Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı 2

Koruya Tahvil Edilen Meşe Baltalıklarında Odun Üretiminin Optimizasyonu; Sergen İşletme

Şefliği Örneği
Ülkemiz ormanlarında geleneksel plan yapım süreci devam etmesine rağmen orman amenajman planları artık karar verme teknikleri ile düzenlenmektedir. Ekosistem tabanlı fonksiyonel planlama (ETFOP) yaklaşımı ile amaçların ve koruma hedeflerinin değiştiği ve çeşitlendiği çok ölçütlü planlamanın hakim olduğu günümüzde üretimin optimizasyonu ancak karar verme teknikleri ile düzenlenebilmektedir.
Dünya’da odun üretimi amacıyla yapılan bilimsel araştırmalar ve uygulamalar 17. yüzyılın başından beri devam etmektedir. Türkiye’de orman planlama süreci günümüze kadar odun üretim eksenli olarak gelişmiştir. Ancak son zamanlarda fonksiyonel planlama yaklaşımına geçilmesi ile odun üretimi orman fonksiyonlarından biri haline gelmiştir. Ülkemizde ve Dünya’da fonksiyonel bir yaklaşım olmasına rağmen bu odun üretiminin en önemli orman kaynaklarından biri olduğu düşüncesini değiştirmemiştir. Odun üretiminin en zor problemlerinden biri üretimin optimizasyonu olmuştur. Bu çalışmada İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü, Vize Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı Sergen İşletme Şefliği çalışma alanı olarak seçilmiştir. Sürgünden meydana gelmiş ve 2006 yılına kadar baltalık olarak işletilmiş Meşe ormanlarında tohumdan yetişmiş koru ormanına dönüştürülmesi sürecinde odun üretimi, meşcerelerin komşuluk ilişkileri, belirlenecek amaçlar ve geçerli kısıtlar göz önünde bulundurularak işletme sınıfı bazında en iyilenmeye çalışılmıştır. Böylece çalışma alanı için çeşitli stratejilere yönelik olarak kesim düzenleri oluşturularak bölmeciklerin gençleştirileceği en uygun periyot kestirilmeye çalışılmıştır. Planlama tekniği olarak Karışık Tamsayılı Programlama (Mixed Integer Programming) kullanılmıştır. Modellemede karar değişkeni olarak, meşcerelerden bakım kesimleri ile çıkarılacak “ara hasılat miktarları” kullanılmış ve özgün bir matematiksel model geliştirilmiştir. Çeşitli konumsal verilerin elde edilmesinde ArcMap, matematiksel modelin çözümünde ise GAMS adlı bilgisayar programlarından faydalanılmıştır.
Beş adet örnek planlama stratejisi oluşturularak, bu stratejiler için model çıktıları değerlendirilmiştir. Stratejilerin genelinde plan ufku süresince odun üretiminin periyodik olarak arttığı gözlenmektedir. Maksimum odun üretimi tüm kısıtlar gevşetildiğinde gerçekleşmiştir. Bu çalışma ile koruya tahvil edilen Meşe baltalıklarını planlamada modelleme yapılarak bir yaklaşım sunulmuştur.