10. Genel Sonuçlar
Samsun Limanı Türkiye’nin kuzey batı kıyısında bulunmaktadır. Liman Karadeniz’in batı kıyısında bulunan 4, 7 ve 8 TENs koridorlarına deniz yolu ile bağlıdır. Liman Ankara’ya çok uzak olmamakla birlikte, Akdeniz’de yer alan Mersin limanının tam tersi yönünde yer almaktadır. Bu da İstanbul ve Çanakkale boğazlarında trafik yoğunluğunu azaltarak limanın kuzey noktada Anadolu’yu kesen kara köprüsü olarak önemli bir rol üstlenmesine yol açmaktadır.
Samsun limanı temel olarak kuru yük ve genel kargo ve RoRo ( yıllık 25.000 ve 35.000 römork arasında) kapsayan 2 veya 3 milyon ton yıllık trafiğe sahiptir. Bugüne kadar karayolunda RoRo ile taşınan birkaç kutu dışında limanda konteynır trafiği gelişmemiştir. RoRo gemicilik rotası Karadeniz’in kuzey kıyısında Samsun ve Rusya limanlarını birbirlerine bağlamaktadır. (Harita 1) Samsun limanı RoRo taşımacılığında sabit Pazar potansiyeline sahiptir. Bu potansiyel ortalama dönemde bir yıl içinde 60.000 ile 80.000 römorka ulaşabilmektedir. Fakat Rusya’nın her ne kadar limanlarındaki RoRo servisleri yetersiz olsa da limanlarında RoRo faaliyetlerini sürdürme isteği hala tartışmalıdır. Yakın zaman içinde konteynır RoRo için ciddi bir rakip haline gelebilir.
Bu fizibilite çalışması Samsun’da yeterli RoRo servislerinin gelişmesi için 3 teknik alternatif ortaya koymuştur. Bu alternatifler için günümüzdeki ekonomik kriz dikkate alındığında yıllık 15.000 ile 20.000 römork baz alınmıştır. Gelecekte ise 60.000 ila 80.000 römork talebini karşılayabilecek yeterliliğe sahip olabilir. İki alternatif RoRo faaliyetlerini liman içerisindeki mevcut durumu üzerinden değerlendirilmiştir. Bu faaliyetler 6 ila 7 milyon Euro sermaye maliyetine sahip olduğundan oldukça pahalıdır. Çünkü bunlar için yıkım, yeniden kaplama çalışmaları öngörülmektedir. Ancak limanın kuzey tarafına yerleştirilen alternatif iki kat daha ucuzdur, 3 milyon Euro. Bunun yanında liman için RoRo gelirleri aynı olacağından, kuzeyde yer alan alternatif geri dönüşümü de dikkate alındığında mantıksal olarak en iyi mali sonuçlara sahiptir. Çevre konusunda ise her ne kadar tüm durumlarda çevre etkileri sınırlı olarak öngörülse de kuzeyde yer alan alternatif tercih edilmelidir.
Liman mastır planı RoRo gelişimini konteynır ile olan sıkı ilişkisi dikkate alınarak yapılmalıdır. Çünkü ilk olarak bunlar aynı malzemelere gerek duyarlar ve ikinci olarak liman içerisinde ikisi de ortak alanı paylaşabilir. Temelde limanda olduğu kadar denizde de konteynır RoRo’dan daha verimlidir, ama kalkış yerinden varış yerine tüm zincir içinde konteynır modu şimdilerde Karadeniz bölgesinde kullanılabilir olmasa da belirli elleçleme ve depolama faaliyetlerine gerek duyar.
Samsun’da RoRo’nun geliştirilmesi ayrıca soğuk hava depolarını gerektirmektedir. Bu depolar taze meyve ve sebzelerin ihracatında kullanılacaktır. Ayrıca limana birkaç kilometre uzaklıkta büyük bir römork parkına ihtiyaç vardır.
Son olarak, Harita 2’de görüleceği üzere, Samsun limanı korumalı olan geniş bir alandan yararlanmaktadır. Korunan yeşil alan mesire alanı olarak belediye tarafından kullanılmaktadır. Ancak alınan bilgiye göre limanın gelişmesi için bu yeşil alana ihtiyaç duyulur ise liman yönetimi ve belediye arasında bu alanın kullanılmasına dair bir anlaşma yapılabilir.
