nedeni ile RoRo fiyatları yüksektir. Bununla birlikte terminalde RoRo taşımacılığı ve de gemilerde sağlanan faaliyetler de sürücü ve kamyonlar noktasında düşük kalitelidir. Elde edilen bilgilere göre römorkörle birlikte Novorosisk limanına gidiş dönüş yaklaşık 1850 Dollar’dır. Aynı faaliyet Batı Avrupa’da ise yaklaşık %60 oranında daha azdır. Samsun RoRo Terminali Samsun limanındaki RoRo terminali yetersizdir. Kaldı ki danışman firma da bu amaçla yola çıkmıştır.
Samsun-Rusya Samsun limanındaki RoRo taşımacılığının geleceği Novorosisk limanına, Türkiye-Rusya ve Türkiye-Bulgaristan arasındaki permilerin durumuna bağlıdır. Permi sorunu çözülse bile Rusya tarafından edinilen bilgilere göre RoRo taşımacılığı Kavkaz veya diğer Rus limanlarına kaydırılacak ve de Novorosisk limanındaki RoRo taşımacılığına son verilecektir. Bununda ötesinde mevcut ticarette ve gemi seferleri sayısında şuan tüm dünyada yaşanmakta olan ekonomik krizin de önemli bir etkisi vardır. Her ay normal şartlar altında yaklaşık 13 sefer yapılırken bu seferlerin Ocak 2009’ta 3 sefere düştüğü görülmüştür. Samsun-Romanya Bir önceki analize göre, Romanya’ya yapılan RoRo taşımacılığı için Pazar potansiyeli bulunmaktadır. Fakat uluslararası karayolu taşımacılığında 1 km için 1 Euro fiyat biçildiği ve de Samsun ve Köstence arasındaki RoRo hattının feri ücreti 800 Euro3 olduğu da dikkatlerden kaçmamalıdır. Görülen o ki Bulgaristan ile permi sorunu çözülemez ise RoRo taşımacılığı tercih edilen bir taşıma türü olmayacaktır. Samsun-Ukrayna Bir önceki analizin gösterdiği gibi Ukrayna ile RoRo taşımacılığı konusunda bir Pazar potansiyeli oluşabilir. Örneğin Ankara’dan çıkan ve Samsun üzerinden Odesa’ya gidecek bir nakliyenin fiyatı 422 Euro (Euro/1 Km) ve Odesa’ya feri yolculuğu 800 Euro tutarındadır. Toplam ise 1222 Euro’dur. Ankara ve Odesa arasında karayolu yaklaşık 1651 km olup 1 km için 1 Euro baz alınırsa, Samsun’dan Ukrayna’nın hinterlandına temelde bir Pazar potansiyeli olduğu açıktır. Ceynak Grup Samsun limanın gelecekteki sahibi Ceynak Grup limanda birçok yatırım yapmaktadır. Ceynak temel olarak aşağıdaki faaliyetler üzerinde odaklanmıştır:
Liman kullanıcıları ile yapılan görüşmelerde birçok liman kullanıcısı limanın yeni yönetimine umutla baktıklarını ifade etmişlerdir.
Çalışmanın temel sonuçları:
Genel Sonuç Genelleme yaparsak Samsun Limanı RoRo taşımacılığında sabit bir Pazar potansiyeline sahiptir. Bunun en önemli nedeni Rusya’nın kendi limanlarında RoRo terminali kurmak istemesidir. Eğer olanaklar uygun olursa ve yasal sınırlamalar kalkar ise 2020 yılında Samsun’da elleçleme potansiyeli 120.000 birimden fazla olacaktır. Eğer bu potansiyelin 1/3 veya yarısı konteynır taşımacılığı ile sağlanırsa, bu hala 2020 yılı için bir yılda 60.000’den 80.000’ çıkan römork demektir. Fakat kısa vadede RoRo faaliyetleri gittikçe azalması ve de mali krizin yarattığı ciddi etkilerden dolayı gelecek yıllarda RoRo 15.000 ve 20.000 birim yıllık olacaktır.
Terminal planı başlığı altında şu konular ele alınmıştır: yanaşma, RoRo parkı, giriş, güvenlik ve karayolu girişleri.
Kısa vadede yıllık 20.000 yarı römork projeksiyonu ve her tur için 50 aracın ortalama yükü, yani dizayn araç kapasitesinin yarısı kadar, 200 şirket gereklidir. Gemi sayısı oldukça az olduğundan ( şu anda 2) ve limana belirli zamanlarda geldiklerinden dolayı yaklaşık %60 dolayında limanı işgal etmeleri söz konusudur. Uzun vadede eğer trafik 60.000 yarı römorka ulaşırsa 2 adet rıhtım yeterli olacaktır. Bu açıdan fizibilite çalışması 2 adet rıhtım üzerine kurulmuştur. Yanaşma ile ilgili olarak danışman Liman Başkanı ve kaptanlar ile görüşmüş ve söz konusu kişiler limanda halihazırda bulunan Ro-Ro gemilerinin yanaşması konusunda bir problem olmadığını ve limanda kullanılabilir olan 2.500 HP sahip 2 römork bulunduğunu ifade etmişlerdir. Ayrıca “ana rıhtım” ve “Tali Mendirek” boyunca su derinliği 6.5 m’den 7 metreye yükseltilmelidir.
Kısa vadede, yıllık 20.000 yarı römork hedefi ile yarı römorkların bekleme süreleri ortalama 2-3 gün ile sınırlı tutulursa (daha uzun süre Samsun limanında bekleyecek olanlar liman dışına park etmelidirler, birkaç kilometre uzağa) 150 park aralığı yeterlidir. Uzun vadede, eğer yarı römorklar yılda 60.000e ulaşırsa, bekleme sürelerinin azaltılması durumunda 150 park aralığı hala yeterli olabilecektir. Bekleme sürelerinin azaltılması gelişmiş bir liman yönetimi ile sağlanabilir: giden gemiler için ortalama bekleme süresi bir gün, gelen gemiler için ise bir buçuk gün olmalıdır. Bütün bunlar dikkate alındığında RoRo parkının 150 yarı römorkörü barındıracak şekilde dizayn edilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Giriş kısmı birçok ihtiyacı karşılamak üzere dizayn edilmelidir:
Aşağıda yer alan proje alternatifleri limanın giriş kısmını bu ihtiyaçları karşılayacak şekilde dizayn etmişlerdir.
Samsun limanı ISPS standartlarına uyumlu olup güvenlik sistemi yolcu taşımacılığı da dahil olmak üzere RoRo faaliyetlerini de dikkate almaktadır. Fakat yeni yapılacak olan RoRo terminali için giriş kontrol ekipmanları, destekleyici video ekipmanları, ilave projeksiyon aydınlatması, turnikeler, bariyerler, yeni girişler, teller gibi ilave güvenlik ekipmanları ve de güvenlik planı gerekmektedir. Aşağıdaki fiyat analizleri bu çeşit ilave güvenlik ekipmanlarını da içermektedir.
|