Tasmasimon chuvalchanglar sinfi

Pakana gijja

Tuzilishi. Pakana gijja (Hymenolepis nana) uzunligi 0,5—5 sm, boshchasi, bo'yinchasi va tasmasimon tanasi (strobila) bor. Boshchasida 4 ta so'rg'ichi va toj ko'rinishidagi 20—30 ta ilmog'i bo'ladi. Strobila oq rangli, juda nozik va oson yirtiluvchan, ko'p sonli mayda bo'g'imlardan iborat.

Exinokokk

Tuzilishi. Exinokokk (Echinococcus granulosus) uzunligi 2—6 mm, kengligi 0,6 mm. gacha yetadigan, oq rangli mayda sestoda. Tanasi hammasi bo'lib 3—4 bo'g'imdan iborat, ulardan faqat oxirgisi — eng yirigi yetilgan va 800 tagacha tuxum qo'yadi.

Exinokokk. Boshchasida so'rg'ichlari va ilmoqlarining toji ko'rinib turibdi, oxirgi yetilgan bo'g'im xaltasimon bachadon bilan to'lgan.

Odamga kasallik uning tuxumlarini suv, ovqat bilan yutib yuborganida yoki ularni iflos qo'li bilan og'ziga tushirganida yuqadi. Agarqo'ylar yoki sigirlar itlar iflos qilgan yerda yotsa, tuxumlari molning juniga In shishi, junidan esa molni parvarish qilishda, sog'ishda, junini qirqishda va boshqa holatlarda insonning qo'liga o'tishi mumkin. Ko'pgina hollarda exinokokk invaziyasi bilan cho'ponlar, sut sog'uv chilar, ovchilar, chorvachilik va qoramolchilik bilan shug'ullanuvchilai, veterinariya xodimlari, teri, mo'yna va junlar — qayta ishlash bilan bogliq bo'lgan shaxslar hamda ularning oila a'zolari zararlanadi. biroq hammadan ko'p jigar 75—80 % va o'pkaga 15—20 % gacha shikast yetadi, bunda exinokokkoz kasalligi rivojlanadi.

Profilaktikasi. Profilaktik tadbirlar aholi o'rtasida va hayvonlarda olib boriladi. Tibbiy tadbirlari sifatida bemorlarga rentgenologik va serologik tek- shiruvlar qo'llanilib, yalpi ko'rikdan o'tkazish yo'li bilan aniqlash, exinokokkozga shubha qilingan shaxslarni dispanserizatsiya qilish, sanitariya maorifi ishlari olib borish juda muhimdir.

Qishloq xo'jaligi hayvonlarini xonadonlarda so'yishga va itlarni mol­ning zararlangan a'zolari bilan boqishga yo'l qo'ymaslik kerak. Daydi itlar­ni yo'qotish va xizmatdagilarni degelmintizatsiya qilish tavsiya etiladi.

Tuzilishi. Alveokokk (Alve- ococcus multilocularis) uzining lashqi tuzilishi bo'yicha exi­nokokk solityorini eslatadi, unilan boshchasida ilmoqlarining kamroq miqdordaligi, jinsiy sistemasi tuzilishidagi tafovutlar bilan ajralib turadi.

Lichinka stadiyasi exinokokkdan farqli ravishda bitta zich lugunni tashkil qiladigan ko'p sonli mayda pufakchalardan iboral. Shunday tuzilganIigi sababli bu parazit alveolyar yoki ko'p kamerali nomini olgan. Bu juda mayda pufakchalarning hammasi quyuq sarg'ish-to'q rangli massa bilan to'lgan va skolekslar saqlaydi.