Ekler:
-
Pazar Çalışması Raporu
-
Maliyet Analizi (Alternatif 1,2,3)
-
Finansal tablolar
-
26.02.2009 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilen çalışma grubu toplantısı
Haritalar ve Şekiller:
-
Harita 1
-
Harita 2
-
Mevcut Durum
-
Alternatif 1 ( 3 adet şekil)
-
Alternatif 2 (3 adet şekil)
-
Alternatif 3 (3 adet şekil)
EK 1
PAZAR ÇALIŞMA RAPORU
Samsun Limanında RORO Terminali Pazar Araştırması
Sonuç Raporu, Mart 2009
İÇİNDEKİLER
-
Giriş 1
-
Samsun Limanında mevcut trafik hacminin değerlendirilmesi 1
-
2004-2007 yılları arasında Samsun limanında trafik hacmi 1
-
Hinterlant ve Pazar Potansiyeli 4
-
Mevcut Durum Analizi 4
-
Tahmini Hinterlant Potansiyeli, 2005 11
-
Pazar Potansiyeli 2020 16
-
Mevcut RoRo hatlarının analizi 18
-
RoRo taşımacılığı için Engeller ve Olasılıklar 21
-
Engeller 21
-
Olasılıklar 23
-
Sonuçlar 24
Tablolar
Tablo 2.1. Yük, Samsun Limanı, 2004&2005
Tablo 2.2. Yük, Samsun Limanı, 2006&2007
Tablo 2.3. Karayolu Yükleri, Sayı, 2002&2006
Tablo 2.4. Samsun-Novorosisk arasındaki römork ve kamyonların ortalama ağırlığı
Tablo 3.1. Beyaz Rusya, Bulgaristan, Gürcistan, Moldova, Romanya, Rusya ve Ukrayna’dan Samsun Hinterlandına 2005 yılı ithalat akışı (ton cinsinde)
Tablo 3.2. Samsun hinterlandında uluslararası pazarlara ihracat akışı
Tablo3.3. Toplam RoRoPazar Potansiyeli, Samsun Limanı, 2005, ton cinsinde
Tablo 3.4. RoRo ve kara taşımacılığı fiyatları karşılaştırılması
Tablo 3.5. Direkt kara ulaştırması için düzeltilmiş RoRo Pazar potansiyeli, Samsun Limanı, 2005, ton cinsinden
Tablo 3.6. RoRo Pazar Potansiyeli Özeti, Samsun Limanı, 2005, ton ve birim
Tablo 3.7. Pazar Potansiyeli 2020
Tablo 3.8. Samsun Limanı Toplam RoRo Pazar potansiyeli, 2020, ton, birim
Haritalar
Harita 3.1. Samsun Limanı Hinterlandı
Harita 3.2. Samsun Limanının detaylı Türkiye hinterlandı
Harita3.3. Samsun limanı ihracatı genişletilmiş Türkiye hinterlandı
1.Giriş
TRACECA Projesi olan “TRACECA ve TENs Koridorları arasında deniz bağlantılarının geliştirilmesi” kapsamında TRACECA Türkiye Ulusal Sekreterliği tarafından Samsun Limanı RoRo terminali fizibilite çalışması yapılması talep edilmiştir.
Mevcut durumda Samsun Limanında RoRo trafiği bulunmaktadır, ancak sağlanan servisler yeterli konumda değildir. Eğer liman daha fazla RoRo trafiğini etkileme potansiyeline sahip olur ise, RoRo olanaklarındaki yatırımın iyileştirilmesi ekonomik olarak uygun gözükmektedir.
Bu raporda Samsun limanını RoRo limanı olarak kullanacak olan kamyon ve römork sayısı ve de taşınan yükün hacmi ve sayısı bağlamında finansal tahminler yapılmıştır.
Samsun Limanı TCDD tarafından işletilen bir limandır. Ancak Yap İşlet Devret ile liman Ceynak grubuna satılmıştır.
2.Samsun Limanında mevcut trafik hacmin değerlendirilmesi
2.1. 2004-2007 yılları arasında Samsun Limanında trafik hacmi
Genel Liman İstatistikleri
Aşağıdaki tablolarda 2004-2007 yılları arasında Samsun Limanındaki faaliyetler hakkında bazı istatistikler verilmiştir.
