| Sözü Söyleyenin Özelliklerine Göre Manayı Anlamak
Ulema sözün manasını anlarken onu söyleyenin sıfatlarını dikkate alır ve sözden, o sözü söyleyenin sıfatlarına uygun anlamı çıkarır. Gerçek müfessirlerin kimi rivayetlerinde de bu özellik görülmektedir. Mesela nakledilen bir rivayette İmam Sadık (a.s) Ebu Hanife’ye hüccet getirirken bazı ayetler için zikrettiği anlamı “Allah hak dışında söz söylemez” ilkesine istinaden reddetmiştir. Bu rivayetin bir bölümü şöyledir:
... İmam Sadık (a.s) buyurdu ki: Allah azze ve cellenin
“وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ”294
sözündeki “seyir mahalli”nin nasıl bir mevki olduğunu (manasını) bana anlatır mısın? Dedi ki: “Mekke ve Medine arasıdır.” Ebu Abdullah (İmam Sadık aleyhisselam) mecliste bulunanlara döndü ve şöyle buyurdu: “Allah hayrınızı versin. Kanlarınız katledilmekten ve mallarınız hırsızlıktan emin olduğu halde Mekke ve Medine arasında seyahat etmiyor musunuz? (Bundan başka ne olabilir?)” Dediler ki: “Evet, Allah’a yemin olsun (ki böyledir)” Ebu Abdullah (a.s) şöyle buyurdu: “Vay sana Ebu Hanife, kesinlikle Allah haktan başka söz söylemez.” (İmam bir kez daha buyurdu ki): “Allah azze ve cellenin ‘Oraya kim girerse emniyet içinde olur’295 sözünde geçen “emniyetli yer” hangi mevki olduğunu söyle bakayım.” (Ebu Hanife) dedi ki: “Beytullahi’l-Haram’dır.” Hazret tekrar mecliste bulunanlara döndü ve şöyle buyurdu: “Allah hayrınızı versin, Abdullah b. Zübeyir ve Said b. Cubeyr ona (Ev’e) girdiklerini ve orada öldürülmekten emin olamadıklarını bilmiyor musunuz?” Dediler ki: “Evet, Allah’a yemin olsun ki (böyledir)” Ebu Abdullah (a.s) (yine) şöyle buyurdu: “Vay sana Ebu Hanife, kesinlikle Allah haktan başka söz söylemez...”296
Bu rivayette İmam’ın (a.s), birinci ayette geçen seyahat mahallini Mekke ve Medine arası, ikinci ayette geçen emniyetli yeri Kabe olarak gösteren Ebu Hanife’nin tefsirini iptal etmek için Allah Teala’nın haktan başka söz söylememe sıfatına istinat ettiği anlaşılmaktadır.
Dostları ilə paylaş: | 
