Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

İş İstihbarat Sistemleri ve Bir Uygulama
İşletmelerde karar verme yönetim biliminin yıllardır üzerinde durduğu konulardan biridir. Kurumsal ya da küçük ve orta boy işletmelerde veya kamu kurum veya kuruluşlarında, kısacası, kâr amacı güden veya gütmeyen örgütlerde, veri, bu bağlamda değerli bir kaynak olarak öne çıkmaktadır. Veri, kendisinde saklı anlamı yakalamak bakımından önemini hiç kaybetmemiştir; tersine, rekabet kızıştıkça ve veri hacmi devasa boyutlara ulaştıkça bu önem daha da artmıştır. Ne var ki kullanıcının veriye erişimde iki temel sorunu vardır: karmaşık teknik yapı ve başarım. İş İstihbarat sistemleri, sahip olduğu yeteneklerle, bu iki temel soruna çözüm olarak ortaya çıkmıştır. Bu sistemler "veri"den "enformasyon", "enformasyon"dan "kavrayış" kazandırarak başarımı yükseltmede ve doğru, zamanlı ve etkin kararlar almada kullanıcıyı desteklemektedir.
Tez metninin giriş bölümünde, enformasyon teknolojisinde ve işletmelerin enformasyon teknolojisi kullanımında veri patlaması ve yönetimi ile ilgili gelişmeler ve eğilimler araştırma bulguları ışığında gözden geçirilmiş; hareket esaslı sistemler ile analiz esaslı sistemlerin temel niteliklerine ve karşılaştırmasına yer verilmiştir.

Daha sonraki bölümlerde işlemsel sistemler bağlamında Çevrim-İçi Hareket İşleme sistemleri, İlişkisel Veri Tabanı Yönetimi Sistemleri ve Yönetim Enformasyon Sistemleri; karar destek sistemleri bağlamında işletme yönetiminde karar verme, Karar Destek Sistemleri, Üst Yönetim Enformasyon Sistemleri; kendi bağlamlarında da Veri Ambarlama, Çevrim-İçi Analitik İşlem ve çok boyutlu analiz teknikleri ile ilgili literatür taraması yer almaktadır.

İş İstihbaratıyla ilgili literatür taraması bölümünde ise İş İstihbarat sistemlerinin ortaya çıkışına ve "Business Intelligence" teriminin anlamı ve Türkçe karşılığının irdelenmesine yer verilmiş; İş İstihbarat sistemlerinin olmazsa olmaz nitelikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Daha sonra yazılım seçiminde gözetilecek hususlara değinilmiş; Çevik Yazılım Geliştirme Yöntemleri üzerine genel bir giriş yapılarak temel değerleri ve ilkeleri ile Ekstrem Programlama ve Scrum üzerinde durulmuştur. Ardından, literatür taramasıyla varılan bulgular değerlendirilmiştir. Literatür taraması yapılırken dolaylı referanslarla yetinilmeyip mutlaka ilk kaynağa ulaşma ilkesiyle hareket edilmiştir.
Uygulama bölümünde bir kamu hastanesinin enformasyon sisteminden hareketle, Çevik Yazılım Geliştirme Yöntemi kullanılarak bir İş İstihbaratı uygulamasının geliştirilme süreci işlenmiştir. Bu bölümde Çevik Yazılım Geliştirme Yöntemi kullanılmasının gerekçeleri ortaya konmuş, uygulama modeli ve uygulama adımları anlatılmıştır. Geliştirilen uygulamanın yetenekleri hiyerarşik analiz, eşleşik analiz ve kullanıcı dostluğu bakımından örneklerle irdelenmiş; uygulama bulguları anlatılmıştır.
Tartışma ve sonuç bölümünde ise varılan bulgular ve yeni eğilimler çerçevesinde karşılaştırma ve değerlendirmeler sunulmuştur.