Tablo 2.1. Yük, Samsun Limanı, 2004&2005
|
2004
|
2005
|
|
Yükleme
|
Boşaltma
|
Toplam
|
Yükleme
|
Boşaltma
|
Toplam
|
Genel
|
122.552
|
74.632
|
197.184
|
102.047
|
69.341
|
170.157
|
Konteynır
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
RoRo
|
295.296
|
263.703
|
558.999
|
381.747
|
268.127
|
649.874
|
Kuru Yük
|
316.776
|
2.001.935
|
2.318.711
|
211.111
|
2.001.019
|
2.213.361
|
Diğer
|
0
|
37.340
|
37.340
|
0
|
33.816
|
33.816
|
Toplam
|
734.624
|
2.337.610
|
3.112.234
|
694.905
|
2.372.303
|
3.067.208
|
Tablo 2.2. Yük, Samsun Limanı, 2006&2007
|
2006
|
2007
|
|
Yükleme
|
Boşaltma
|
Toplam
|
Yükleme
|
Boşaltma
|
Toplam
|
Genel
|
154.688
|
83.581
|
239.269
|
228.457
|
145.894
|
374.351
|
Konteynır
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
RoRo
|
367.598
|
275.406
|
643.004
|
307.642
|
214.603
|
522.245
|
Kuru Yük
|
1.729
|
1.145.060
|
1.146.789
|
0
|
688.703
|
688.703
|
Diğer
|
0
|
18.229
|
18.229
|
2.000
|
26.006
|
31.006
|
Toplam
|
524.015
|
1.522.276
|
2.046.291
|
538.099
|
1.078.206
|
1.616.305
|
Tablolarda da görüleceği üzere 2004 yılında 3.1 milyon olan yük miktarı 2007 yılında ciddi bir düşüş göstermiş ve 1.6 milyon ton olmuştur. O dönem boyunca genel yük akışı iki katına çıkmış, RoRo %7 civarında azalmış, 2004 yılında 2.3 milyon ton olan kuru yük ise 2007 yılına gelindiğinde 688.703 tona düşmüştür. Bu düşüşe neden olan mallar şöyledir: kömür (-20%), demir (-26%), hurda (-22%) ve tahıl (-21%).
RoRo Hatları
Tablo 2.3. Samsun ve bazı Karadeniz limanlarında Ro-Ro bağlantıları hakkında bilgi vermektedir.
Tablo 2.3.: karayolu yükleri, sayı, 2002-2006
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
Samsun-Novorosisk
|
18.095
|
19.846
|
31.201
|
39.220
|
38.961
|
31.423
|
23.523
|
Zonguldak-Ukrayna
|
8.977
|
8.739
|
9.153
|
15.629
|
19.147
|
19.147
|
23.632
|
Rize-Poti
|
1.80
|
5.372
|
5.032
|
3.648
|
742
|
|
|
Trabzon-Sochi
|
3.641
|
1.609
|
3.512
|
3.403
|
6.574
|
|
10.150
|
2002 ve 2009 yılları arasında tek RoRo bağlantısı Samsun Limanı ve Rusya limanı olan Novorosisk arasında yapılmaktadır. Karadeniz bölgesindeki diğer limanlar ile karşılaştırıldığında Samsun Limanının belirlenen dönemde önemli bir Ro-Ro limanı olduğu ortaya çıkmaktadır.
Kullanıcılar ile yapılan görüşmelerde, Samsun’da aktif olarak faaliyet gösteren RoRo işletmecileri 2008 yılının başında 4 gemiden 2 tanesini Samsun-Novorosisk’den Zonguldak arasına kaydırıldığını ifade etmişlerdir. Bu durum Rusya’daki RoRo kapasitesinin yetersiz olmasından kaynaklanmıştır. Ayrıca bu durum bize 2008 yılındaki RoRo faaliyetindeki keskin düşüşü göstermektedir.
2009 yılında ise ekonomik krizden dolayı RoRo trafiğinin daha az olacağı düşünülmektedir. Örneğin, Ocak 2009’da Rusya’ya normalde ayda 13 kez faaliyet gösteren RoRo hattı sadece 3 kez faaliyet gösterebilmiştir.
Tablo 2.4. Samsun limanından RoRo ile taşınan römork ve kamyonların ortalama ağırlığını göstermektedir.
Tablo 2.4.: Samsun-Novorosisk arasındaki römork ve kamyonların ortalama ağırlığı
|
2000
|
20001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
Römork/kamyon sayıları
|
18.529
|
17.812
|
18.095
|
19.846
|
31.201
|
39.220
|
38.961
|
31.423
|
23.523
|
Toplam Ağırlık
|
303.524
|
254.238
|
314.891
|
390.646
|
558.999
|
649.874
|
643.004
|
522.245
|
378.527
|
Römork/kamyon ağırlığı (bir adet için)
|
16.4
|
14.3
|
17.4
|
19.7
|
17.9
|
16.6
|
16.5
|
16.6
|
16.1
|
Dostları ilə paylaş: |