Təlim nəticəsi 5: Avtomobilin hərəkət hissəsinin ümumi quruluşunu bilir və müəyyən
Yüklə 0,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Aralıq
- Körpülərin tipləri
- Körpülərin növləri
| Avtomobildə yerləşməsinə görə
Qabaq
Aparan
Arxa
İdarə olunan
Aralıq
Kombinə edilmiş
Şəkil 5.12. Kombinə edilmiş körpülər
Kombinə edilmiş körpülər aparan və idarə olunan körpülərdir. Mühərrikdən burucu momenti ötürülən aparan təkərli körpü aparan körpü adlanır. Avtomobildə aparan körpü yalnız qabaq, orta ,arxa və ya eyni zamanda bütün körpülər ola bilər. Asılı asqılı aparan körpü sərt içiboş tirdir. Onun sonluqlarına yastıqlar üzərində aparan təkərlərin topları, içərisində isə baş ötürmə, diferensial və yarımoxlar yerləşdirilir.
● Körpülərin tipləri Avtomobillərdə aparan körpülərin müxtəlif tipləri vardır: Asılı asqılı aparan körpü, qeyri asılı asqılı aparan körpü, sökülən körpü, sökülməyən ştamplanmış – qaynaq olunmuş aparan körpü, 88
sökülməyən tökmə üsulu ilə hazırlanan aparan körpü. Konstruksiyasına görə körpülərin tirləri (asılı asqılı) sökülən və ya sökülməyən; hazırlanma üsuluna görə isə möhürlənmiş və ya möhürlənməmiş olur.
Sökülən körpünün karteri döyülə bilən çuqundan tökmə üsulu ilə hazırlanır. O, ayrılma yeri uzununa şaquli müstəvidə olan, öz aralarında birləşdirilmiş iki hissədən ibarətdir. Karterin hər iki hissəsi boğazlığa malikdir. Onlara yarımoxların polad boru şəkilli örtüyü preslənir, ressorların dayaq sahələri və təkər əyləc mexanizmlərinin dayaq disklərinin bərkidilməsi üçün flanslar qaynaq olunur. Sökülən aparan körpülər minik avtomobillərində, kiçik və orta yük götürmə qabiliyyətli yük avtomobillərində istifadə olunur. Sökülməyən ştamplanmış - qaynaq olunmuş aparan körpünün orta hissəsi üzük formasında artırılmış bütöv tir şəkilində hazırlanır. Onun en kəsiyi boru şəklində olub, iki uzununa müstəvi üzrə qaynaq olunmuş, ştamplanmış polad hissədən ibarətdir. Körpünün orta hissəsinə boş ötürmənin karteri, tirinə asqının yaylarının dayaq fincanları, əyləc mexanizmlərinin dayaq disklərinin birləşdirilməsi üçün flanslar, asqı detallarının bərkildilməsi üçün kronşteynlə qaynaq olunub. Bu körpülər möhkəm və sərt olmaqla sökülən körpülərlə müqayisədə onların kütləsi və hazırlanma qiyməti daha azdır.
Sökülməyən tökmə üsulu ilə hazırlanan aparan körpü döyülə bilən çuqundan və ya poladdan hazırlanır və en kəsiyi düzbucaqlı şəklindədir. Yarımox qolların legirlənmiş poladdan borular preslənir, onların sonlarına təkər topları yerləşdirilir. Flanslara əyləc mexanizmlərinin dayaq diskləri bərkidilir. Sökülməyən tökmə üsulu ilə hazırlanan aparan körpülər böyük yük götürmə qabiliyyəti avtomobillərində tətbiq olunur. Onlar sərtliyə və möhkəmliyə malik olarsa da, kütləsi və qabarit ölçüləri böyük olur. Lakin müqayisədə xidmət üçün daha rahatdır, yəni baş ötürmə və diferensiala xidmət göstərərkən körpünü sökməyə ehtiyac olmur. Müasir minik avtomobillərində arxa aparan körpülər qeyri-asılı asqılarla təchiz edilir.
● Körpülərin növləri İdarə olunan aparılan (mühərrikdən burucu moment ötürülməyən) təkərli körpülər idarə olunan körpü adlanır. Belə körpülər oynaqlarında dönmə sapları və birləşdirici elementlər yerləşdirilmiş tirdir. İdarə olunan körpü əksər avtomobillərdə qabaq körpü olur. Onun əsası ştamplanmış tir və ya çərçivəaltı - alt çərçivə ola bilər. Təkərləri eyni zamanda həm aparan və həm də idarə olunan körpülər kombinə edilmiş körpü adlanır. Kombinə edilmiş körpü məhdud keçicilik qabiliyyətli qabaq intiqalli minik avtomobillərində qabaq körpü kimi istifadə olunur. Kombinə edilmiş körpünün yarımox örtüyünə üzərində çiv barmaqları olan oynaqlı dayaq bərkidilir və dönmə yumruqları (sapfalar) yerləşdirilir. Dönmə yumruqlarının içərisində kardan oynağı yerləşir ki, onlardan aparan və idarə olunan təkərlərə ötürmə verilir. İdarə olunmayan aparılan təkərli körpülər saxlayan körpülər adlanır. Saxlayan körpülər qoşqu və yarım qoşqularda, çoxoxlu yük avtomobilləri (şəkil 5.15) və həmçinin qabaq intiqalli minik avtomobillərində arxa körpü kimi istifadə olunur. Saxlayan körpülər sonluqlarına yastıqlar üzərində təkərlər yerləşdirilmiş tirdən ibarət olub yalnız şaquli yükü və əyləc qüvvəsini çərçivədən (kuzovdan avtomobilin təkərlərinə örtülür) .
89
• Müxtəlif kostruksiyalı 3 müxtəlif çarkada avtomobilin körpülərinin əlamətinə görə təqdimatını hazırlayın. • Aparan körpülərin tiplərinə görə 2 müxtəlif avtomobil adı yazın və onları müqayisəli izah edin. • İdarə olunan və idarə olunmayan körpüləri olan avtomobillərin xüsusiyyətləri haqqında təqdimat hazırlayın.
Öyrənmə prosesinə bağlı olan qiymətləndirmə meyarı: Yüklə 0,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|