| Kelimelerin Örfteki Anlamlarına Göre Manayı Anlamak
Akılcı yöntemin özelliklerinden biri, kelamın mana ve maksadını, kelimelerin örfteki anlamlarına -insanların o kelamın diline aşina olarak kelimelerden anladıkları manaya- göre elde etmektir. Masumlardan (a.s) nakledilmiş bazı rivayetlerde de bu özelliğe dikkat çekildiği görülmektedir. Kelamın bu esasa göre çıkarılmış anlamı delillendirilmiş olmaktadır. Misal olarak, İmam Sadık’tan (a.s) nakledilmiş bir rivayette, Allah’ın kaleme “Yaşanmış ve kıyamete kadar yaşanacak herşeyi yaz” buyurduğu ve kalemin de bunların hepsini gümüşten daha beyaz ve yakuttan daha parlak bir deriye (sayfaya) yazdığı beyan edildikten sonra şöyle denmiştir:
فهو الکتاب المکنون الذی منه النسخ کلها الستم عربا. فکیف لا تعرفون معنی الکلام و احدکم یقول لصاحبه انسخ ذلک الکتاب. اولیس انما 259ینسخ من کتاب آخر من الاصل و هو قوله 260إِنَّا كُنَّا نَسْتَنسِخُ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
“Öyleyse o -kalemin herşeyi üzerine yazdığı deri- tüm nüshaların ait olduğu kitab-ı meknundur. Yoksa Arap değil misiniz? Nasıl olur da kelamın manasını anlamazsınız? Halbuki her biriniz arkadaşına “O kitabın bir nüshasını al” dediğinde bunun manası, asıl olan başka bir kitaptan nüsha çıkarmak değil de nedir? Nitekim o (Allah Teala), “Gerçekten biz, yapmakta olduklarınızın nüshasını çıkartıyorduk.” demiştir.”
Bu hadiste Arapların “nesh” kelimesinden ve “kitabın nüshasını çıkarmak”tan asıl kitabı çoğaltmayı anladığına dayanılarak “إِنَّا كُنَّا نَسْتَنسِخُ” ayetiyle kitab-ı meknun261 için, kendisinden nüsha çıkartılan ve çoğaltılan asıl kitap olduğunu sonucuna varılmıştır. Bu hadis, bir sözden, müfredatının örfi manasına göre elde edilen bir anlamın çıkarılabilir ve muteber olduğunu teyit etmektedir.
Dostları ilə paylaş: |
